Οι αποκαλύψεις για το 2015 βάζουν ξανά φωτιά στο πολιτικό σκηνικό

Την ιστορία την γράφουν οι πρωταγωνιστές. Άλλες φορές πιο κοντά στα γεγονότα, άλλες φορές μερικά χρόνια μετά. Μπορεί να περάσουν και δεκαετίες για να γραφτεί η ιστορία ή τελικά για να μάθουμε ποια είναι η αλήθεια.

Οι αλήθειες είναι πολλές, ανάλογα με την οπτική που βλέπουν τα γεγονότα οι πρωταγωνιστές. Το ίδιο ισχύει και για όσα έγιναν το «βρόμικο 2015». Και είναι «βρόμικο» όχι κατ’ αντιπαραβολή με το «βρόμικο 1989», αλλά γιατί όσα έγιναν εκείνη τη χρονιά, όσα καταγράφηκαν στην σύγχρονη πολιτική και οικονομική ιστορία της χώρας, θα μας ταλανίζουν για δεκαετίες.

Το βιβλίο των Ελένης Βαρβιτσιώτη και Βικτώριας Δενδρινού «Η τελευταία μπλόφα», οι «Ενήλικοι στο Δωμάτιο» του Γιάνη Βαρουφάκη και η ταινία του Κώστα Γαβρά, έρχονται να θυμίσουν ορισμένες από τις πιο τραγικές, επικίνδυνες αλλά και τόσο ενδιαφέρουσες περιόδους για την Ελλάδα.

Το πρώτο εξάμηνο του 2015 έχει σημαδέψει τη χώρα και θα προκαλεί συζητήσεις για πολλά – πολλά χρόνια.

Υπάρχει η άποψη ότι θα πρέπει να στηθούν Ειδικά Δικαστήρια και να τιμωρηθούν όσοι συνέβαλαν σε μια τεράστια ζημιά που υπέστη η ελληνική οικονομία.

Ανικανότητα, αυταπάτες, έλλειψη πολιτικής κρίσης, αδυναμία αντίληψης των οικονομικών δεδομένων και της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων;

Ή μήπως σκοπιμότητες που κάποια στιγμή θα βγουν στο φως;

Ο,τι κι αν συμβαίνει αυτό που θα μείνει είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό: Η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προκάλεσε ή όχι ανυπολόγιστη ζημιά στη χώρα; Και είχε Plan B εξόδου της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ και την ευρωπαϊκή οικογένεια;

Τη Δευτέρα στην παρουσία του βιβλίου «Η τελευταία μπλόφα» δόθηκε για άλλη μια φορά η ευκαιρία να επανέλθουν οι μνήμες. Και να ειπωθούν πράγματα από τη μία πλευρά και φυσικά να υπάρξει η εύλογη αντίδραση από την άλλη.

Ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, βασικός πρωταγωνιστής εκείνης της περιόδου, ο «εχθρός» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κι αυτός που συνέβαλε τα μέγιστα για να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ, μίλησε και είπε πολλά.

Η αφήγηση για τις δραχμές

Αυτό που έμεινε, ωστόσο, ήταν η αφήγησή του για το πώς το 2015 η Ελλάδα υπέβαλε αίτημα στη Ρωσία για να τυπωθούν δραχμές στη Μόσχα.

Είπε συγκεκριμένα:

«Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό μία δική μου προσθήκη που αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Έχει να κάνει με το τηλεφώνημα που δέχτηκε στις 6 Ιουλίου 2015, μία ημέρα ακριβώς μετά το ελληνικό δημοψήφισμα, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ από τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν στο βιβλίο τους με τίτλο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να πει κάτι τέτοιο…» («Un président ne devrait pas dire ça…», εκδόσεις Stock, 2016) οι Γάλλοι δημοσιογράφοι Ζεράρ Νταβέ και Φαμπρίς Λομ, ο Ρώσος πρόεδρος εκμυστηρεύτηκε στον τότε πρόεδρο Ολάντ ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε υποβάλει αίτημα στη ρωσική για την εκτύπωση δραχμών, επειδή δεν διέθετε τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για να το κάνει. Ο Πούτιν έκρινε σε εκείνη τη συγκυρία ότι όφειλε να ενημερώσει γι΄αυτό το θέμα τον Ολάντ, ενώ η τύχη της Ελλάδος κρεμόταν από μία κλωστή και βρισκόμασταν λίγες μέρες πριν από τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου. Ο Πούτιν διευκρίνισε βέβαια στον Ολάντ ότι η Ρωσία δεν επιθυμούσε να εμπλακεί σε κάτι τέτοιο».

Διαβάστε επίσης:

Βαρουφάκης στο in.g κατά Στουρνάρα : Όποτε ανοίγει το στόμα του επιβεβαιώνει ότι πρέπει να παυθεί

Ο κ. Στουρνάρας παρέθεσε αυτούσιο το απόσπασμα από το βιβλίο σε ελληνική μετάφραση:

«Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης 9 Ιουλίου 2015, ο Φρανσουά Ολάντ ήταν εξομολογητικός.

Μας διηγείται μια εκπληκτική ιστορία. «Ο Βλαντιμίρ Πούτιν», μας λέει τον «κάλεσε μυστηριωδώς», τρεις μέρες νωρίτερα, στις 6 Ιουλίου, την επομένη του δημοψηφίσματος που είχε διοργανώσει και κερδίσει ο Τσίπρας, για να του «δώσει μια πληροφορία». Γεμάτος περιέργεια, ο Ολάντ, μας μεταφέρει τη συζήτηση του με τον οικοδεσπότη του Κρεμλίνου.

– Πούτιν: «Πρέπει να σου δώσω μια πληροφορία, για να μην υπάρχει παρεξήγηση ανάμεσά μας….»

– Ναι, κανένα πρόβλημα, πες μου, απαντά ο Ολάντ, πολύ περίεργος…

– Η Ελλάδα μας ζήτησε να τυπώσει δραχμές στην Ρωσία, γιατί δεν έχουν, πια, εκτυπωτικές μηχανές για να το κάνουν, επιβεβαιώνει ο Πούτιν. Απόδειξη ότι η ελληνική ηγεσία, εκείνη τη χρονική στιγμή, εξέταζε καλά το ενδεχόμενο να φύγουν από την Ευρώπη, και κατά συνέπεια να ξανασυνδεθούν με το ιστορικό τους νόμισμα.

– «Τι τους απάντησες;» ρωτά ο Ολάντ

– Απάντησα ότι θα μπορούσαμε να το κάνουμε, αλλά εσύ τι σκέφτεσαι;

– «Είναι ένα κυρίαρχο κράτος η Ελλάδα, αν έβγαινε από τη ζώνη ευρώ, θα χρειαστεί χαρτονομίσματα, δεν θα με σόκαρε αν η Ρωσία το έκανε, θα απαντούσε έτσι σε ένα αίτημα», αυτοσχεδιάζει ο Ολάντ, όλο και περισσότερο αιφνιδιασμένος.

– «’Ηθελα να σου δώσω αυτή την πληροφορία, για να καταλάβεις καλά ότι δεν είναι καθόλου αυτή η πρόθεσή μας» καταλήγει ο Πούτιν, πριν κλείσει το τηλέφωνο.

Περίεργο, αυτό το τηλεφώνημα, ο Πούτιν δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Τι μήνυμα ήθελε να περάσει; «Αναρωτήθηκα γιατί μου το είπε αυτό» αναρωτιέται ο Ολάντ, μπροστά μας. «Ίσως για να μην θεωρηθεί υπεύθυνος ότι έσπρωξε την Ελλάδα εκτός της ζώνης ευρώ, και επίσης για να μου πει ότι αυτό ήταν ένας κίνδυνος και έπρεπε να γίνουν τα πάντα για να αποφευχθεί.» Ο Ολάντ ήταν σίγουρος ότι αν ο Πούτιν έκανε αυτήν την εντυπωσιακή κίνηση προς το μέρος του, «ήταν με καλή πρόθεση». «Εξάλλου, την κράτησα για τον εαυτό μου». Τέλος πάντων, όχι εντελώς.

