Η ΟΠΑΠ ΑΕ εξακολουθεί να αποτελεί μια εταιρεία που απολαμβάνει ενός ειδικού καθεστώτος, Μια σειρά από νομοθετικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις την αντιμετωπίζουν ως εταιρεία που πρέπει πάντα να έχει μια ειδική μεταχείριση.

Και αυτό παρότι είναι εδώ και αρκετά χρόνια η ΟΠΑΠ ΑΕ είναι μια εταιρεία πλήρως ιδιωτική, με τον έλεγχο να τον ασκεί μια κοινοπραξία ανάμεσα σε Τσέχους επενδυτές και την οικογένεια Μελισσανίδη.

Απόφαση του ΣτΕ: χωρίς άδεια η ΟΠΑΠ ΑΕ στο διαδικτυακό στοίχημα προκαθορισμένης απόδοσης

Το τελευταίο κρούσμα τέτοιας μεταχείρισης αφορά το ζήτημα των στοιχημάτων προκαθορισμένης απόδοσης μέσω διαδικτύου που προσφέρει η ΟΠΑΠ ΑΕ.

Ως προς αυτό το θέμα είχε διαμορφωθεί η εξής κατάσταση. Η ίδια η ΟΠΑΠ είχε, από τον καιρό που ήταν κρατική επιχείρηση κατοχυρώσει ένα δικαίωμα αποκλειστικής παροχής ορισμένων ειδών στοιχήματος. Όμως, μετά ήρθε το διαδίκτυο και εμφανίστηκαν και οι ιδιώτες πάροχοι, για τους οποίους ορίστηκαν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να μπορέσουν να παίρνουν τη σχετική άδεια. Αυτό σε πρώτη φάση ρυθμίστηκαν με τον ν. 4002/2011 και τις διαδοχικές του τροποποιήσεις. Η ΟΠΑΠ διεκδίκησε να συνεχίσει να έχει την αποκλειστικότητα στο στοίχημα προκαθορισμένης απόδοσης μέσω διαδικτύου και μετά την ιδιωτικοποίησή της.

Για το σκοπό αυτό εκδόθηκε το 2014 από την αρμόδια Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΠ) η απόφαση 105/2 (ΦΕΚ Β΄ 1330 / 26-5-2014) που ρύθμιζε τα «διεξαγωγής και ελέγχου παιγνίων στοιχημάτων προκαθορισμένης απόδοσης που προσφέρονται από την Ο.Π.Α.Π Α.Ε μέσω του διαδικτύου».

Όμως, υπήρξε μια «μικρή» λεπτομέρεια. Η ΟΠΑΠ ΑΕ μπορεί να έλαβε κανονισμό για το πώς θα προσφέρει διαδικτυακό στοίχημα προκαθορισμένης απόφασης, όμως δεν είχε λάβει την κανονική άδεια για να μπορεί να προσφέρει διαδικτυακό στοίχημα.

Και αυτό γιατί δεν είχε ακολουθήσει τη διαδικασία αδειοδότησης που ακολούθησαν οι λοιπές 24 νόμιμες διαδικτυακές στοιχηματικές εταιρίες, δηλαδή να υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 4002/2011).

Προσφυγή

Ως αποτέλεσμα, μία αυστριακή εταιρία διαδικτυακού στοιχηματισμού και τυχερών παιγνίων GLB GmbH (Goalbet) προσέφυγε κατά της απόφασης της Ε.Ε.Ε.Π., υποστηρίζοντας ότι ο ΟΠΑΠ ουδέποτε κατείχε άδεια διεξαγωγής διαδικτυακού στοιχηματισμού, καθώς δεν τηρήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες προς κτήση σχετικής άδειας εκ μέρους του ΟΠΑΠ, όπως θα όφειλε να είχε πράξει.

Η προσφυγή αυτή έγινε δεκτή από το Συμβούλιο της Επικρατείας που με απόφασή του 2019 έκανε δεκτή την προσφυγή και ακύρωσε τη σχετική απόφαση της ΕΕΕΠ για τα στοιχήματα προκαθορισμένης απόδοσης της ΟΠΑΠ ΑΕ μέσω διαδικτύου.

Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει ότι σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας η ΟΠΑΠ ΑΕ προσφέρει διαδικτυακό στοίχημα χωρίς να έχει τη σχετική άδεια.

Τώρα αυτό δεν είναι ένα τυπικό θέμα. Εάν μια εταιρεία παρέχει διαδικτυακό στοίχημα χωρίς άδεια τότε πρέπει να μπει στη «μαύρη λίστα» της ΕΕΕΠ, που περιλαμβάνει τους παρόχους στους οποίους απαγορεύεται η παροχή διαδικτυακού στοιχήματος και μόνο μετά από ένα διάστημα θα μπορεί  να διεκδικήσει ξανά άδεια.

Νομοθετικό σωσίβιο στο «αναπτυξιακό»

Ωστόσο, δεν υπήρξε κάποια αντίδραση σε αυτό το θέμα από τους αρμόδιους φορείς. Αντίθετα, έχουμε μια νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για το θέμα της ρύθμισης των τυχερών παιγνίων μέσω διαδικτύου που τελικά ευνοεί την ΟΠΑΠ ΑΕ.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία, που προσπαθήσει να καλύψει ένα υπαρκτό κενό στη νομοθεσία, ήρθε μετά από την απόπειρα της προηγούμενης κυβέρνησης που κατέθεσε στη διαβούλευση (τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο – εφόσον πρόκειται για διαδικτυακό στοίχημα) σχετικό σχέδιο νόμου, χωρίς όμως αυτό να φτάσει μέχρι τη Βουλή.

