Η ισορροπία στο Αιγαίο και το παρασκήνιο της προμήθειας γαλλικών φρεγατών

Η διαρκής τουρκική κινητικότητα στη θαλάσσια περιοχή τόσο του Αιγαίου όσο – και κυρίως – της Ανατολικής Μεσογείου έχει καταστήσει επιτακτική την ανάγκη απόκτησης από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό νέων πλοίων επιφανείας, δηλαδή νέες φρεγάτες.

Οι επιτελείς του Πενταγώνου κρίνουν μια τέτοια αγορά απαραίτητη, ώστε να συμπληρωθεί το βασικό πλεονέκτημα που διαθέτει αυτή τη στιγμή ο ελληνικός στόλος, δηλαδή τα τέσσερα υποβρύχια τύπου 214 και το εκσυγχρονισθέν «Ωκεανός» (που από τύπου 209 έχει μετατραπεί σε τύπου 214). Αυτή τη στιγμή, η χώρα μας διαθέτει 13 φρεγάτες, εννέα τύπου S και τέσσερις τύπου ΜΕΚΟ 200ΗΝ.

Οι φρεγάτες S είναι ολλανδικές, εκ των οποίων οι δύο (η «Ελλη» και η «Λήμνος») αγοράστηκαν την περίοδο 1980-1981 ενώ ακόμη ναυπηγούνταν, ενώ οι υπόλοιπες επτά αγοράστηκαν μετά τον παροπλισμό τους από το ολλανδικό Ναυτικό. Από τις S, οι έξι εκσυγχρονίστηκαν το 2010. Οι δε ΜΕΚΟ 200ΗΝ είναι γερμανικές και είχαν παραγγελθεί το 1988. Χρήζουν άμεσης αναβάθμισης και ήδη το Πολεμικό Ναυτικό ετοιμάζεται να προχωρήσει σε μία ελαφρά αναβάθμιση, με κόστος που δεν θα ξεπερνά τα 100 εκατομμύρια ευρώ.

Το παρασκήνιο για τις γαλλικές φρεγάτες

Η πρόσφατη επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στο Παρίσι και η συνάντησή του με τον Εμανουέλ Μακρόν αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για την αγορά από την Αθήνα γαλλικών φρεγατών και πιο συγκεκριμένα των επονομαζόμενων Belh@rr@ που κατασκευάζει η εταιρεία Naval Group.

Η υπόθεση είναι αρκετά περίπλοκη για μια σειρά λόγων, με βασικότερη εξ αυτών την οικονομική στενότητα της χώρας μας. Τα διαθέσιμα κονδύλια για εξοπλιστικά προγράμματα δεν ξεπερνούν τα 500 εκατομμύρια ευρώ στον ετήσιο προϋπολογισμό του υπουργείου Εθνικής Αμυνας.

Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι ήδη «τρέχουν» οι αναβαθμίσεις των μαχητικών αεροσκαφών F-16 και των Αεροσκαφών Ναυτικής Συνεργασίας (ΑΦΝΣ) P-3B Orion, τα περιθώρια είναι στενά.

Το κόστος για τις δύο Belh@rr@

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι κ.κ. Μακρόν και Μητσοτάκης συζήτησαν επί της υπογραφής μιας διακρατικής συμφωνίας για την προμήθεια δύο γαλλικών φρεγατών. Το γαλλικό σκάφος δεν βρίσκεται ακόμη σε στάδιο παραγωγής και ο σχεδιασμός προβλέπει ότι η χώρα μας θα πάρει τη δεύτερη και την τέταρτη φρεγάτα που θα κατασκευασθεί. Αυτό σημαίνει ότι μία Belh@rr@ μπορεί να ενταχθεί στο δυναμικό του ελληνικού στόλου περί το 2024.