Η αποκάλυψη αυτή των δυο Γάλλων δημοσιογράφων σε ένα βιβλίο τους που δημοσιεύθηκε το 2016 με περιεχόμενο συνομιλίες που είχαν με τον τέως Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Ολάντ, και το οποίο δημοσιεύτηκε με τη συναίνεσή του, είναι ενδεικτική του χάους και πανικού που επικρατούσε στην Ελλάδα τις δύσκολες εκείνες μέρες και του αδιεξόδου στο οποίο βρέθηκε η χώρα εκείνο το καλοκαίρι. Προσθέτει επίσης ακόμα μία ένδειξη, στις τόσες άλλες που διαθέταμε τότε, ότι η κυβέρνηση, αντιμέτωπη με τα αδιέξοδά της ανερμάτιστης διαπραγμάτευσης του πρώτου εξαμήνου του 2015, φλέρταρε επικίνδυνα με την επιστροφή στη δραχμή.

Η συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015, με την ευρεία συναίνεση που διαμορφώθηκε στη Βουλή των Ελλήνων, ανέκοψε τη δυσμενή και αβέβαιη πορεία της οικονομίας κατά το πρώτο εξάμηνο εκείνης της χρονιάς. Για να κερδηθεί όμως ξανά η εμπιστοσύνη προς την Ελλάδα απαιτήθηκε πολύς κόπος, μεγάλο κόστος και πολύς χρόνος. Και δυστυχώς η συνέχεια, που είμαι βέβαιος ότι θα αποτελέσει το περιεχόμενο ενός άλλου συναρπαστικού βιβλίου, μας επεφύλαξε ακόμα μεγαλύτερες και πιο δυσάρεστες εκπλήξεις, που μόλις τώρα αρχίζουν να γίνονται ευρύτερα γνωστές, αφού τα γεγονότα αυτά εκτυλίχθηκαν κυρίως στο παρασκήνιο. Διότι κατά την τότε κυβέρνηση, η συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015 ήταν μία ήττα, μία υποχώρηση από αυτά που πρέσβευε και έπραττε μέχρι τότε. ‘Έπρεπε λοιπόν με κάθε τρόπο, αυτή η ήττα και αυτή η υποχώρηση να αντισταθμιστούν από κάτι άλλο. Και αυτό το κάτι άλλο ήταν η στοχοποίηση, με τρόπο εξωθεσμικό και φρικτό, που δεν χαρακτηρίζει το κράτος δικαίου ενός πολιτισμένου κράτους, των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης και γενικά προσώπων που δεν ήταν διατεθειμένα να παραβούν το καθήκον τους και να καταλύσουν την ανεξαρτησία των θεσμών που υπηρετούν».

Αυτά είπε ο κ. Στουρνάρας ενώ τόνισε πως είχε επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και τον ενημέρωσε πως είχε πληροφορίες που έλεγαν ότι η Ελλάδα υπέβαλε αίτημα για τύπωμα δραχμών στη Ρωσία. Συνεχίζοντας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είπε πως ενημέρωσε τον κ. Παυλόπουλο ότι η χώρα θα έβγαινε από το ευρώ και θα δημιουργούνταν πάρα πολλά προβλήματα. Η απάντηση που έλαβε ήταν πως «μην ανησυχείτε δεν πρόκειται να υπογράψω κάτι τέτοιο».

Είπε τέλος ότι η ζημιά για τη χώρα στην καλύτερη περίπτωση ήταν πάνω από 40 δις ευρώ και στη χειρότερη 86 δις ευρώ.