Τώρα οι σχετικές ρυθμίσεις ενσωματώνονται στο πολυνομοσχέδιο για την ανάπτυξη (Σ.Ν. «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις).

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις διαμορφώνεται μια ανοιχτού τύπου αδειοδοτική διαδικασία, ορίζεται σημαντικό αντίτιμο για κάθε άδεια (στα 3.000.000 ευρώ για άδεια διεξαγωγής διαδικτυακού στοιχήματος και στα 2.000.000 ευρώ για τα λοιπά παιχνίδια για άδειες διάρκειας 7 ετών) και διασφαλίζονται οι παίκτες και η δυνατότητα εποπτείας του συστήματος.

Μάλιστα, είναι ενδεικτικό ότι το υπουργείο Οικονομικών στο προσχέδιο Προϋπολογισμού εκτιμά ότι θα υπάρξουν έσοδα  73 εκατ. ευρώ από τις άδειες για το διαδικτυακό στοίχημα και τα διαδικτυακά τυχερά παίγνια.

Το βασικότερο, όμως, είναι ότι το νομοσχέδιο αυτό λύνει το πρόβλημα που έχει η ΟΠΑΠ ΑΕ εφόσον της επιτρέπει να μπει σε καθεστώς μεταβατικής άδειας και μετά να διεκδικήσει κανονικές άδειες για το διαδικτυακό στοίχημα. Η διατύπωση του άρθρου 204 του «αναπτυξιακού νομοσχέδιου» είναι πολύ χαρακτηριστική. «Μέχρι τη χορήγηση των αδειών διεξαγωγής τυχερών παιγνίων μέσω διαδικτύου σύμφωνα με το άρθρο 45 του ν. 4002/2011, νομικά πρόσωπα παροχής υπηρεσιών στοιχημάτων ή / και άλλων τυχερών παιγνίων που είναι νόμιμα εγκατεστημένα στην Ελλάδα ή σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και παρέχουν υπηρεσίες τυχερών παιγνίων στην ελληνική επικράτεια μέσω διαδικτύου κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, καταβάλλοντας τη συμμετοχή του ελληνικού δημοσίου στο Μικτό Κέρδος τους από την παροχή υπηρεσιών τυχερών παιγνίων στην Ελλάδα σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 50 του ν. 4002/2011 μπορούν μέχρι την 31.03.2020 να συνεχίσουν να διεξάγουν στην ελληνική επικράτεια μέσω διαδικτύου αποκλειστικά τα τυχερά παιχνίδια  […] εφόσον, μέσα σε ένα (1) μήνα από την έναρξη ισχύος του παρόντος, υποβάλλουν προς την Ε.Ε.Ε.Π. αίτηση για ένταξη στο προσωρινό καθεστώς αδειοδότησης της παρούσας παραγράφου».

Δηλαδή, αρκεί μια εταιρεία να προσφέρει διαδικτυακό στοίχημα και τυχερά παίγνια στην Ελλάδα και να αποδίδει τη νόμιμη φορολογία επί των κερδών για να πάρει προσωρινή άδεια και να διεκδικήσει και κανονική. Η απουσία αναφοράς στο να έχει όντως κάποια άδεια εκ των προτέρων ουσιαστικά νομιμοποιεί αναδρομική την ΟΠΑΠ ΑΕ και τη βοηθά να ξεπεράσει το σκόπελο της απόφασης του ΣτΕ.

Παράλληλα, η ΟΠΑΠ ΑΕ ευνοείται και από το ιδιαίτερα υψηλό κόστος των αδειών που σημαίνουν ότι αντικειμενικά θα τείνουμε σε μια μονοπωλιακή κατάσταση στην αγορά του διαδικτυακού τζόγου, κάτι που επίσης την ευνοεί να διατηρήσει σημαντικό μερίδιο της αγοράς.

Τα μεγέθη της αγοράς του τζόγου

Η αγορά του τζόγου είναι αρκετά μεγάλη. Το 2017 η επίγεια αγορά τζόγου στην Ελλάδα είχε κύκλο εργασιών 6.079.330.553,67 ευρώ και ακαθάριστα έσοδα 1.634.091.599,18 ευρώ και η αγορά διαδικτυακού τζόγου είχε κύκλο εργασιών 5.511.032.190,47 ευρώ και ακαθάριστα έσοδα 295.690.469,28 ευρώ (η διαφορά στα ακαθάριστα έσοδα είναι ότι στο διαδικτυακό τζόγο πολύ μεγαλύτερο ποσοστό των πονταρισμάτων επιστρέφει στον παίκτη). Για το 2018 τα στοιχεία αναφέρουν ακόμη μεγαλύτερη αύξηση του διαδικτυακού τζόγου κοντά στα 7 δισεκατομμύρια ευρώ και ακαθάριστα έσοδα 391 εκατομμύρια ευρώ.  Η ΟΠΑΠ ΑΕ κατέχει ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό των ακαθάριστων εσόδων, περίπου 70%, έχει παρουσία στα παιγνιομηχανήματα VLT («φρουτάκια») και διαρκώς αναβαθμισμένη παρουσία στο διαδικτυακό στοίχημα.

Το οικονομικό μέγεθος της ΟΠΑΠ ΑΕ της επιτρέπει να έχει και ιδιαίτερα σημαντική διαφημιστική δαπάνη. Το 2018 η εταιρεία δαπάνησε 22.385.000 ευρώ για δωρεές και χορηγίες και 43.454.000 για διαφήμιση. Τα ποσά αυτά είναι σημαντικά και δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι εξασφαλίζουν στην επιχείρηση και μια ευνοϊκή επικοινωνιακή μεταχείριση.