Οι επιλογές της Αθήνας είναι όμως περιορισμένες λόγω του παράγοντα χρόνου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στείλει το μήνυμα, προς το παρόν σε χαμηλό επίπεδο, να μη βιαστεί η Αθήνα στις επιλογές της. Ωστόσο, το νέο αμερικανικό πλοίο, το FFG(Χ), βρίσκεται ακόμη σε φάση σχεδίασης. Στην καλύτερη περίπτωση, η κατασκευή των πρώτων τέτοιων πλοίων δεν προβλέπεται να ολοκληρωθεί παρά μετά το 2025 – ημερομηνία απαγορευτική για τις ελληνικές ανάγκες.

Το κόστος της απόκτησης δύο Belh@rr@ δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο. Σύμφωνα με άριστα ενημερωμένες πηγές, κυμαίνεται περίπου σε 600-650 εκατομμύρια ευρώ ανά πλοίο χωρίς τον οπλισμό του. Αυτός υπολογίζεται σε 300-400 εκατ. ευρώ ανά πλοίο, στοιχείο που μπορεί να εκτοξεύσει το συνολικό κόστος ως και στα 2 δισ. ευρώ.

Βιάζονται οι Γάλλοι για διαβουλεύσεις

Πριν από μερικές ημέρες κορυφαίο στέλεχος της γαλλικής Direction Generale de l’ Armement (DGA) επισκέφθηκε το υπουργείο Εθνικής Αμυνας και είχε συνάντηση με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, κατά την οποία συζητήθηκε ο «φάκελος Belh@rra». Πέραν των ελληνικών αμυντικών αναγκών, φαίνεται ότι η γαλλική πλευρά θέλει να επισπεύσει τα πράγματα.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο έλληνας υπουργός συναντήθηκε στο Ελσίνκι, στο περιθώριο της άτυπης Συνόδου των υπουργών Αμυνας της ΕΕ στις 29 Αυγούστου, με τη γαλλίδα ομόλογό του Φλοράνς Παρλί. Σε αυτήν τη συνάντηση φέρεται να συζητήθηκε ένα (άτυπο;) Μνημόνιο Κατανόησης ή μία κατ’ αρχήν Επιστολή Προθέσεων (Letter of Intent – LOI) για την εξέταση της αγοράς των γαλλικών φρεγατών υπό τη μορφή αποκλειστικής σύμπραξης που θα αφορά την προμήθεια δύο σκαφών με διαρρύθμιση όμοια με εκείνων που θα προμηθευτεί το γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό.

Αν και προγραμματίζεται το προσεχές διάστημα η μετάβαση στο Παρίσι ελληνικής αντιπροσωπείας για να συζητήσει το θέμα σε τεχνικό και χρηματοδοτικό επίπεδο (θα συμμετάσχει και ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Αλέξανδρος Διακόπουλος), ανακύπτει το ερώτημα επί ποίας νομικής βάσης θα εδραζόταν ακόμη και η διαβούλευση επί ενός τέτοιου εγγράφου, έστω μη δεσμευτικού, εφόσον δεν υπάρχει η οριστική απόφαση κάποιου κυβερνητικού (ΚΥΣΕΑ) ή άλλου οργάνου. Ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, πάντως, δεν είχε υπάρξει επίσημη ανταλλαγή υπογεγραμμένου ελληνικού και γαλλικού κειμένου μίας LOI.

Belh@rr@ με χαμηλότοκο δάνειο

Το Παρίσι εμφανίζεται να εξετάζει το ενδεχόμενο διαμόρφωσης ενός χρηματοδοτικού εργαλείου που θα προσομοιάζει με αυτό των Ξένων Στρατιωτικών Πωλήσεων που προσφέρουν σε συμμαχικές χώρες οι ΗΠΑ.

Θα πρόκειται για δάνειο με χαμηλό επιτόκιο με σκοπό την αγορά αμυντικού υλικού. Οι Γάλλοι έπραξαν κάτι ανάλογο με την Αίγυπτο, που προμηθεύτηκε μία φρεγάτα FREMM, δύο Mistral, ενώ έχει παραγγείλει και τέσσερις κορβέτες Gowind. Ενα χαμηλότοκο δάνειο, που θα επέτρεπε στην Ελλάδα να καταβάλλει μία ετήσια δόση 150 εκατομμυρίων ευρώ, θα διευκόλυνε τα πράγματα.