Τι είπε ο Βίζερ

Ο πρώην επικεφαλής του EWG Thomas Wieser δήλωσε πως η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στο χείλος της εξόδου δύο φορές, το 2012 και το 2015, και τα σχέδια ήταν έτοιμα και μάλιστα πολύ λεπτομερή, καθώς περιελάμβαναν ακόμα και το πώς έβγαιναν οι τουρίστες από τη χώρα. «Το 2012 φοβόμασταν ένα ατύχημα, από μία λάθος πολιτική επιλογή. Ήταν σίγουρο όμως ότι η κυβέρνηση ήθελε να μείνει στο ευρώ. Το 2015 είχαμε την ακριβώς αντίθετη κατάσταση. Είχαμε μια κυβέρνηση που δεν ήθελε να μείνει στην Ευρωζώνη και έλεγε συνέχεια θα φύγω». Ερωτώμενος εάν ο κ. Σόιμπλε είχε όντως σχέδιο Β ή μπλόφαρε, είπε χαρακτηριστικά: «Το κουτί το έχω στη Βιέννη, δεν το έχω πετάξει (…) Το μεγαλύτερο λάθος που κάναμε ήταν το 2010 όταν είπαμε ότι το ελληνικό χρέος ήταν βιώσιμο (…) Φυσικά δεν ήταν βιώσιμο. Ήταν ένα τεράστιο λάθος, αλλά δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί». Δήλωσε πως το 2012 υπήρχε μια σημαντική ελάφρυνση χρέους, το PSI. Το 2014 θα έπρεπε οι δανειστές να έχουν προχωρήσει σε ελάφρυνση χρέους, αλλά οι πολιτικές δεν συνηγορούσαν σε αυτό.

Από την πλευρά του ο Peter Spiegel επισήμανε: «Όταν ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα το 2010, η κυβέρνηση το ακολουθούσε, αλλά οι Γερμανοί ήταν ακόμα θυμωμένοι. Έτσι η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έπεισε τον πρώην Πρόεδρο της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί να κάνει ένα σύστημα που αν αυτό συνέβαινε ξανά θα οδηγούσε σε πτώχευση. Αυτό ήταν κατά τη γνώμη μου το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι δανειστές», είπε ο κ. Spiegel. Ανέφερε δε πως «ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφανγκ Σόιμπλε επαναλάμβανε συνέχεια η Ελλάδα πρέπει να φύγει απ’ το ευρώ.

Όταν ο κ. Παπακωνσταντίνου υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο, είπε, όλοι στην Ελλάδα αποφάσισαν ότι μπορούν να το κάνουν καλύτερα και αυτό είναι κάτι που το έκαναν όλες οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε, ενώ για τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ο κ. Spiegel είπε χαρακτηριστικά: «Θα διαχώριζα τον Τσίπρα και τον Βαρουφάκη, γιατί ο Τσίπρας έκανε τρομερά λάθη και λάθος επιλογές, ενώ ο Γιάννης Βαρουφάκης ήταν εκεί για να γίνει διάσημος».

Η αντίδραση

Η πρώτη αντίδραση, ειδικά για όσα είπε ο Γ. Στουρνάρας ήρθε από τον πρώην πρόεδρο της Βουλής, Νίκο Βούτση:

«Ποτέ δεν πηγαίναμε για άτακτη έξοδο ή οποιαδήποτε έξοδο. Πηγαίναμε για μια σκληρή σύγκρουση κι αντιπαράθεση και πιστεύαμε ότι δεν θα χρειαζόταν να πάμε στον σκληρό κι επώδυνο συμβιβασμό του Αυγούστου του 2015. Ποτέ δεν υπήρξε ως επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης και του Αλέξη Τσίπρα το ενδεχόμενο της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση», είπε.

Αλλά και ο Γιάνης Βαρουφάκης επιτέθηκε στον Στουρνάρα λέγοντας ότι παραβίασε το ρόλο του κι έπρεπε να παυθεί από τη θέση του. Επί της ουσίας, όμως, δεν απαντά.

