Γιατί μας άρεσε ο «Τζόκερ»;

Είχα χρόνια να το ζήσω. Από τα καλοκαίρια της παιδικής μου ηλικίας, τότε που, στους θερινούς κινηματογράφους της Σύρου, όχι μόνο εμείς η πιτσιρικαρία (η τελευταία γενιά που μεγάλωσε χωρίς τη διέξοδο της τηλεόρασης) αλλά και οι λίγο μεγαλύτεροι «συμμετείχαμε» ενεργά στην ταινία που παρακολουθούσαμε. Χτυπούσαμε τα πόδια μας στα χαλίκια όταν επέλαυνε το Ιππικό, εμψυχώναμε με φωνές τους «καλούς», χειροκροτούσαμε τον νικητή. Το ξαναέζησα, κατά κάποιον τρόπο, την περασμένη εβδομάδα όταν πήγα να δω τον «Τζόκερ». Σε κεντρικό κινηματογράφο της Αθήνας, με ένα κοινό αστικό. Στο τέλος οι θεατές χειροκρότησαν.

Η ταινία του Τοντ Φίλιπς με πρωταγωνιστή τον Χοακίν Φίνιξ αναδείχθηκε στη χώρα μας, από τις πρώτες κιόλας μέρες της προβολής της, σε απόλυτο μιντιακό γεγονός. Και όχι μόνο λόγω του ρεκόρ εισιτηρίων. (Περισσότερα από 450.000 σε ένα δεκαπενθήμερο).

Η συζήτηση άναψε, τα πληκτρολόγια των αυτόκλητων κριτικών και «ειδικών» πήραν φωτιά. Τι μας προκάλεσε αυτό το τεράστιο ενδιαφέρον;

Η πιθανότητα του «Τζόκερ της διπλανής πόρτας»; Ή μήπως ο τρόπος του πραγματεύεται τις ψυχικές ασθένειες; Πόσο δεοντολογική είναι όμως και πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η εικαστική προσέγγιση της ψυχικής υγείας;

Ο σκηνοθέτης ήθελε να μιμηθεί τον Σκορτσέζε; Ή το μήνυμα είναι πολιτικό και καταγγέλλει την περικοπή των επιδομάτων; Ο καθείς και ο καημός του, λέω εγώ, και όλοι μαζί να περικυκλώνουμε την ουσία του φαινομένου.

Τη συναρπαστική, απόκοσμη ερμηνεία του Χοακίν Φίνιξ. Που αναδεικνύεται πολύ πιο πέρα και πολύ πιο πάνω από τις όποιες συνεκδοχές της ταινίας. Αυτό είναι, τίποτα άλλο. Διότι τα άλλα τα έχουμε δει και ξαναματαδεί στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη.

Θα μπορούσε κάποιος άλλος ηθοποιός να ερμηνεύσει το ίδιο καλά αυτόν το ρόλο; Πιθανότατα αλλά μέχρι να το δούμε πώς να το ξέρουμε; Εχουμε δει καλύτερες ερμηνείες στον κινηματογράφο; Ακυρη ερώτηση. Ευτυχώς για την Τέχνη, δεν έχει βρεθεί ακόμη η μεζούρα που μετράει με τον πόντο το ερμηνευτικό ταλέντο των ηθοποιών. Ογδόντα αυτός, ογδόντα δύο και μισό ο άλλος. Τι μας καθήλωσε λοιπόν στον τρόπο που απόδωσε τον Τζόκερ ο Χοακίν Φίνιξ;

Προσπαθήσαμε να βρούμε τις απαντήσεις στη χαοτική και αιρετική, για τα δεδομένα του Χόλιγουντ, ζωή του. Στα τσιγγάνικα παιδικά του χρόνια με το τροχόσπιτο των χίπη γονιών του.

Οι μεγαλύτεροι θυμηθήκαμε τον χαρισματικό αδελφό του Ρίβερ, τον «καινούργιο Τζέιμς Ντιν» των αρχών της δεκαετίας του 1990, που σε ηλικία 23 ετών ξεψύχησε από overdose στα χέρια του Χοακίν. Στους δαίμονες με τους οποίους, όπως ο ίδιος έχει πει, παλεύουν ακόμη εντός του. Στις «εξαφανίσεις» του, στη μη προσαρμογή του στους κανόνες της κινηματογραφικής βιομηχανίας.

Τελικά όμως έχει καμία σημασία να αποκωδικοποιήσουμε τι είναι ταλέντο; Μήπως γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο μας συγκίνησε ο Τζόκερ; Το ότι μας έκανε να αφουγκραστούμε, έστω και ασυνείδητα, την αλήθεια του καλλιτέχνη. Που δεν χρειάζεται να την εξηγήσουμε. Φτάνει να τη νιώσουμε. Και αυτό είναι το μεγαλείο της.