Σκλήρυνση Κατά Πλάκας… η νόσος των νέων

Της Δήμητρας Παπαδημητρίου, MD, PhD,
Διευθύντριας Νευρολογικής Κλινικής, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center

Η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι μία αυτοάνοση απομυελινωτική Νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) δηλαδή του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Εμφανίζεται σε νεαρές και παραγωγικές ηλικίες (άτομα 20-40 ετών) και πιο συχνά στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες. Πρόκειται για μία χρόνια νόσο με μία ποικιλία κλινικών μορφών και εκδηλώσεων. Εμφανίζεται με νευρολογικά συμπτώματα όπως θαμπή όραση, μούδιασμα σε κάποιο άκρο ή στον κορμό, αιφνίδια μείωση της μυικής δύναμης σε ένα ή δύο άκρα. Τα συμπτώματα αυτά θα πρέπει να διαρκούν για τουλάχιστον 24 ώρες, ενώ στη συνέχεια προοδευτικά βελτιώνονται. Από φυσιοπαθολογικής πλευράς η νόσος παρουσιάζεται, κυρίως στα αρχικά στάδια με μια φλεγμονή στους ιστούς του ΚΝΣ, η οποία με την πάροδο των ετών δίνει τη θέση της στην νευροεκφύλιση, δηλαδή τον κυτταρικό θάνατο.

Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες;
Πλέον έχουμε στη διάθεσή μας πολλαπλές θεραπευτικές επιλογές, οι οποίες μας βοηθούν να έχουμε καλύτερο έλεγχο της Νόσου, δηλαδή να αποφεύγεται η εμφάνιση νέων συμπτωμάτων-δυσκολιών σε βάθος χρόνου. Είναι πλήρως πλέον τεκμηριωμένα τα στοιχεία που επιβάλλουν την έναρξη της θεραπείας το γρηγορότερο δυνατόν, καθώς φαίνεται ότι η νόσος προϋπάρχει της εμφάνισής της. Με την έναρξη της ανοσοτροποποιητικής αγωγής φαίνεται ότι αλλάζει σημαντικά η φυσική πορεία της νόσου επιβραδύνοντας την εξέλιξη και προλαμβάνοντας την πιθανή αναπηρία.

Πότε όμως είμαστε ευχαριστημένοι από την αποτελεσματικότητα μίας αγωγής;
Χρειαζόμαστε ο ασθενής μας να είναι καλά, το οποίο για να το πιστοποιήσουμε χρειαζόμαστε μία μετρήσιμη παράμετρο. Τελευταία έχει εισαχθεί ένας νέος όρος το NEDA (No Evidence of Disease Activity), ο οποίος μας δείχνει πόσο καλά ανταποκρίνεται ένας ασθενής στην φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει. Θέλουμε λοιπόν ο ασθενής να μην παρουσιάζει υποτροπές, να μην παρουσιάζει κλινική επιδείνωση σε βάθος χρόνου, να μην παρουσιάζει εικόνα ενεργούς φλεγμονής στην μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και να μην εμφανίζει στοιχεία εγκεφαλικής ατροφίας δηλαδή να μην χάνει εγκεφαλικό ιστό. Και οι τέσσερις αυτές παράμετροι είναι εξαιρετικά σημαντικοί για να θεωρήσουμε ο ασθενής μας ανταποκρίνεται θετικά στη λήψη μίας αγωγής. Τα φάρμακα που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα έχουν τις προυποθέσεις για μία μακροχρόνια αποτελεσματικότητα αλλά και μακροχρόνια ασφάλεια.

Οι γυναίκες που πάσχουν από ΣΚΠ μπορούν να τεκνοποιήσουν;
Οι γυναίκες με ΣΚΠ μπορούν να κυοφορήσουν εφόσον το θελήσουν. Σημαντική προυπόθεση είναι μια καλή συνεργασία με το Νευρολόγο και σε κάποιες περιπτώσεις ένας σωστός χρονικά οικογενειακός προγραμματισμός. Μετά από πολλά χρόνια εμπειρίας, βαθειάς γνώσης των φαρμάκων και τη βοήθεια των στατιστικών μεθόδων, γνωρίζουμε πώς να διαχειριστούμε την επιθυμία μιας γυναίκας για μητρότητα, καθώς γνωρίζουμε πώς συμπεριφέρεται η Νόσος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και πώς μετά τον τοκετό. Η περίοδος της κύησης είναι προστατευτική από μόνη της για τη γυναίκα και συνήθως δεν είναι επικίνδυνη για εξάρσεις. Μετά τον τοκετό, πάντα σε συννεννόηση με το Νευρολόγο, ειναι επίσης δυνατός και ο θηλασμός για ένα διάστημα.