Σκηνικό αντιπαράθεσης στα Πανεπιστήμια

Η φοιτητική συγκέντρωση της περασμένης Πέμπτης, παρότι δεν κατέληξε σε σύγκρουση με τις δυνάμεις των ΜΑΤ στο Σύνταγμα ήταν πιο μαζική από την προηγούμενη, λίγες μέρες πριν. Την ίδια στιγμή σε αρκετές σχολές συνεχίστηκαν οι συνελεύσεις και έχουν υπάρξει και οι πρώτες καταλήψεις, έστω και μικρής διάρκειας.

Μέχρι τώρα παρότι απέχουμε από αυτό που θα περιγραφόταν ως «φοιτητική έκρηξη», εντούτοις οι κινητοποιήσεις είναι από τις κάπως εθιμοτυπικές συγκεντρώσεις της αρχής της ακαδημαϊκής χρονιάς. Μία πρώτη γεύση είχε δοθεί και το καλοκαίρι με την αρκετά μαζική φοιτητική διαδήλωση κατά της κατάργησης του πανεπιστημιακού ασύλου.

Στο στόχαστρο των φοιτητών βρίσκονται οι προτάσεις της κυβέρνησης για την ανώτατη εκπαίδευση όπως τις έθεσε σε δημόσια συζήτηση η αρμόδια υπουργός κ. Νίκη Κεραμέως.

Ποιες πλευρές των προτάσεων προκαλούν τις αντιδράσεις των φοιτητών

Στο στόχαστρο των φοιτητών βρίσκονται ιδιαίτερα ορισμένες από τις προτάσεις του υπουργείου Παιδείας.

Καταρχάς συνεχίζονται οι αντιδράσεις για την ήδη ψηφισμένη κατάργηση ουσιαστικά του πανεπιστημιακού ασύλου, με τους φοιτητές να επισημαίνουν τον κίνδυνο να υπάρξουν αυταρχικές και αυθαίρετες «εισβολές» των αστυνομικών δυνάμεων σε πανεπιστημιακούς χώρους.

Έπειτα, υπάρχουν οι αντιδράσεις για την επιβολή ορίου στη διάρκεια των σπουδών, δηλ. να μην μπορούν να παρατείνουν τις σπουδές πέραν των 2 ετών μετά τη λήξη της κανονικής διάρκειας των σπουδών. Οι φοιτητές υποστηρίζουν ότι αυτό θα οδηγήσει σε διαγραφές φοιτητών που αναγκάζονται να παρατείνουν τη διάρκεια των σπουδών τους όχι επειδή είναι οκνηροί αλλά επειδή εργάζονται ή αναγκάζονται για οικονομικούς λόγους να μην παρακολουθούν.

Αντιδράσεις υπάρχουν και για τις διοικητικές αλλαγές στα ΑΕΙ και κυρίως την επαναφορά του θεσμού των Συμβουλίων Ιδρύματος, ενός θεσμού που είχε κατηγορηθεί και στην πρώτη εφαρμογή του ότι υπονόμευε το κατοχυρωμένο αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων.

Στο στόχαστρο είναι και οι αλλαγές που γίνονται για την ακόμη ευκολότερη αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των ιδιωτικών κολεγίων. Ως προς το συγκεκριμένο θέμα οι φοιτητές διαμαρτύρονται για το πώς η ίδια κυβέρνηση με την επαναφορά της βάσης του 10 θέλει να μειώσει ουσιαστικά την πρόσβαση στη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση, την ώρα που παίρνει μέτρα ενίσχυσης της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Όλα αυτά συνδυάζονται και τη δυσαρέσκεια από άλλα προβλήματα που ούτως ή άλλως μαστίζουν τα πανεπιστήμια και επιτείνουν τη δυσαρέσκεια, όπως είναι τα προβλήματα με τη σίτιση σε επαρχιακές πόλεις όπως η Ξάνθη ή τα προβλήματα με το κόστος στέγασης σε όλη την Ελλάδα.

Οι φοιτητές υποστηρίζουν ότι θα συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις και ότι θα τις κλιμακώσουν σε περίπτωση οι προτάσεις πάρουν τη μορφή νομοσχεδίου που θα έρθει προς ψήφιση. Πάντως στις συνελεύσεις υπάρχει έντονη αντιπαράθεση, καθώς ιδίως η ΔΑΠ, που πρόσκειται στην κυβέρνηση, δίνει μάχη για να μην περάσουν οι αποφάσεις για καταλήψεις.