Τα ερωτήματα

Αναμένονται ασφαλώς κι άλλες τοποθετήσεις επί του θέματος, όμως, τα ερωτήματα παραμένουν βασανιστικά και αναπάντητητα.

1. Πούτιν και Ολάντ είναι εν ζωή και ουδέποτε διέψευσαν το περιστατικό που έχει γραφτεί στο βιβλίο των Γάλλων συγγραφέων. Όταν κάτι δεν διαψεύδεται σημαίνει ότι ισχύει, επομένως η συνομιλία των δύο ηγετών για την Ελλάδα είχε γίνει. Πώς μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να διαψεύσει κάτι τέτοιο;
2. Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε κάποια στιγμή ποιοι ήταν εκείνοι που σκέφτηκαν τη λύση της εκτύπωσης δραχμών στη Ρωσία. Και ποιοι βεβαίως το διαπραγματεύτηκαν με τους Ρώσους. Μήπως ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας στη συνάντηση που είχε στη Μόσχα όταν υπογράφηκαν συμφωνίες και από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ περίμεναν ακόμη και… προκαταβολές δισεκατομμυρίων στο αεροδρόμιο;
3. Αν ο κ. Βούτσης και όλος ο ΣΥΡΙΖΑ διαψεύδει ότι υπήρχε σχέδιο εξόδου από τη ζώνη του ευρώ, τότε πώς δικαιολογείται το γεγονός από το φθινόπωρο του 2014 γίνονταν συζητήσεις σε ανώτατο επίπεδο για ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
4. Ισχύει ότι εκείνη την περίοδο, ενώ δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν «καβάλα στο κύμα» και όδευε προς την εξουσία είχε συζητηθεί το ενδεχόμενο ρήξης με την Ευρώπη και είχε εκπονηθεί plan B;
5. Πώς δικαιολογείται η υπουργοποίηση του Γιάνη Βαρουφάκη ο οποίος –καλώς ή κακώς δεν έχει σημασία- είχε εκφράσει απόψεις για ένα plan B, για ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα και για πληρωμές με Geuros; Και πώς δικαιολογείται η πρόσληψη «σοφών» όπως ο πρώην υπουργός κ. Παπαδημητρίου αλλά και ο οικονομολόγος Τζ. Γκαλμπρέιθ οι οποίοι είχαν εκφραστεί δημόσια για το παράλληλο νόμισμα, ουσιαστικά δηλαδή για έξοδο από τη ζώνη του ευρώ;
6. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ διαψεύδει όλα όσα του καταμαρτυρούν, πώς δικαιολογεί την άθλια διαπραγμάτευση του πρώτου εξαμήνου του 2015; Δεν μπορεί να είναι «αυταπάτες» ότι θα άλλαζε όλη η Ευρώπη και όλο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα επειδή η Ελλάδα θα έκανε… αντίσταση; Πώς δικαιολογούν το γεγονός ότι τον Μάιο του 2015 η χώρα σώθηκε από στάση πληρωμών επειδή η ΤτΕ κινητοποιήθηκε και πλήρωσε τη δόση στο ΔΝΤ; Πώς δικαιολογεί επίσης το ότι ο Βαρουφάκης «απολύθηκε» ουσιαστικά από τον Απρίλιο του 2015, όταν ο Τσίπρας αντιλήφθηκε ότι η χώρα οδηγείται στα βράχια;
7. Στον ΣΥΡΙΖΑ επιμένουν ότι δεν έπαθε καμιά ζημιά η χώρα, ότι η περήφανη διαπραγμάτευση οδήγησε σε ένα «καλό Μνημόνιο», καλύτερο από το mail Χαρδούβελη. Πως δικαιολογείται η τεράστια ζημιά στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες έχασαν το σύνολο της αξίας τους και ανακεφαλαιοποιήθηκαν εξαιτίας ακριβώς εκείνου του καταστροφικού εξαμήνου και του δημοψηφίσματος; Πώς δικαιολογούν την απώλεια σε ΑΕΠ που για πολλούς εκτιμάται στο 25%; Πώς δικαιολογούν το γεγονός ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος για την ανάπτυξη, χάθηκαν δεκάδες δισεκατομμύρια καταθέσεων και καταγράφηκαν τεράστιες απώλειες κεφαλαίων στο χρηματιστήριο; Αν στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν στοιχεία ας αντικρούσουν τις αιτιάσεις ότι η ζημιά ήταν 40, 50, 80 ή και 100 δις ευρώ. Αλλωστε, στο παρελθόν και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πει ότι υπήρξε μεγάλη ζημιά, δισεκατομμύρια, από εκείνη την τραγική περίοδο και την ακόμη πιο τραγική διαπραγμάτευση.
8. Αν όλα αυτά που έγιναν τότε ήταν μπλόφα για να υποχωρήσουν οι δανειστές, δεν θα πρέπει κάποιος να απολογηθεί (αν όχι να τιμωρηθεί) γιατί αυτή η μπλόφα δεν έπιασε με αποτέλεσμα τα όσα ακολούθησαν; Καλές οι μπλόφες αλλά από καλούς μπλοφαδόρους κι όχι από ερασιτέχνες οικονομολόγους που το μόνο που σκέφτονταν ήταν ότι πρέπει να συγκρουστούν πάση θυσία για να περάσει το δικό τους. Οι συζητήσεις για τύπωμα δραχμών, οι ελπίδες στο «ξανθό γένος» για σωτηρία της Ελλάδας από τους κακούς τροικανούς, οι επαφές με Ιρανούς για πετρέλαιο, τα σχέδια ακόμη και για κινητοποίηση του στρατού από τον Πάνο Καμμένο σε περίπτωση εκτεταμένων αναταραχών, είναι πραγματικότητα. Είναι γεγονότα, κάπου είναι γραμμένα και σίγουρα κάποια στιγμή θα βγουν.

