Ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν θα λογοδοτήσει;

Η δικογραφία της υπόθεσης Novartis έφθασε στη Βουλή και είναι σαφές ότι η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ έλαβε μια ακραιφνή πολιτική απόφαση. Ποια;

Να εξαιρέσει τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα από την ποινική διερεύνηση την οποία θα διενεργήσει το Ελληνικό Κοινοβούλιο!

Και όταν μιλάμε για τις ποινικές ευθύνες του Αλέξη Τσίπρα εννοούμε, βεβαίως, την ενδεχόμενη ηθική αυτουργία στο αδίκημα  της  κατάχρησης εξουσίας.

Εφόσον, βεβαίως, διεπράχθη και το τελευταίο από όσους είχαν τη δικονομική εξουσία δίωξης και ανάκρισης στην υπόθεση αυτή, σύμφωνα με το  άρθρο 239 του Ποινικού κώδικα.

Και ποια ήταν η νομιμοποιητική βάση της ανωτέρω επιλογής;

Όπως είπε ο γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ «δεν μπορεί να αποδίδονται κατηγορίες σε πρώην πρωθυπουργούς παρά μόνο αν υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις».

Ωστόσο, το εκρηκτικό ερώτημα είναι το εξής: Είναι ορθή  η επιλογή τούτη;

Από τη μια πλευρά είναι σαφές ότι βρισκόμαστε σε μια εύθραυστη οικονομική φάση εξόδου από την άθλια εποχή των μνημονίων και κανείς δεν θα ήθελε «άγριες  αντιπαλότητες» μεταξύ των κομμάτων.

Επίσης είναι αναμφισβήτητο, ότι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα άρπαζε την ευκαιρία τούτη για να «ηρωοποιηθεί» και να παρουσιάσει τον εαυτό του ως θύμα σκοτεινών συνωμοσιών.

΄Άλλωστε η καταγγελία των πολιτικών αντιπάλων,  αποτελεί πάντοτε ένα εύκολο τρόπο για να αποκτήσει κανείς μια μεγάλη ιδέα για τη δική του ηθική αξία ( Chantal Mouffe).

Όμως από την άλλη μεριά αναρωτιέται κανείς το εξής πράγμα: Οι ισχυροί της πολιτικής εξουσίας, όπως οι πρώην πρωθυπουργοί, δεν θα λογοδοτούν ποτέ για την ενδεχόμενη εγκληματική τους συμπεριφορά (και θα πηγαίνουν απλώς στο σπίτι τους, όπως έλεγε ο πρεσβύτερος Κωνσταντίνος Καραμανλής);

Υπενθυμίζω εδώ ότι η ανακρίτρια του βιομηχανικού σκανδάλου ELF στην Γαλλία είχε καταλήξει –μέσα από τη βιωμένη της εμπειρία- σε έναν «κακό» συμπέρασμα. Τι έλεγε ακριβώς η Γαλλίδα ανακρίτρια;

«Κατά τη διάρκεια της εξαετούς μου θητείας στην υπηρεσία οικονομικών υποθέσεων , αποκόμιζα συχνά την εντύπωση ότι η Δικαιοσύνη έχει δομηθεί βάσει ενός υποθετικού άρθρου που προηγείται του Ποινικού Κώδικα . Τι λέει αυτό το άρθρο; Ο νόμος εφαρμόζεται σε όλους πλην εκείνων που κατέχουν πολιτική και οικονομική εξουσία» ( Ζολύ, Η δικαιοσύνη είναι υπόθεση όλων μας)!

Υπό αυτήν την έννοια δεν με βρίσκει σύμφωνο η παραπάνω απόφαση της κυβέρνησης να «απαλλάξει» προκαταρκτικά τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα των ενδεχόμενων ποινικών του ευθυνών  στην υπόθεση Novartis.

Και τούτο , γιατί καλλιεργεί περαιτέρω και μια διεστραμμένη  κοινωνική συνείδηση , η οποία συμπυκνωμένα λέει το εξής : « Κανείς πολιτικός δεν πάει φυλακή»!

Και βεβαίως ουδείς επιθυμεί  η εκάστοτε κοινοβουλευτική πλειοψηφία να διατυπώνει «τυραννικά» κατηγορίες εναντίον ενός πρώην πρωθυπουργού, χωρίς να υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής ( άρθρο 43 ΚΠΔ).

Όμως δικονομική λύση σε αυτό το πρόβλημα υπάρχει. Ποια; Μετά δηλαδή την ενδεχόμενη σύσταση μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης εναντίον του πρώην πρωθυπουργού ή εναντίον του κ. Παπαγγελόπουλου , να συνέλθει το «γνωμοδοτικό Συμβούλιο» των Δικαστών το οποίο θα ελέγξει τη νομική βασιμότητα των κατηγοριών που θα διατυπώσουν τα κόμματα ( άρθρο 2 του ν. 3961/2011).

Το Συμβούλιο τούτο συγκροτείται από τρεις ανώτατους εισαγγελικούς λειτουργούς. Οι τελευταίοι μπορούν να διερευνήσουν επιπλέον και ένα άλλο ζήτημα. Ποιο;  Δηλαδή, το εάν η Βουλή έχει εξουσία για να ενεργοποιήσει τις «ποινικές της αρμοδιότητες» ή εάν η επίμαχη υπόθεση είναι απαραίτητο να αποσταλεί και πάλι στην τακτική Δικαιοσύνη.

Και μάλιστα στο Δικαστήριο των Εφετών κατ΄ άρθρο 28 του ΚΠΔ και όχι στην Εισαγγελία Διαφθοράς, η οποία ελέγχεται για τους  χειρισμούς που υιοθέτησε στην υπόθεση της φαρμακευτικής εταιρείας Novartis.

Με αυτόν τρόπο  θα αποτρεπόταν η διατύπωση αβάσιμων και προσχηματικών κατηγοριών, απλώς για να αντληθούν στενά κομματικά οφέλη!

Το συμπέρασμα; Ήταν εντελώς προβληματική κατά τη γνώμη μου η επιλογή της σημερινής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού να στείλουν ένα πρώιμο μήνυμα στην κοινωνία! Ποιο;

Ότι ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας  «βρίσκεται» a priori πάνω από τον ποινικό νόμο!

Και ότι ο κ. Παπαγγελόπουλος «τα έκανε όλα μόνος του» (εάν βεβαίως αποδειχθούν οι ποινικές του ευθύνες)!

Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι Καθηγητής της Νομικής Σχολής  του  Α.Π.Θ (kalfelis@law.auth.gr)