Οι αντιδράσεις της υπόλοιπης πανεπιστημιακής κοινότητας

Αντιδράσεις υπάρχουν πάντως και από άλλους φορείς της πανεπιστημιακής κοινότητας. Παρότι η ομοσπονδία των πανεπιστημιακών καθηγητών, η ΠΟΣΔΕΠ, έχει τοποθετηθεί θετικά απέναντι σε πλευρές των προτάσεων του υπουργείου, εντούτοις αρκετοί σύλλογοι μελών ΔΕΠ επιμέρους ιδρυμάτων έχουν τοποθετηθεί επικριτικά προς τις προτάσεις του υπουργείου, όπως οι Σύλλογοι ΔΕΠ του ΕΜΠ, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Παντείου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Αιγαίου, του Πανεπιστημίου Πατρών.

Κοινός τόπος των αποφάσεων αυτών η αντίρρηση στην εξίσωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των κολεγίων και των δημόσιων πανεπιστημίων, αλλά και σε άλλες πλευρές των προτάσεων. Αντιρρήσεις διατυπώνονται από συλλόγους ΔΕΠ και στην κατάργηση του Ασύλου.

Αντιδράσεις υπάρχουν και από πανεπιστημιακά όργανα. Για παράδειγμα στις 15 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε άτυπη ανοιχτή συνεδρίαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ, με συμμετοχή φοιτητών και διοικητικών υπαλλήλων, όπου εκφράστηκε ρητή αντίρρηση και για την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στα ιδιωτικά κολέγια και για την επιβολή του χρονικού ορίου στη λήψη των σπουδών.

Η στρατηγική της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση αντιτάσσει σε όλα αυτά ότι τα μέτρα που προτείνει είναι πλευρές του προγράμματος της ΝΔ, που με σαφήνεια τέθηκαν ενώπιον του ελληνικού λαού και αποτελούν πάγιες θέσεις του κυβερνώντος κόμματος.

Η κυβέρνηση αντιτάσσει επίσης τα υπαρκτά προβλήματα που υπάρχουν σήμερα στα ΑΕΙ όπως και τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν ιδίως από το κύμα των «ανωτατοποιήσεων» σχολών ΤΕΙ που διαμόρφωσε ένα νέο χάρτη στην ανώτατη εκπαίδευση.

Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο θέλει να επιμείνει στον πυρήνα των μέτρων θεωρώντας ότι η ανώτατη εκπαίδευση έχει ανάγκη μια από έμφαση στην ποιότητα, στην αξιολόγηση και στη σύνδεση με τη αγορά.

Τα πιθανά εμπόδια στην διαδρομή προς τη μεταρρύθμιση

Ωστόσο υπάρχουν και αρκετές φωνές που εκφράζουν και σκεπτικισμό ως προς την εφαρμογή της πολιτικής του υπουργείου. Υποστηρίζουν ότι κινήσεις όπως η παραπέρα εξίσωση των δικαιωμάτων των κολεγίων και των πανεπιστημίων, που είναι βέβαια δρομολογημένη εδώ και χρόνια, στέλνει ένα μήνυμα υποβάθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης που εύλογο είναι να προκαλέσει αντιδράσεις. Αντίστοιχα, επιφυλάξεις υπάρχουν για θεσμούς, όπως τα συμβούλια ιδρύματος που αποτέλεσαν πεδίο αντιπαραθέσεων χωρίς να αποδείξουν ότι συνέβαλαν σε καλύτερη λειτουργία. Η ρύθμιση για το όριο λήψης πτυχίου παραπέμπει περισσότερο σε ένα στερεότυπο για τους «αιώνιους φοιτητές» παρά στην πραγματική κατάσταση των φοιτητών.

Επιπλέον, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι σήμερα στα πανεπιστήμια σπουδάζουν τα παιδιά της κρίσης, δηλαδή οι νέοι που βίωσαν τραυματικά την προηγούμενη δεκαετία και εξακολουθούν να μην βλέπουν προοπτική. Αυτό θα μπορούσε να τροφοδοτήσει, ούτως ή άλλως, ένα κλίμα δυσαρέσκειας αλλά και μαζικής κινητοποίησης.