Έχουν περάσει 50 χρόνια από τους Αγώνες του Μεξικού και η εμβληματική φωτογραφία εξακολουθεί να φιλοξενείται σε αφιερώματα μεγάλων εφημερίδων και περιοδικών που θυμούνται με θαυμασμό το θάρρος των δύο αθλητών οι οποίοι με τη συμβολική τους κίνηση εξέφρασαν σε όλο τον κόσμο την διαμαρτυρία τους για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ποιος είναι όμως ο λευκός άνδρας στο βάθρο;

Το όνομά του είναι Πίτερ Νόρμαν. Αυστραλός, που συμμετείχε στον ίδιο αγώνα με τους δύο Αμερικανούς αλλά θεωρείτο αουτσάιντερ. Κι όμως στις 16 Οκτωβρίου 1968 στην κούρσα των 200 μέτρων τερμάτισε δεύτερος με χρόνο 20.06, κάνοντας αυστραλιανό ρεκόρ που μέχρι σήμερα δεν έχει καταρριφθεί. Αλλά αυτό το ρεκόρ δεν ήταν αρκετό γιατί ο Τόμι Σμιθ κατέρριψε το παγκόσμιο και πήρε το χρυσό, αφήνοντας πίσω του τον Νόρμαν, ενώ τρίτος ήρθε ο Τζον Κάρλος . Για τον Νόρμαν ήταν η κούρσα της ζωής του. Αλλά αυτό που έκανε στην απονομή των μεταλλίων ήταν ακόμα μεγαλύτερο. Λίγο πριν αρχίσει η τελετή ο Σμιθ κι ο Κάρλος αποφασίζουν να δείξουν σε όλο τον κόσμο τον αγώνα τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν έχουν περάσει πολλοί μήνες από τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και η Αμερική «βράζει».

Ο Νόρμαν έρχεται από μια χώρα με σκληρούς νόμους του Απαρτχάιντ όπως της Νότιας Αφρικής. Καθημερινά στους δρόμους της Αυστραλίας γίνονται διαδηλώσεις για τις φυλετικές διακρίσεις και τις διάφορες απαγορεύσεις που ισχύουν για τους μη λευκούς μετανάστες και τους Αβορίγινες. Οι δύο Αμερικανοί ρώτησαν τον Νόρμαν αν πιστεύει στα ανθρώπινα δικαιώματα και η απάντηση που πήραν ήταν καταφατική. Όπως έλεγε αργότερα ο Κάρλος «ξέραμε ότι αυτό που επρόκειτο να κάνουμε ήταν πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε αθλητικό γεγονός και μας απάντησε «θα σταθώ στο πλάι σας». Περίμενα να δω φόβο στα μάτια του αλλά αντ΄αυτού είδα αγάπη». Ο Σμιθ κι ο Κάρλος είχαν αποφασίσει να ανέβουν στο βάθρο φορώντας την ολυμπιακή κονκάρδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μια κίνηση αθλητών που υποστήριζαν την ισότητα.

Θα έπαιρναν τα μετάλλιά τους ξυπόλυτοι, αντιπροσωπεύοντας την φτώχεια που αντιμετωπίζουν οι Αφροαμερικανοί. Θα φορούσαν τα διάσημα μαύρα γάντια, ένα σύμβολο της Black Power και θα σήκωναν τις γροθιές τους. Αλλά πριν το κάνουν αυτό συνειδητοποίησαν οτι έχουν μόνο ένα ζευγάρι. Τότε ο Νόρμαν πρότεινε να φορέσουν ένα ο καθένας. Ο Νόρμαν όμως είπε κάτι ακόμα. «Πιστεύω στον αγώνα σας. Έχετε άλλο ένα για μένα;» δείχνοντας την ολυμπιακή κονκάρδα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Με αυτόν τον τρόπο θα δείξω την υποστήριξή μου στον αγώνα σας». Ο Σμιθ απάντησε στον Νόρμαν οτι δεν έχει άλλη ολυμπιακή κονκάρδα. Εκεί κοντά βρισκόταν μαζί τους ένας αμερικανός κωπηλάτης, ο Χόφμαν, ο οποίος αφού άκουσε τα πάντα, αποφάσισε να του δώσει την μοναδική κονκάρδα που είχε μαζί του, τη δική του…

Η μεγάλη στιγμή έφτασε και οι τρεις ανέβηκαν στο βάθρο. Όλοι τους φορούσαν την κονκάρδα. Οι δύο Αμερικανοί τα γάντια. Στο στάδιο επικράτησε σιωπή. Η τιμωρία δεν άργησε να έρθει αν και ήδη είχαν γίνει αντιρατσιστικά σύμβολα. Ο επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής είπε οτι οι αθλητές θα πληρώσουν αυτό που έκαναν για όλη τους ζωή κι ότι η πράξη τους δεν είχε καμία σχέση με τον αθλητισμό. Ο Κάρλος κι ο Σμιθ αμέσως αποβλήθηκαν από την αμερικανική ολυμπιακή ομάδα κι εκδιώχθηκαν από το ολυμπιακό χωριό. Ο Χόφμαν κατηγορήθηκε για «συνωμοσία». Μόλις οι δύο ταχύτεροι άνθρωποι στον κόσμο γύρισαν στην πατρίδα τους, ήρθαν αντιμέτωποι ακόμη και με απειλές για τη ζωή τους όμως με το πέρασμα του χρόνου και σχετικά γρήγορα αποδείχθηκε ότι έκαναν το σωστό κι έγιναν «πρωταθλητές» στον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Headlines