Τρεις ανατροπές για αλλαγή του πολιτικού σκηνικού – Τι σχεδιάζει ο Μητσοτάκης

Οι φανατικοί του είδους το φωνάζουν εδώ και χρόνια: αν η ρουλέτα θεωρείται ο απόλυτος τζόγος και το σκάκι είναι το κορυφαίο παιχνίδι στρατηγικής, το πόκερ συνδυάζει και τα δύο, λιγότερο την τύχη και περισσότερο τις δεξιότητες.

Δεν χρειάζεται πάντως να είναι κανείς επαγγελματίας για να ξέρει ότι όλα παίζονται στα κρυφά φύλλα και τελικά ο αγώνας κρίνεται στον αιφνιδιασμό του αντιπάλου με ένα «φλος ρουαγιάλ», τον καλύτερο (και σπανιότερο) συνδυασμό ανοιχτών και μυστικών τραπουλόχαρτων.

Η παρτίδα του πολιτικού πόκερ, που έχει ξεκινήσει, προδιαγράφεται μακρά. Και προς το παρόν οι βασικοί παίκτες κρατούν κλειστά τα χαρτιά της κρίσιμης αναμέτρησης, η οποία θα διαμορφώσει μέσα στους επόμενους μήνες το νέο πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Ο Πρωθυπουργός μοιράζει την «τράπουλα» με αδιαμφισβήτητο στόχο να αναδειχθεί κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού στους (τουλάχιστον) τρεις κομβικούς γύρους. Και αυτό γιατί η κατάληξη της υπόθεσης Novartis για τα πολιτικά πρόσωπα, ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το νέο Σύνταγμα, όπως θα προκύψει από την αναθεωρητική Βουλή, θα καθορίσουν συνδυαστικά, με τα γεγονότα να εξελίσσονται σε παράλληλη τροχιά, τη σφραγίδα της εποχής διακυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Η στρατηγική της κυβέρνησης της ΝΔ και η τακτική της αντιπολίτευσης  αρχίζουν να ξεδιπλώνονται και σύντομα θα αποκαλύψουν το περιθώριο συναινέσεων στα μεγάλα ζητήματα, δοκιμάζοντας επίσης την εσωκομματική συνοχή κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ και του Κινήματος Αλλαγής.

1. Η Novartis στην αφετηρία εξελίξεων

Ο πρώτος αιφνιδιασμός της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το κυβερνητικό στρατόπεδο ήρθε με το καταγγελλόμενο σκάνδαλο της Novartis. Αναπόφευκτα το πολιτικό σκηνικό όξυνε η απόφαση με «υπογραφή» Μητσοτάκη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της ΝΔ για τον τρόπο διερεύνησης τυχόν ποινικών προσώπων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ: προανακριτική επιτροπή μόνο για τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλο, εκτός κάδρου αναζήτησης ποινικής ευθύνης ο Αλέξης Τσίπρας. Ο ιδιος εξακολουθεί να προκαλεί τον Πρωθυπουργό για εξεταστική ή προανακριτική.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιμένει στον διαχωρισμό των δύο προσώπων του ΣΥΡΙΖΑ στη διαφαινόμενη επιχείρηση απομόνωσης του Παπαγγελόπουλου και πολιτικού εγκλωβισμού του Τσίπρα και των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, σε μία περίοδο που ψάχνουν την ευκαιρία για την πολιτική «επιστροφή» τους. Ανοίγοντας το πρώτο «χαρτί» της για την υπόθεση, η κυβέρνηση της ΝΔ αναγκάζει τελικά τον ΣΥΡΙΖΑ να βρει τρόπους στήριξης του πρώην αναπληρωτή υπουργού του ή να πάρει ξεκάθαρα αποστάσεις. Οι διεργασίες στο παρασκήνιο ήταν πολλές εκ μέρους της κυβερνητικής πλειοψηφίας και κινούνταν στην κατεύθυνση να αποφευχθεί η «θυματοποίηση» του Τσίπρα ως διωκόμενου ηγέτη – όπως ίσως επιδίωκε ο ίδιος, κατηγορώντας πια τον Πρωθυπουργό για δειλία. «Εγώ δεν σέρνω τους πολιτικούς αντιπάλους μου στα δικαστήρια» είναι κατά τα λεγόμενα Μητσοτάκη στους συνεργάτες του το επίσημο επιχείρημά του.

