Μια φωτογράφος απέναντι στην Κόζα Νόστρα

Αίμα, πτώματα και σοκαριστικές εικόνες είναι μόνο μερικές από τις λέξεις που θα μπορούσαν να περιγράψουν τη δουλειά της ιταλίδας φωτορεπόρτερ Λετίτσια Μπατάλια. Η Μπατάλια ήταν εκείνη που κατέγραψε τη φρίκη της σικελικής μαφίας όπως κανένας άλλος. Πρόκειται για τη γυναίκα που το 1980 τράβηξε μία από τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες στην ιστορία της Σικελίας: ο τότε Πρόεδρος της Σικελίας, Πιερσάντι Ματαρέλα, σύρεται νεκρός έξω από ένα αυτοκίνητο ενώ από την άλλη πλευρά βρίσκεται ο αδερφός του και σημερινός πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζο Ματαρέλα. Ο άνδρας είχε δολοφονηθεί από την ιταλική μαφία.

Η 84χρονη σήμερα Ιταλίδα έχει καταγράψει σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες – τεκμήρια, τα εγκλήματα της πατρίδας της τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. «Οι φωτογραφίες μου είναι μια δημόσια κατηγορία. Είμαι αγγελιοφόρος αντίστασης, αντίστασης εναντίον της βίας, της διαφθοράς, της φτώχειας, εναντίον του ηθικού και πολιτικού χάους», αναφέρει.

Έχει φωτογραφίσει στην καριέρα της πολλά πτώματα κυρίως θύματα της ιταλικής μαφίας «Κόζα Νόστρα». Η δουλειά της φαντάζει τρομακτική, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για μια γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Η ίδια περιγράφει ότι «απειλήθηκα πολλές φορές, χτυπήθηκα, μου έχουν καταστρέψει φωτογραφικές μηχανές και έχω λάβει τρομακτικά ανώνυμα μηνύματα. Συχνά φοβόμουν αλλά παρ’ όλα αυτά συνέχισα».

Η ζωή και η δράση της

Η Μπατάλια, το όνομα της οποίας σημαίνει μάχη στα ελληνικά, ήταν παράλληλα φεμινίστρια και ακτιβίστρια, δημοσιογράφος και αριστερή πολιτικός της Σικελίας. Ως φωτογράφος υπήρξε αυτοδίδακτη. Στην αρχή ξεκίνησε να εργάζεται ως φωτορεπόρτερ για να φροντίσει την ίδια και τις κόρες της.

Για πολλά χρόνια εργάστηκε για την αριστερή εφημερίδα της Σικελίας «L’Ora» μέχρι που η τελευταία σταμάτησε την κυκλοφορία της το 1992. Την ίδια περίπου εποχή, σταμάτησε να φωτογραφίζει τα θύματα της ιταλικής μαφίας και τους θλιβερούς συγγενείς τους. Το γεγονός που συνέβαλε σε αυτήν της την απόφαση ήταν η δολοφονία δύο δικαστών που θεωρούνταν κυνηγοί της μαφίας και τους οποίους η ίδια γνώριζε προσωπικά. Στέκοντας μπροστά από το νεκρό σώμα του ενός εκ των δύο δικαστών, η ίδια ένιωσε για πρώτη φορά ότι δεν μπορούσε να καταγράψει τη στιγμή, αφού ήταν εξαντλημένη και σοκαρισμένη από τα τόσα χρόνια βίας. Παράλληλα αντιλήφθηκε την αποτυχία της ιταλικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Σήμερα, η Μπατάλια πιστεύει ότι τα πράγματα έχουν βελτιωθεί στην αγαπημένη της Σικελία, παρόλο που η Κόζα Νόστρα παραμένει ακόμα ισχυρή και διεισδύει σε ολόκληρες βιομηχανίες. Η ίδια, αν και μεγάλη πλέον, δεν εγκατέλειψε τον αγώνα κατά της μαφίας. Το 2017 ίδρυσε στο Παλέρμο ένα διεθνές κέντρο φωτογραφίας, το οποίο αν και αντιμετώπισε προβλήματα χρηματοδότησης, διοργανώνει εκθέσεις, εργαστήρια και συζητήσεις. Σε ολόκληρη την καριέρα της, η ιταλίδα φωτορεπόρτερ αφιερώθηκε σε φωτογραφίσεις παιδιών και γυναικών σε μια προσπάθεια αναζήτησης αγνότητας και αθωότητας. Όσον αφορά στις φωτογραφίσεις ανδρών, σαρκαστικά σχολιάζει πως «έχω φωτογραφίσει μόνο εκείνους που δολοφονήθηκαν».

Αλβίζε Αρμελίνι

Επιμέλεια: Μαγδαληνή Γκόγκου