Το σχέδιο της κυβέρνησης για αφορολόγητο, αντικειμενικές αξίες

Μια δύσκολη εξίσωση καλείται να λύσει το υπουργείο Οικονομικών σε μια προσπάθεια και τα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση να εφαρμοστούν το 2020 αλλά και να μην προκύψει τρύπα στον προϋπολογισμό, την οποία οι θεσμοί προσδιορίζουν κοντά στο 1 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2020 που θα κατατεθεί σήμερα Δευτέρα στη Βουλή θα  συμπεριληφθούν οι προβλέψεις από την εφαρμογή της νέας φορολογικής κλίμακας για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες, επαγγελματίες, καθώς και ο νέος τρόπος υπολογισμού του αφορολογήτου με διατήρηση για τους άγαμους – έγγαμους χωρίς παιδιά και αύξηση για οικογένειες με προστατευόμενα τέκνα.

Τα μέτρα αυτά, που παρουσίασε πρόσφατα κατ’ αποκλειστικότητα το «Βήμα της Κυριακής», θα αποτυπωθούν με λεπτομέρειες στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο που ετοιμάζουν οι επιτελείς της Καραγεώργη Σερβίας υπό τις οδηγίες του υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα και του αρμόδιου υφυπουργού κ. Απόστολου Βεσυρόπουλου.

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού θα υπάρχει επίσης πρόβλεψη για μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων στο 24% για τα κέρδη του 2019 που θα δηλωθούν το 2020, καθώς και μείωση της φορολογίας των μερισμάτων από 10% στο 5%, ενώ βέβαιη πρέπει να θεωρείται η μείωση του ΦΠΑ στο 13% (από 24% σήμερα) στα βρεφικά είδη, στα κράνη και στα παιδικά καθίσματα.

Ακόμη θα υπάρχει πρόβλεψη για πάγωμα του ΦΠΑ για μια τριετία σε νέες οικοδομές, αναστολή του φόρου υπεραξίας ακινήτων και έκπτωση από το εισόδημα (και όχι από τον φόρο, όπως αρχικά είχε δεσμευτεί η κυβέρνηση) του 40% των δαπανών ανακαίνισης και αναβάθμισης των ακινήτων. Για πολύ αργότερα και εφόσον το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές συνθήκες, μετατίθεται η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και της εισφοράς αλληλεγγύης

Το υψηλό πλεόνασμα

Ωστόσο, οι εκπρόσωποι των θεσμών και με δεδομένη την προϋπόθεση επίτευξης του στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ – ποσοστό που θα προβλέπει άλλωστε ο νέος προϋπολογισμός στο πλαίσιο της συμφωνίας που εφαρμόζεται με τους δανειστές – απαιτούν να υπάρχουν αντίμετρα ώστε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλιστεί το υψηλό πλεόνασμα του 2020.

Η ελληνική πλευρά, η οποία σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να έρθει σε σύγκρουση με τους δανειστές, σκοπεύει μέσα στο 2020 να προχωρήσει στην αύξηση των τελών κυκλοφορίας ιδιαίτερα για όσα οχήματα είναι παλαιά και θεωρούνται ρυπογόνα ως ένα από τα μέτρα αύξησης των εσόδων.

Από την άλλη, οι δανειστές απαιτούν πιο ισχυρά μέτρα για την επίτευξη του στόχου του πλεονάσματος και μέσα σε αυτά έχουν βάλει και την κατάργηση του έκτακτου επιδόματος που δόθηκε στους συνταξιούχους που κοστολογείται στα περίπου 900 εκατ. ευρώ.

Είναι προφανές ότι αν ο προϋπολογισμός του 2020 εμφανίσει σημαντική τρύπα, τότε οι δανειστές θα ζητήσουν τη μη χορήγηση του συγκεκριμένου επιδόματος.

Το βαρύ χαρτί που φέρνει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η ελληνική πλευρά είναι η εξασφάλιση επιπλέον εσόδων και αύξηση των εισπράξεων του ΦΠΑ από την περιστολή της φοροδιαφυγής μέσω της διεύρυνσης της χρήσης πλαστικού χρήματος και ηλεκτρονικών πληρωμών στις συναλλαγές πολιτών και επιχειρήσεων.

Την ίδια στιγμή, η ελληνική πλευρά πρότεινε να φέρει μια νέα περαίωση για να κλείσουν με το ανάλογο τίμημα οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις ανέλεγκτες χρήσεις του παρελθόντος προκειμένου να μπει ζεστό χρήμα στα δημόσια ταμεία, και η οποία τελικά απορρίφθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη από τους δανειστές.

Περισσότερες αποδείξεις

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Βήματος» οι μισθωτοί, συνταξιούχοι και οι αγρότες θα πρέπει από την 1η Ιανουαρίου 2020 να μαζεύουν πολύ περισσότερες αποδείξεις σε σύγκριση με ό,τι ισχύει σήμερα προκειμένου να χτίσουν το αφορολόγητο και να μην επιβαρυνθούν με πρόσθετη φορολογία 22% στην περίπτωση που συγκεντρώσουν λιγότερες αποδείξεις.

