Βόρεια Μακεδονία : Πολιτικό χάος μετά το ναυάγιο με την ΕΕ – Σενάρια παραίτησης Ζάεφ

Πολιτικό χάος και όργιο φημών επικρατεί στη Βόρεια Μακεδονία μετά το ναυάγιο της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οπως είχε διαφανεί το τελευταίο διάστημα, το «ιστορικό»λάθος -όπως αποκάλεσαν ανώτεροι ευρωπαίοι αξιωματούχοι το μπλόκο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Βόρειας Μακεδονίας και Αλβανίας-  προκάλεσε πολιτικούς κλυδωνισμούς στα Σκόπια, με τον Ζόραν Ζάεφ να σκέφτεται, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και το ενδεχόμενο παραίτησης.

Οι φήμες περί παραίτησης Ζάεφ ξεκίνησαν από το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA, το οποίο μετέδωσε μάλιστα ότι ο πρωθυπουργός ενημέρωσε σχετικά τις ξένες πρεσβείες. Οι ίδιες πηγές απέδιδαν την πρόθεση του Ζάεφ στην αδυναμία του να υλοποιήσει όσα υποσχέθηκε σε σχέση με την ενταξιακή πορεία της χώρας. Ακολούθησε, ωστόσο, επίσημη διάψευση από την κυβέρνηση στα Σκόπια.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ο σκοπιανός πρωθυπουργός παρά να είναι ήσυχος δεν μπορεί και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Από το πρωί της Παρασκευής βρισκόταν στη γείτονα, όπου είχε μπαράζ συναντήσεων και συσκέψεων με κυβερνητικά στελέχη και ευρωπαίους αξιωματούχους προκειμένου να διαμορφώσει τη στάση που θα κρατήσει στο βέτο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, του τηλεφώνησε η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ και του ζήτησε να μην παραιτηθεί, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και άλλοι ξένοι ηγέτες, καλώντας τον να συνεχίσει το δρόμο των μεταρρυθμίσεων.

Ο Ζάεφ φέρεται να επικοινώνησε με τους ομολόγους του στη Σουηδία, τη Βουλγαρία, τη Σλοβενία, τη Μάλτα, καθώς και με τον ευρωπαίο επίτροπο Γιοχάνες Χαν. Ολοι τους επιβεβαίωσαν ότι η Βόρεια Μακεδονία και οι πολίτες της είναι σε πλήρη ετοιμότητα για μια ευρωπαϊκή πορεία, αλλά εξήγησαν πως κάποιες χώρες της ΕΕ δεν είναι ακόμη έτοιμες.

Οι μαραθώνιες διαβουλεύσεις

Επί επτά ώρες, οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν κατάφεραν να κάμψουν τις αντιστάσεις του γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αρνείτο πεισματικά την ένταξη νέων κρατών στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι να αναθεωρηθούν οι μηχανισμοί διεύρυνσης, τους οποίους χαρακτηρίζει «αναποτελεσματικούς και απογοητευτικούς».

Ενώ στην υποψηφιότητα της Βόρειας Μακεδονίας ο γάλλος πρόεδρος εμφανίστηκε τελείως απομονωμένος, στην περίπτωση της Αλβανίας στο πλευρό του στάθηκαν Ολλανδία και Δανία.

«Είναι ένα ιστορικό λάθος και ελπίζω να είναι προσωρινό για να μην χαραχτεί στη συλλογική μνήμη ως ιστορικό λάθος» δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ μετά τις συζητήσεις των Ευρωπαίων ηγετών.

Την απογοήτευσή του εξέφρασε και ο Ευρωπαίος Επίτροπος, αρμόδιος για τη Διεύρυνση, Γιοχάνες Χαν.

«Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν κατάφεραν να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Είναι μία υπόθεση που προκαλεί μεγάλη απογοήτευση. Η ΕΕ πρέπει να ξεκαθαρίσει πόσο σοβαρή είναι η δέσμευσή της απέναντι στα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων» έγραψε ο ίδιος στο Twitter.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ζήτησε από την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία να μην παραδοθούν και τόνισε πως δεν φέρουν βάρος της ευθύνης. Την απογοήτευσή τους εξέφρασαν και αρκετοί άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων η Άνγκελα Μέρκελ.

