Ας μην υποτιμάμε τους μαθητές

Αρχισε ξανά η συζήτηση για το «μορφωτικό επίπεδο των μαθητών». Αφορμή αυτήν τη φορά, όχι οι βάσεις εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αλλά η έκθεση της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση που προσπάθησε να καταγράψει τον κίνδυνο λειτουργικού αναλφαβητισμού.

Βέβαια, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αμφισβήτησαν εάν η σχολική βαθμολογία μπορεί να θεωρηθεί «διαγνωστική μέθοδος», ενώ αρκετοί υποστήριξαν ότι δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ενδεικτικές τις επιδόσεις στη Β’ Λυκείου, καθώς στη συγκεκριμένη τάξη οι μαθητές έχουν συχνά πολύ χαμηλές βαθμολογίες στα μαθήματα που δεν ανήκουν στη δική τους κατεύθυνση.

Ομως, πέραν των μεθοδολογικών προβλημάτων, εντυπωσιάζει η ετοιμότητα να διατυπωθεί η εκτίμηση ότι πλέον οι μαθητές «έχουν κακές επιδόσεις», «δεν ξέρουν να γράφουν», «τους λείπουν γνώσεις», ιδίως εάν αναλογιστούμε ότι οι ίδιες φωνές ακούγονταν και πριν από 10-15 χρόνια (ατελείωτα ρεπορτάζ για τα «μαργαριτάρια» στην Εκθεση), ενώ πάνω από 30 χρόνια πέρασαν από την περίφημη συζήτηση για τη «λεξιπενία» των μαθητών. Ομως, στα χρόνια που πέρασαν αυτές οι γενιές μαθητών εκτίναξαν τον αριθμό διδακτορικών και επιστημονικών δημοσιεύσεων, υποστήριξαν το πέρασμα της χώρας στην ψηφιακή εποχή και – δυστυχώς – τροφοδότησαν το brain drain.

Στην πραγματικότητα, από πολλές απόψεις τα παιδιά σήμερα έχουν αναβαθμισμένες δεξιότητες, κάτι που το διαπιστώνουμε και στην καθημερινότητά μας.

Υπάρχουν προβλήματα στα σχολεία, υπάρχουν τμήματα της εκπαίδευσης που είναι ζώνες κοινωνικού αποκλεισμού, υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις προσωπικού. Καμιά σχέση όμως με μια εικόνα σχολείου «λειτουργικά αναλφάβητων» δεν έχουν αυτά.

Αν υπάρχει μια έλλειψη στην εκπαίδευση, είναι οι πρακτικές που θα έσπαγαν την αποσπασματικότητα των αντικειμένων και θα τροφοδοτούσαν την κριτική σκέψη, την ιστορική συνείδηση και την ερευνητική διάσταση. Πράγματα που καμία σχέση δεν έχουν με την επιστροφή σε μια φρονηματική αντίληψη της «εθνικής ιστορίας», ούτε όμως και με την επαναφορά βαθμολογικών φίλτρων που απλώς θα ενισχύσουν τους φραγμούς στην πρόσβαση στη γνώση.