Σήμερα για το χτίσιμο του αφορολογήτου αρκεί κάποιος να συγκεντρώσει σε αποδείξεις το 10% του ετήσιου εισοδήματός του σε περίπτωση που αυτό δεν ξεπερνά τις 10.000 ευρώ, το 15% για το μέρος του εισοδήματος από 10.001 ευρώ έως 30.000 και 20% για το μέρος του εισοδήματος άνω των 30.000 ευρώ.

Μία από τις προτάσεις που μελετάει το υπουργείο Οικονομικών είναι τα ποσοστά αυτά να αυξηθούν σημαντικά με επικρατέστερη την αύξηση σε 15%, 20% και 25% αντίστοιχα.

Υπάρχουν και πιο «επιθετικές» προτάσεις τα ποσοστά που εφαρμόζονται σήμερα να διπλασιαστούν, καθώς θεωρείται πολύ εύκολο κάποιος να πιάσει το αφορολόγητο όριο και το βασικότερο πολύ νωρίς μέσα στο έτος, με αποτέλεσμα να μην έχει κίνητρο για το υπόλοιπο της χρονιά να ζητεί αποδείξεις και να παρατηρείται το φαινόμενο «τόσο με απόδειξη, τόσο χωρίς απόδειξη».

Επίσης, αν και αρχικά σχεδιαζόταν αποδείξεις από ορισμένα επαγγέλματα που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της φοροδιαφυγής να έχουν διπλάσια αξία σε σύγκριση με τις υπόλοιπες, τελικά για το 2020 δεν αναμένεται να ισχύσει κάτι τέτοιο.

Αύξηση αντικειμενικών

H αντίστροφη μέτρηση για τις αλλαγές και σε πολλές περιπτώσεις αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων ξεκίνησε με στόχο αφενός οι τιμές στις εφορίες να προσεγγίσουν τις πραγματικές και αφετέρου να ενταχθούν στο νέο σύστημα περιοχές που μέχρι σήμερα βρίσκονται εκτός αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται με πολύ λιγότερους φόρους σε σύγκριση με αντίστοιχα ακίνητα που βρίσκονται εντός αντικειμενικού προσδιορισμού.

Πρόκειται κυρίως για εκτός σχεδίου ακίνητα σε περιοχές φιλέτα όπου οι πραγματικές τους αξίες τα τελευταία χρόνια έχουν πάρει την ανηφόρα. Και όλα αυτά με στόχο να αυξηθούν τα έσοδα από τη φορολογία ακινήτων.

Την περασμένη Παρασκευή πραγματοποιήθηκε, παρουσία του κ. Σταϊκούρα, η πρώτη συνάντηση της Ομάδας Εργασίας για την αναμόρφωση του πλαισίου εκτιμήσεων και προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών, υπό την προεδρία του γενικού γραμματέα Οικονομικής Πολιτικής κ. Χρήστου Τριαντόπουλου.

Οι όποιες αλλαγές αποφασιστούν αναμένεται να τεθούν σε ισχύ το πρώτο τρίμηνο του 2020 και να αφορούν και τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ του 2021.

Ανώτερος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών δηλώνει στο «Βήμα» ότι ανεξάρτητα από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών το τελικό ποσό του ΕΝΦΙΑ που είναι να εισπραχθεί το 2020 θα είναι το ίδιο καθώς θα υπάρχει αλλαγή στους συντελεστές και στα κλιμάκια του ΕΝΦΙΑ ώστε να μην υπάρξει πρόσθετη επιβάρυνση των ιδιοκτητών ακινήτων.

Ωστόσο είναι πολύ πιθανόν οι δανειστές, εφόσον διαπιστώσουν ότι οι στόχοι του πλεονάσματος δεν επιτυγχάνονται, να ζητήσουν να μην υπάρξει κάποια αλλαγή στους συντελεστές του ΕΝΦΙΑ και άρα να επιβαρυνθούν οι ιδιοκτήτες από τη βέβαιη μεσοσταθμική αύξηση των νέων αντικειμενικών αξιών.

Δημοσιονομικό κενό 900 εκατ. ευρώ

Ακόμη όμως και με αυτά τα δεδομένα, οι θεσμοί είναι ακόμη επιφυλακτικοί και εκτιμούν ότι στο προσχέδιο προϋπολογισμού υπάρχει δημοσιονομικό κενό της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ ή 900 εκατομμυρίων ευρώ περίπου προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για τα πλεονάσματα. Η βασική τους ένσταση είναι ότι τα έσοδα από ΦΠΑ που εφέτος είναι σημαντικά αυξημένα (κοντά στο 10%), είναι δύσκολο χωρίς μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής να επαναληφθούν και την επόμενη χρονιά. Οπως είπε ο Πιέρ Μοσκοβισί μιλώντας προς «ΤΑ ΝΕΑ» υπάρχει χρόνος 10 ημερών να γεφυρωθεί αυτό το κενό μεταξύ των υπολογισμών της κυβέρνησης και των θεσμών μέχρι την υποβολή του προϋπολογισμού στην Κομισιόν (15 Οκτωβρίου) στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.