Deeply disappointed to see that the Council failed to agree on the opening of accession talks with Albania and North Macedonia. We will continue striving for a future with both countries within the European family. https://t.co/esgosGUK3N #EUCO pic.twitter.com/bHysyGFrtV

— David Sassoli (@EP_President) October 18, 2019

Ενοχλημένες οι ΗΠΑ

Το ευρωπαϊκό «όχι» πάντως ενόχλησε και τις ΗΠΑ, με την εκπρόσωπο Τύπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μόργκαν Ορτέιγκους να γράφει στο Twitter:  «Η ώρα για να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία είναι τώρα».

Την ίδια ώρα, η αμερικανίδα αξιωματούχος ξεκαθάρισε πως οι ΗΠΑ θα καλωσορίσουν μια θετική ευρωπαϊκή απόφαση, η οποία θα αναγνωρίζει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των δύο χωρών.

Εντονες αντιδράσεις στα Σκόπια

Οπως ήταν αναμενόμενο, οι εξελίξεις στις Βρυξέλλες προκάλεσαν πολιτική θύελλα στα Σκόπια. Ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί ήταν η ανάρτηση του υπουργού Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, Νίκολα Ντιμιτρόφ.

«Το λιγότερο που χρωστάει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην περιοχή είναι να είναι ειλικρινής μαζί μας. Εάν δεν υπάρχει πλέον σύμπνοια σχετικά με το ευρωπαϊκό μέλλον των δυτικών Βαλκανίων, εάν η υπόσχεση που δόθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2003 δεν ισχύει, οι πολίτες αξίζουν να το μάθουν» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ντιμιτρόφ.

Gratitude to all leaders that fought hard for the EU to open accession talks with us, thus acknowledging and anchoring the historic Prespa Agreement, encouraging domestic reforms and underpinning the European narrative in North Macedonia, a candidate country for 14 years. 2/3

— Nikola Dimitrov (@Dimitrov_Nikola) October 18, 2019

Χαμηλότερους τόνους επέλεξε να κρατήσει ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της γειτονικής χώρας Μπουιάρ Οζμάνι, ο οποίος τόνισε ότι η Βόρεια Μακεδονία είναι μέρος της Ευρώπης και η αδικία δεν πρέπει να την αποπροσανατολίσει από τις μεταρρυθμίσεις αλλά και τις άλλες αναπτυξιακές προτεραιότητες.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της χώρας, Στέβο Πενταρόφσκι, έστειλε μήνυμα ενότητας. «Δεν είναι τώρα η ώρα για διχασμό και απάθεια, ούτε για αρνητικά συναισθήματα προς κάποιες χώρες. Χρειαζόμαστε ενότητα» είπε σε δημόσια τοποθέτησή του ο πρόεδρος.

Μάλιστα, ο ίδιος αποκάλυψε πως κάλεσε συμβούλιο πολιτικών αρχηγών για την Κυριακή.

Στο «τραπέζι» των συζητήσεων θα καθίσουν οι πολιτικοί αρχηγοί και ο Ζόραν Ζάεφ, ενώ το μοναδικό θέμα στην ατζέντα θα είναι οι επόμενες κινήσεις της χώρας μετά το ευρωπαϊκό μπλόκο.

Καραδοκεί το VMRO

Σε κάθε περίπτωση πάντως, η «πόρτα» από την ΕΕ στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία συνιστά σοβαρότατο πολιτικό πρόβλημα για την κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ.

Σημειώνεται πως η γειτονική χώρα οδεύει προς εκλογές το 2020 και η παράταξη SDSM του Ζόραν Ζάεφ βρίσκεται πίσω στις δημοσκοπήσεις. Σε αυτές εμφανίζεται να προηγείται το VMRO-DPMNE, η παράταξη δηλαδή του φυγά σήμερα στην Ουγγαρία Νίκολα Γκρούεφκσι, ο οποίος πορευόταν επί σειρά ετών με σημαία τον αλυτρωτισμό διεκδικώντας την αρχαία ελληνική κληρονομιά.

Πιθανή εκλογή και επιστροφή του VMRO στην εξουσία σημαίνει ότι η γειτονική χώρα επιστρέφει στις ημέρες του Νίκολα Γκρουέφσκι με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Εκεί πάντως, τα πράγματα δύσκολα μπορούν να αλλάξουν και το πιο πιθανό είναι ότι μία νέα εθνικιστική κυβέρνηση θα κάνει μία ωραιότατη… κωλοτούμπα και θα αποδεχθεί τα τετελεσμένα, ωστόσο τα πράγματα τόσο στις διμερείς σχέσεις όσο και στις σχέσεις με την Ευρώπη συνολικά δεν θα είναι τα ίδια.