Συμπέρασμα: Τα όσα έγιναν εκείνη την περίοδο πρέπει κάποια στιγμή να ερευνηθούν. Και δεν θα πρέπει ο Αλέξης Τσίπρας με μισόλογα να «απειλεί». Είπε συγκεκριμένα «βλέπω τις τελευταίες μέρες όλοι να θέλουν να γράψουν και από ένα βιβλίο για την περίοδο αυτή, πράγμα το οποίο σημαίνει ήταν στα αλήθεια πολύ ιστορικές και κρίσιμες, τόσο οι επιλογές, όσο και οι στιγμές.»

«Ίσως κάποια στιγμή και ο βασικός πρωταγωνιστής αυτής της πολύ σημαντικής περιόδου για την σύγχρονη ιστορία του τόπου, δηλαδή εγώ, να αισθανθώ την ανάγκη να τοποθετηθώ με ονόματα και διευθύνσεις πάνω στα πραγματικά γεγονότα, αλλά αυτό που προέχει για εμένα τούτη την ώρα είναι να βγάλουμε πρωτίστως τα πολιτικά συμπεράσματα».

Ας μιλήσει επιτέλους ο κ. Τσίπρας με αποδείξεις και ονόματα. Αν όλα έχουν γίνει καλώς τότε θα δικαιωθεί. Αν, όμως, όλα πήγαν στραβά και η χώρα απώλεσε τεράστια κεφάλαια, αξιοπιστία και χρόνο, κάποιος πρέπει να απολογηθεί.

Όχι γιατί πρέπει να διχαστεί ξανά ο λαός, όπως εκείνο το καλοκαίρι του δημοψηφίσματος. Αλλά γιατί δεν πρέπει να ξαναγίνουν τέτοια εγκλήματα. Και γιατί δεν πρέπει αυτοί που πλήγωσαν τη χώρα να βγαίνουν κι από πάνω και να το παίζουν τιμητές.