Δημοσιεύονται άγνωστα κείμενα του Προυστ

Πριν από 100 χρόνια ο Μαρσέλ Προυστ (1871 – 1922) βραβεύθηκε με το περίφημο βραβείο Goncourt, την ανώτατη λογοτεχνική διάκριση στην πατρίδα του. Σήμερα τιμώντας εκείνη την ημέρα, ο μικρός γαλλικός εκδοτικός οίκος Éditions de Fallois δημοσιεύει άγνωστα κείμενα, σκίτσα και διηγήματα του διάσημου Γάλλου συγγραφέα.

Τα χειρόγραφα δεν ανακαλύφθηκαν πρόσφατα αλλά βρίσκονταν εδώ και καιρό στη συλλογή του Μπερνάρ ντε Φαλουά, ιδρυτή του μικρού εκδοτικού οίκου. Στη διαθήκη που άφησε, όταν πέθανε το 2018, όριζε τον Λυκ Φες, κριτικό λογοτεχνίας, υπεύθυνο να επεξεργαστεί τα χειρόγραφα που βρίσκονταν μέσα σε εφτά κουτιά.

Ο τίτλος της συλλογής είναι «Le Mystérieux Correspondant et autres nouvelles inédites» (Ο μυστηριώδης ανταποκριτής και άλλες ανέκδοτες νουβέλες).

Πολλά υποδηλώνουν ότι το υλικό αυτό προοριζόταν για το πρώιμο έργο του «Ηδονές και Ημέρες» (1896). Τελικά ο 20χρονος τότε συγγραφέας αποφάσισε να μην χρησιμοποιήσει τα κείμενα.

Ο εκδότης του σημερινού βιβλίου Λυκ Φες πιστεύει πως υπάρχουν δυο λόγοι. Ο πρώτος είναι ότι δεν ήταν ικανοποιημένος με τα κείμενα διότι τα θεωρούσε ανολοκλήρωτα. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι πολλά από αυτά αναφέρονταν στην ομοφυλοφιλία και προφανώς αισθανόταν άβολα να τα συμπεριλάβει. Η κοινωνία, στην οποία ζούσε ο Προυστ, ήταν βαθιά συντηρητική.

Κείμενα που φωτίζουν τον τρόπο γραφής του

Ο Μπερνάρ ντε Φαλουά υποθέτει πως εάν τελικά είχε συμπεριλάβει αυτά τα κείμενα στο «Ηδονές και Ημέρες» τότε όλο το ενδιαφέρον θα μονοπωλούσε το θέμα της ομοφυλοφιλίας.

Ο Μαρσέλ Προυστ δεν έκρυβε την προτίμησή του για τους άνδρες. Αυτό φαίνεται και από κάποιες επιστολές του στον μουσικό Ρεϊνάλντο Χαν. Τα άγνωστα κείμενα είναι σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο «ένα είδος ημερολογίου με το διάφανο κάλυμμα της φαντασίας».

Σε αντίθεση με το πιο γνωστό έργο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» (1913-1927) όπου υπάρχουν και κωμικές στιγμές, στα άγνωστα μέχρι σήμερα κείμενα η ομοφυλοφιλία βιώνεται «σαν κάτι τραγικό, σαν μια κατάρα».

Αυτό που κάνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τη σημερινή έκδοση είναι ότι φωτίζει καλύτερα τον τρόπο δημιουργίας του μεγάλου Γάλλου συγγραφέα. Δοκίμαζε διαφορετικά είδη αφήγησης, αφιερώθηκε σε θέματα που χρησιμοποίησε αργότερα. Σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο «με αυτή τη συλλογή από νουβέλες φθάνουμε στις απαρχές του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο».

Το εφτάτομο έργο του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά λογοτεχνικά βιβλία του 20ου αιώνα. Ο Προυστ πέθανε στις 18 Νοεμβρίου 1922 σε ηλικία μόλις πενήντα ενός ετών.

Μπετίνα Μπάουμαν

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου