Αγορά ακινήτων : Επιστροφή στην ανάπτυξη μετά από μια δεκαετία κρίσης

Σε φάση ανάπτυξης, αλλά με σημαντικές προκλήσεις μπροστά της, βρίσκεται η αγορά ακινήτων στη χώρα μας, που κινείται πλέον σε θετικούς ρυθμούς μετά μια σχεδόν δεκαετία κρίσης.

Οι τιμές των κατοικιών, όπως αναφέρεται σε πρόσφατη μελέτη της Alpha Bank, που βασίζεται και σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ακολουθούν έντονα ανοδική πορεία, η οποία επιταχύνθηκε ιδιαίτερα το πρώτο εξάμηνο του 2019 (+6,3%), έχοντας, ωστόσο, καλύψει μικρό μόνο τμήμα των μεγάλων απωλειών του δείκτη από το 2008 και μετά.

Ειδικότερα, σε σχέση με την παλαιότητα των διαμερισμάτων, η αύξηση των τιμών ήταν οριακά μεγαλύτερη στα νέα διαμερίσματα (μέχρι 5 έτη), κατά 7,7% το δεύτερο τρίμηνο του 2019, έναντι αύξησης κατά 7,6% στα παλαιά διαμερίσματα (άνω των 5 ετών).

Σημειώνεται ότι και στις δύο αυτές κατηγορίες παρατηρείται άνοδος τιμών, τόσο σε τριμηνιαία, όσο και σε ετήσια βάση.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην μελέτη, η εικόνα των πρόδρομων δεικτών οικονομικής δραστηριότητας τους δύο πρώτους μήνες του δευτέρου εξαμήνου είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική.

Όπως παρατηρείται, ο δείκτης οικονομικού κλίματος επανήλθε στα προ της οικονομικής κρίσης επίπεδα, καθώς διαμορφώθηκε τον Αύγουστο του 2019 στις 108,4 μονάδες, που αποτελεί την καλύτερη επίδοση που έχει καταγραφεί τα τελευταία σχεδόν δώδεκα έτη.

Ρεκόρ αγοραπωλησιών φέτος

Η αγορά των ακινήτων αφυπνίστηκε από το λήθαργο της κρίσης, αλλά έχουμε μακρύ δρόμο ακόμη μπροστά μας, σημειώνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) Στράτος Παραδιάς.

Από την πλευρά του ο Ιωάννης Ρεβύθης, μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδας, αναφέρει ότι η αγορά φέτος θα κάνει ρεκόρ αγοραπωλησιών, εκτιμώντας ότι ο τζίρος που θα λάβουν οι ιδιοκτήτες πωλούμενων κατοικιών θα είναι τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ.

Καθοριστικό ρόλο παίζει η αλλαγή φορολογικής πολιτικής

Σύμφωνα με τους αναλυτές της Alpha Bank η ανοδική πορεία των τιμών των οικιστικών ακινήτων οφείλεται, μεταξύ άλλων δομικών παραγόντων, στην προεξόφληση από την πλευρά των αγοραστών μίας μονίμως ελαφρύτερης φορολογικής μεταχείρισης της ακίνητης περιουσίας, μετά την πρόσφατη μεταβολή του φορολογικού πλαισίου και μίας βιώσιμης αύξησης του διαθεσίμου εισοδήματος στο μέλλον καθώς ενδυναμώνεται η αναπτυξιακή πορεία της χώρας.

Η επίπτωση της αναζωογόνησης της αγοράς ακινήτων επί του ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας ενδέχεται επίσης να είναι ισχυρή μέσω των επενδύσεων σε κατοικίες, οι οποίες κατέγραψαν αύξηση κατά 19,5% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2019.

Οι επενδύσεις πάντως σε κατοικίες – παρά το γεγονός ότι σταδιακά ανακάμπτουν από το πρώτο τρίμηνο του 2018 και έπειτα σημειώνοντας θετικές ετήσιες μεταβολές – απέχουν σημαντικά από τα επίπεδα του 2007.

Συγκεκριμένα, το 2007 έφθαναν περί το 11% του ΑΕΠ και κατέρρευσαν στο 0,7% το 2018.

Πού οφείλεται η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων

Αναλυτικότερα οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων είναι οι ακόλουθοι:

– Ο συγχρονισμός μεταξύ του οικονομικού κύκλου και του κύκλου των τιμών κατοικιών. Από το 2017 και έπειτα, η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας συνέβαλε στην σταθεροποίηση του δείκτη τιμών κατοικιών και στη σταδιακή του αύξηση από το 2018 και έπειτα.

– Η αλματώδης ανάπτυξη της οικονομίας διαμοιρασμού στην αγορά ακινήτων, η οποία ενίσχυσε τη διαδικασία βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων, μέσω ορισμένων δημοφιλών ψηφιακών πλατφορμών, στο κέντρο της Αθήνας και σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.

Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται και στη μεγάλη άνοδο των τιμών των κατοικιών στην Αθήνα στο δεύτερο τρίμηνο του 2019 (11,1%) σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές (Θεσσαλονίκη: 7%, υπόλοιπες μεγάλες πόλεις: 4,1% και λοιπές περιοχές: 4,9%).

– Οι ευνοϊκές μεταβολές στο φορολογικό πλαίσιο της ακίνητης περιουσίας, με τον ΕΝΦΙΑ να μειώνεται μεσοσταθμικά κατά 22% από το 2019, ενώ σχεδιάζεται η αναστολή της πληρωμής του ΦΠΑ στην οικοδομική δραστηριότητα για τρία έτη.

Αύξηση των επενδύσεων σε κατοικίες

Τις τάσεις στην αγορά ακινήτων δείχνει και αύξηση των επενδύσεων σε κατοικίες, για έκτο συνεχόμενο τρίμηνο, κατά 19,5% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του 2019, σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευθέντα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Η αναθέρμανση των επενδύσεων σε κατοικίες συνδέεται με τη σημαντική άνοδο των Καθαρών Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ελλάδα για κατοικίες.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι καθαρές ΑΞΕ για κατοικίες ανήλθαν σε 343,9 εκατ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του έτους, από 207,8 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2018 (αύξηση 65,5%), ενώ στο πρώτο εξάμηνο ανήλθαν σε 736,6 εκατ. από 378,5 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Στην κατεύθυνση αυτή συνέβαλλε η υιοθέτηση του προγράμματος «Golden Visa Greece», δηλαδή η χορήγηση άδειας διαμονής στην Ελλάδα σε πολίτες τρίτων χωρών, που αποκτούν ακίνητο στη χώρα αξίας 250 χιλ. ευρώ και άνω.

Στην αγορά ακινήτων αναφέρθηκε στη διάρκεια ομιλίας του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, την εβδομάδα που μας πέρασε, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι οι τιμές των κατοικιών αυξάνονται επί έξι συνεχή τρίμηνα, μετά τις σημαντικές μειώσεις που κατέγραφαν από την αρχή της κρίσης.

ΠΟΜΙΔΑ: Φάνηκε φως στο βάθος του τούνελ, αλλά έχουμε δρόμο ακόμη

«Η αγορά των ακινήτων αφυπνίστηκε από το λήθαργο της κρίσης, σε συγκεκριμένες περιοχές και κατηγορίες ακινήτων, που έχουν σχέση με τον τουρισμό, ο οποίος παραμένει η μόνη ζωντανή «βιομηχανία» της χώρας.»

»Στα υπόλοιπα, τα περισσότερα ακίνητα εξακολουθούν να παραμένουν στα αζήτητα. Φάνηκε βέβαια φως στο βάθος του τούνελ, αλλά έχουμε μακρύ δρόμο ακόμη για να βγούμε από την κρίση», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) Στράτος Παραδιάς.

Αναφερόμενος στις προκλήσεις που έχει μπροστά της η αγορά ακινήτων ο κ.Παραδιάς εκτιμά ότι «στη συνείδηση του κόσμου, η ιδιοκτησία παραμένει ακόμη ως βάρος, παρά ως δικαίωμα. Πρώτον γιατί ο ΕΝΦΙΑ, παρά την επιλεκτική μείωσή του, παραμένει ως απειλή αν ανέβουν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και αν μειωθεί ο συμπληρωματικός φόρος.»

» Συνεχίζονται οι αποποιήσεις κληρονομιών σε όλη τη χώρα. Καμιά μείωση στη φορολογία του εισοδήματος από ακίνητα. Η έκπτωση 40% του κόστους ανακαίνισης των υπαρχόντων κτιρίων από το φόρο «κάηκε» ως ουσιαστικό κίνητρο, εφόσον, όπως φαίνεται, θα ισχύσει μόνον στο φορολογητέο εισόδημα».

Οι αντικειμενικές αξίες και η δικαιοσύνη

Ερωτηθείς για ζητήματα που σχετίζονται με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών αναφέρει ότι «όταν πρόκειται για τη φορολόγηση συναλλαγών (αγοραπωλησιών κλπ.) είναι σαφές ότι αυτό πρέπει να γίνεται με βάση εμπορικές αξίες.»

» Όταν όμως πρόκειται για ετήσιες επιβαρύνσεις όπως ο ΕΝΦΙΑ, αλλά και ο ΤΑΠ, και τα τεκμήρια και άλλα συμπαραμαρτούντα τέλη και εισφορές, κτηματολόγιο, τακτοποίηση αυθαιρέτων κλπ. εκεί υπάρχει μια σοβαρή αντινομία.»