«Δεν προκύπτουν από τη δικογραφία αδιάσειστες αποδείξεις για τον πρώην πρωθυπουργό, κινούμαστε απολύτως θεσμικά, ο Τσίπρας κρίθηκε από την κοινωνία για τις πολιτικές ευθύνες του» προσθέτει επισήμως το κόμμα, κρατώντας για την ώρα συντεταγμένη στάση. Οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες στη Βουλή μετά την επιστροφή του Πρωθυπουργού από τις ΗΠΑ, δηλαδή μέσα στην εβδομάδα 30 Σεπτεμβρίου με 4 Οκτωβρίου.

Κλειδί για τη συνέχεια ειναι το κατηγορητήριο που θα συνταχθεί εις βάρος του Παπαγγελόπουλου, αλλά και το αν η Βουλή θα φτάσει τη διερεύνηση ως το τέλος ή θα αποφασίσει ότι είναι αναρμόδια, δίνοντας ξανά τον λόγο στη Δικαιοσύνη.

Σε κάθε σενάριο, η στρατηγική της ΝΔ διαφαίνεται. Επιλέχθηκε από θεσμικής άποψης η πιο «βαριά» κοινοβουλευτική επιτροπή, με μεγαλύτερη δικονομική δυνατότητα (στην ουσία λειτουργώντας εισαγγελικά) και με πιο γρήγορες διαδικασίες. Η κυβέρνηση διαμηνύει άλλωστε ότι δεν υπάρχει διάθεση κουκουλώματος αλλά θέλει βαθιά διερεύνηση με ταχύτατες διαδικασίες – έχοντας μπροστά της τα επόμενα μεγάλα πολιτικά στοιχήματα.

«Το Μαξίμου κάνει τη δουλειά του και η Βουλή τη δική της» επιμένουν κυβερνητικές πηγές και σε αυτό το επίπεδο αποκτούν μεγαλύτερο ενδιαφέρον οι επικείμενες προσκλήσεις Μητσοτάκη προς τους πολιτικούς αρχηγούς προκειμένου να τους ενημερώσει, όπως ο ίδιος έχει προαναγγείλει, για τα επόμενα νομοθετικά βήματα της κυβέρνησής του, όπως η χορήγηση δικαιώματος ψήφου στους Ελληνες της διασποράς και ο νέος εκλογικός νόμος.

2. Ο διάδοχος Παυλόπουλου στο Προεδρικό

Αντιθέτως το «χαρτί» που δεν προτίθεται σύντομα να αποκαλύψει ο Πρωθυπουργός είναι η πρότασή του για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον διάδοχο του Προκόπη Παυλόπουλου την άνοιξη του 2020. Η λίστα Μητσοτάκη πάντως περιλαμβάνει ήδη συγκεκριμένα πρόσωπα: πέντε στον αριθμό, ανάμεσα τους μία γυναίκα και χωρίς να υπάρχει αστερίσκος για τον Προκόπη Παυλόπουλο.

«Δεν θα πάμε σε Πρόεδρο κομματάρχη» είναι το μοναδικό που λένε από την κυβέρνηση. Αυτό που δεν λένε είναι πως δεν φτάνουν πια στο Μαξίμου οι φωνές (του ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα) περί ανανέωσης της θητείας Παυλόπουλου για την περίοδο 2020-2025. Ολες οι υπόλοιπες επιλογές παραμένουν στο τραπέζι για τον Κυριάκο Μητσοτάκη που επεξεργάζεται ονόματα, τα οποία μάλιστα έχουν μπει ξανά στο κάδρο της προεδρικής εκλογής την τελευταία δεκαετία.

Πρόσωπα με πορεία και λόγο στα δρώμενα της χώρας. Βεβαίως η ανάδειξη του επόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας περνά από τη συνταγματική αναθεώρηση, με βασικό «παίκτη» τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Γιατί μπορεί να καθορίσει τους κανόνες μόνος του. Το έχει ήδη ξεκαθαρίσει: «Η συνταγματική αναθεώρηση θα επιτρέπει την εκλογή του Προέδρου Δημοκρατίας με 151 ψήφους», ενώ – μέσω αναθεώρησης του άρθρου 32 του Συντάγματος – απεμπλέκεται η προεδρική εκλογή από τη διάλυση της Βουλής.  Ο προσανατολισμός της κυβέρνησης είναι στην περίπτωση που δεν επιτυγχάνεται ούτε πλειοψηφία 151 να προβλέπεται ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας σε μια καταληκτική ψηφοφορία και τη σχετική πλειοψηφία των παρόντων στη Βουλή.

3. Το νέο Σύνταγμα και ο εκλογικός νόμος

Η πολιτική σύγκρουση προδιαγράφεται έντονη κατά τη διάρκεια των εργασιών της Επιτροπής Συνταγματικής Αναθεώρησης, παράλληλα με τις εξελίξεις εντός Κοινοβουλίου για τη Novartis και ενόψει νέου εκλογικού νόμου (από τις αρχές του 2020) που κατά τον σχεδιασμό της ΝΔ θα καταργεί την απλή αναλογική. Οι αντιδράσεις ξέσπασαν προτού καν αρχίσουν οι συνεδριάσεις της Επιτροπής με αντιπολιτευτικά πυρά για μεθοδεύσεις και βιασύνη της κυβέρνησης να κλείσει τη συνταγματική αναθεώρηση μέσα σε έναν μήνα, μέχρι τις 22 Οκτωβρίου.

Σε κάθε περίπτωση – ακόμα και αν δοθεί παράταση στη διαδικασία – το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στο άρθρο 54 για την ισχύ του εκλογικού νόμου και στο άρθρο 32 για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Και το μοναδικό δεδομένο αυτή τη στιγμή είναι η άνετη κυβερνητική πλειοψηφία των 158 βουλευτών που της δίνει το προβάδισμα να προχωρήσει μόνη της χωρίς την παραμικρή συναίνεση σε κρίσιμες αλλαγές στα άρθρα που «πέρασαν» στην αναθεώρηση με πάνω από 180 ψήφους και άρα απαιτούν τώρα απλή πλειοψηφία. Ενα από αυτά, το άρθρο 86 για τον περιορισμό των προνομιακών ρυθμίσεων περί ευθύνης υπουργών.

Τη «γραμμή» της εισήγησης της κυβερνητικής πλειοψηφίας έδωσε ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης με αφορμή την υπόθεση Novartis: «Υπάρχει μία σύντομη αποσβεστική προθεσμία για τα αδικήματα, τα οποία είναι η ολοκλήρωση της δεύτερης συνόδου από αυτήν την περίοδο που τρέχουμε για τα αδικήματα της προηγούμενης. Είναι κάτι που θα αλλάξουμε στη συνταγματική αναθεώρηση ώστε να μην υπάρχει αυτή η σύντομη προθεσμία».

Οπως προκύπτει, η πρόταση θα προβλέπει την υιοθέτηση των χρόνων παραγραφής που ισχύουν και στον κοινό Ποινικό Κώδικα ωστόσο δεν αποκλείεται τελικά η κυβέρνηση να προχωρήσει σε διαχωρισμό των αδικημάτων που τελέστηκαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και επ’ ευκαιρία αυτών.