O εικαστικός Γιώργος Κόφτης – Αποδομώντας την ταυτότητα με νέον χρώμα

Ροζ, κίτρινο, πορτοκαλί, πράσινο σε νέον τόνους σαν φώτα που αναβοσβήνουν, φαντεζί χρώματα που μαγνητίζουν το βλέμμα και παραπέμπουν σε ποπ αρτ, ακανόνιστες πινελιές που άλλοτε τέμνονται κι άλλοτε χάνονται. Έτσι κάπως μπορεί να περιγράψει κανείς το εικαστικό σκηνικό του ζωγράφου Γιώργου Κόφτη. Έργα που μοιάζουν επηρεασμένα από τον Άντυ Γουόρχολ ή τον Γκέρχαρντ Ρίχτερ και που το πέρασμα από το ένα στον άλλο, μοιάζει με «scroll down» στο instagram. Όλα αυτά με μια φευγαλέα ματιά. Στη δεύτερη ανάγνωση οι πίνακες σκοτεινιάζουν. Κάτω από τους φρενήρεις νέον ιριδισμούς αχνοφαίνονται τρεμάμενες μαύρες φιγούρες, σαν να φτάνουν από μακρινούς τόπους ή από το παρελθόν, σα να προσπαθούν να σπάσουν το φράγμα του εκτυφλωτικού χρώματος. Μοιάζουν με στιγμιαία κραυγή που χάνεται πάλι μέσα στην ταχύτητα.

«Η έκθεση εστιάζει στην ταυτότητα, στο πώς αποτυπώνεται η ταυτότητα μέσα στην κοινωνία, τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και την επικαιρότητα. Η θεματική της έκθεσης έχει να κάνει με τα θύματα της επικαιρότητας, αυτό είναι το μυστικό πίσω από τις εικόνες. Είναι πορτραίτα προσφύγων που έχασαν τη ζωή τους στο Αιγαίο ή θυμάτων τρομοκρατικών επιθέσεων, τα οποία αποδομούνται χρωματικά και εικαστικά, ηθελημένα με πολύ έντονο χρώμα. Όλη η ιδέα βασίζεται πάνω στην αντίφαση, στο τι μας τραβάει σαν θελκτική εικόνα και τι κρύβεται από πίσω». Έτσι περιγράφει τα έργα της έκθεσης με την κωδική ονομασία «Νdt» (Identity) ο εικαστικός Γιώργος Κόφτης από τη Θεσσαλονίκη, που ήρθε στο Ντίσελντορφ ως καλεσμένος καλλιτέχνης (Αrtist in Residence) της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας για τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο με υποτροφία της Υπηρεσίας Πολιτισμού του Ντίσελντορφ σε συνεργασία με τη Γραμματεία Πολιτισμού του κρατιδίου μέσω του προγράμματος «Τransfer International».

H ταυτότητα ως εικαστικό ζητούμενο

Ο Γιώργος Κόφτης, γεννημένος το 1980 και έχοντας σπουδάσει Καλές Τέχνες στη Φλωρεντία και στη Θεσσαλονίκη, είναι ξεκάθαρα ένας ζωγράφος της γενιάς του. Με παιδικές μνήμες από τα ελληνικά 80s και εφηβικές επιρροές από τα 90s, ιδίως την street art και τα graffiti, ασχολήθηκε με ζωγραφική κτηρίων, σκηνογραφία στο Κρατικό Θέατρο, εικονογράφηση βιβλίων, ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, διδασκαλία σε σχολεία και τελευταία στο δικό του εργαστήρι ζωγραφικής. Σήμερα ζει στο περιβάλλον της Ελλάδας που πέρασε δύο απανωτές κρίσεις. Επηρεάζεται αναπόφευκτα από την πολιτική και τις κοινωνικές εξελίξεις, και όπως λέει τον έχει στιγματίσει ιδιαίτερα το δράμα των προσφύγων.

Στους πίνακές του δεν μπορεί κανείς να διακρίνει με σαφήνεια τα πρόσωπα. Αλλά αυτός ήταν ο σκοπός του: «Η ιστορία πίσω από τα πρόσωπα με εμπνέει. Κάνω μια μείξη εικόνων, τις οποίες βέβαια αποδομώ. Το προσφυγικό με συγκλόνισε τα τελευταία χρόνια. Ήθελα έτσι να εκφράσω πράγματα που με απασχολούν ελεύθερα. Επέλεξα ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης που θέλει να έχει λόγο στην κοινωνία να ασχοληθώ με το θέμα αυτό με μια διαφορετική προσέγγιση». Ο ίδιος, βλέπει τα έργα αυτά ως ένα σχόλιο για τον τρόπο με τον οποίο το προσφυγικό και άλλα σύγχρονα δράματα παρουσιάζονται από τα ΜΜΕ ή τα social media. «Το χρώμα και η φόρμα που χρησιμοποιώ έχει να κάνει πολύ με την ταχύτητα, με την οποία τα θέματα αυτά κάνουν το γύρο του διαδικτύου και ξεπερνιούνται. Ο εικαστικός λόγος επειδή είναι στατικός δεν μπορεί πλέον να τραβήξει το ενδιαφέρον του θεατή. Για τον λόγο αυτό τα χρώματα αυτά είναι σαν να ουρλιάζουν», εξηγεί ο Γιώργος Κόφτης.