» Αν σε μια ζώνη 10.000 ιδιοκτησιών, έγιναν πέντε ή δέκα δικαιοπραξίες με κάποιο υψηλό τίμημα λόγω π.χ. μικρών διαμερισμάτων για βραχυχρόνιες μισθώσεις, γιατί θα πρέπει όλοι οι υπόλοιποι ιδιοκτήτες της περιοχής, που μένουν στα σπίτια τους και ουδόλως προτίθενται να τα πουλήσουν, να φορολογούνται πλέον κάθε χρόνο με προσαυξημένες αξίες και πολλαπλάσια φορολογική επιβάρυνση;»

«Παντού στον κόσμο, όπου εφαρμόζονται αντικειμενικές αξίες, και στη χώρα μας μέχρι πρόσφατα, οι αντικειμενικές αξίες ήταν χαμηλά μεγέθη, τέτοια που ουδείς να αδικείται, και όλοι οι πολίτες να τα αποδέχονται και να κλείνουν τις φορολογικές διαφορές τους με το Κράτος.»

» Στην Ελλάδα αρχίσαμε εδώ και λίγα χρόνια να χρησιμοποιούμε την καραμέλα «οι αντικειμενικές πρέπει να εξομοιωθούν με τις εμπορικές», χωρίς να αντιλαμβανόμαστε ποιες δραματικές συνέπειες μπορεί να έχει αυτό όταν ισχύει ένας ετήσιος δημευτικός φόρος σαν τον ΕΝΦΙΑ» εκτιμά ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ.

«Κεντρικά ζητήματα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων είναι και η υλοποίηση της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 30% για όλους τους φορολογούμενους μέσα στην επόμενη διετία και η έκπτωση από το φόρο του 40% του κόστους της ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης κτιρίων, όπως έχει υποσχεθεί ο πρωθυπουργός.»

» Η εκλογίκευση των φορολογικών συντελεστών της φορολογίας των μισθωμάτων, και ιδιαίτερα του 35% συν την εισφορά αλληλεγγύης, για τα μισθώματα άνω των 12.000 ευρώ», προσθέτει επίσης ο κ. Παραδιάς.

Μεσίτες Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος: Οι Έλληνες αδυνατούν να επωφεληθούν των ευκαιριών στα ακίνητα

«Η αγορά θα κάνει φέτος ρεκόρ αγοραπωλησιών, τουλάχιστον 2 δισ. θα είναι ο τζίρος που θα λάβουν οι ιδιοκτήτες πωλούμενων ακινήτων και βέβαια κερδισμένοι είναι όσοι ασχολούνται με την κτηματαγορά ή τις κατασκευές και φυσικά το κράτος από την είσπραξη φόρων.»

» Το 75% των αγοραπωλησιών πραγματοποιείται από ξένους επενδυτές, ενώ το 25% από Έλληνες. Δυστυχώς οι Έλληνες λόγω της μείωσης των εισοδημάτων τους και της υπέρμετρης φορολογίας αδυνατούν να επωφεληθούν των ευκαιριών στα ακίνητα», αναφέρει από την πλευρά του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρώην πρόεδρος και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων Ελλάδος Ιωάννης Ρεβύθης.

Επίσης, το 90% των αγοραπωλησιών έχουν γίνει στην Αττική και ιδιαίτερα στο κέντρο των Αθηνών, στην νότια περιοχή αυτής και στα νησιά που διαθέτουν αεροδρόμιο.

Ερωτηθείς για τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τους ιδιώτες στην αγορά ακινήτων σήμερα επισημαίνει ότι «η κυβέρνηση οφείλει να εξορθολογήσει άμεσα τις αντικειμενικές αξίες διότι υπάρχουν τεράστιες διαφορές και μεγάλη αδικία, όχι μόνο για όσους αγοράζουν και πληρώνουν τον φόρο μεταβίβασης, αλλά και για αυτούς που καταβάλλουν κάθε χρόνο έναν «ψεύτικο» ΕΝΦΙΑ, δημοτικά τέλη και ό,τι άλλο σχετίζεται με αυτές τις ψεύτικες αξίες».

Ο κ. Ρεβύθης αναφέρει ότι «πρέπει να καταργηθούν τα τεκμήρια διαβίωσης και να υπάρξει άμεση λύση στο θέμα του ΦΠΑ των παλαιών νεόδμητων κατοικιών, οι οποίες δεν μπορούν να πωληθούν λόγω του υπέρμετρου φόρου 24% και δεν μπορούν να ανταγωνιστούν στις τιμές τις καινούριες οικοδομές που βάση εξαγγελίας της κυβέρνησης δεν θα έχουν ΦΠΑ».