Αλλά τι είναι τελικά ταυτότητα και πώς αυτή αναδύεται μέσα από τα έργα του; «Η ταυτότητα οφείλει να είναι κάτι ευμετάβλητο, κάτι ρευστό. Είναι το βαθύ εγώ του καθενός, ο πυρήνας του ατόμου που παρακολουθεί όλα αυτά που γίνονται. Σήμερα είμαστε μπερδεμένοι, προσπαθούμε να προσδιορίσουμε το ποιοί είμαστε μέσω των άλλων. Ταυτότητα είναι κάτι το οποίο συνεχώς εξελίσσεται» λέει χαρακτηριστικά συμπληρώνοντας ότι η ταυτότητα ενός ανθρώπου ξεπερνά στατικές έννοιες όπως η εθνικότητα, το θρήσκευμα. Είναι μια έννοια ανοιχτή πέρα από όρια και ετεροπροσδιορισμούς.

Η ζωγραφική εν καιρώ πολλαπλών κρίσεων

Για τον Γιώργο Κόφτη η ευκαιρία που του έδωσε η δίμηνη παραμονή του στο Ντίσελντορφ είναι μοναδική, όπως λέει. Ζωγράφισε νέα έργα σε ένα περιβάλλον ηρεμίας και απόλυτης συγκέντρωσης και δηλώνει ευχαριστημένος για το αποτέλεσμα. «Μπόρεσα στο ατελιέ που μου παραχώρησαν να δημιουργήσω ό,τι ήθελα, απόλυτα ελεύθερα» λέει συμπληρώνοντας: «Δεν είναι εύκολο ούτε δίκαιο να συγκρίνεις την Ελλάδα με τη Γερμανία. Η Ελλάδα ως χώρα δεν είναι κλειστή στον καλλιτεχνικό διάλογο, απλώς η κρίση έφερε εσωστρέφεια. Πρέπει να έχεις λύσει πρώτα τα απλά θέματα, τα θεμελιώδη της ύπαρξης, όπως τον βιοπορισμό, για να δημιουργήσεις ως καλλιτέχνης. Στην Ελλάδα οι συνθήκες δεν βοηθάνε». Για τον Γιώργο Κόφτη «οι καλλιτέχνες είναι προέκταση της πραγματικότητας, την οποία αντανακλούν με το πινέλο τους».

Αυτό που κρατά εν τέλει από το Ντίσελντορφ είναι η διάθεση των καλλιτεχνών για συνεργασία, βοήθεια και σύμπραξη. Υπάρχει μια εικαστική κοινότητα καλλιτεχνών, που απουσιάζει ή είναι περιορισμένη στη Θεσσαλονίκη, όπως λέει ο ίδιος. Ελπίζει μάλιστα η συνεργασία με το Ντίσελντορφ να μη μείνει εδώ αλλά να έχει συνέχεια με κάποια άλλη μορφή στην πόλη του. Την ίδια θέληση φαίνεται να έχει και το Ντίσελντορφ, που βλέπει θετικά το ενδεχόμενο συνέχισης παρόμοιων καλλιτεχνικών ανταλλαγών στο μέλλον. Κι όπως ανέφερε στη DW o Μίχαελ Γιόνας, επιμελητής της έκθεσης του Γιώργου Κόφτη, «είναι η πρώτη φορά μέσα σε δεκαετίες λειτουργίας του προγράμματος καλλιτεχνικών ανταλλαγών που έρχεται ως καλεσμένος-υπότροφος ένας εικαστικός από τη Θεσσαλονίκη. Στόχος θα ήταν για μας μια πιο στενή συνεργασία με την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια».

H έκθεση «Ndt» του Γιώργου Κόφτη παρουσιάστηκε στο Αtelier am Eck του Ντίσελντορφ και συμμετείχε στη διοργάνωση Kunstpunkte 2019-Offene Ateliers in Düsseldorf. Μια δεύτερη έκθεση με άλλη σειρά έργων του παρουσιάστηκε τον Αύγουστο στη Βόννη στο πλαίσιο του φεστιβάλ αυτοσχεδιαστικής μουσικής Dog Days της In Situ Art Society.

Δήμητρα Κυρανούδη