Η Μαριάννα Κάλμπαρη μιλάει στο in.gr για τις δικές της «Δούλες»

Η Μαριάννα Κάλμπαρη, καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης επαναφέρει στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης τις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ.

Μετά τις περσινές πολύ επιτυχημένες παραστάσεις, το έργο-μύθος του Ζαν Ζενέ ζωντανεύει και πάλι στη σκηνή του Υπογείου του Θεάτρου Τέχνης. 51 ακριβώς χρόνια από την πρώτη παρουσίασή του στο ελληνικό κοινό σε μετάφραση τότε Οδυσσέα Ελύτη, σκηνοθεσία Δημήτρη Χατζημάρκου και τις Ρένη Πιττακή, Μαρίνα Γεωργίου, Εκάλη Σώκου στους τρεις ρόλους.

Η υπόθεση με λίγα λόγια έχει ως εξής: Δύο υπηρέτριες καταστρώνουν την εξόντωση της λατρεμένης αλλά και απόλυτα μισητής τους Κυρίας. Τα αφελή σχέδια τους αποτυγχάνουν και στρέφονται εναντίον τους.

Τι είναι όμως αυτό που κάνει το έργο του Ζενέ να ανεβαίνει τόσο συχνά στην παγκόσμια σκηνή από το 1947 που γράφτηκε μέχρι τις μέρες μας; Σίγουρα: “Δεν πρόκειται για ένα έργο που θέλει να υπερασπιστεί τη μοίρα της τάξης των υπηρετών. Υπάρχει συνδικάτο που ασχολείται με τα ζητήματα αυτών των ανθρώπων. Πρόκειται για μια αλληγορική ιστορία…» διευκρινίζει ο ίδιος ο Ζενέ.

Οι δούλες, είμαστε εμείς. Με τα μικρά και μεγάλα μας όνειρα, τα ψέμματα που λέμε στον εαυτό μας και στους άλλους, την απελπισμένη ανάγκη μας να δραπετεύουμε από την πραγματικότητα, να φαντασιωνόμαστε μια άλλη ζωή από αυτή που ζούμε. Εμείς που ζηλεύουμε αυτό που δεν έχουμε και βασανιζόμαστε γιατί ξέρουμε ότι δε θα το αποκτήσουμε ποτέ. Εμείς που νιώθουμε φόβο, μίσος αλλά και λατρεία απέναντι στην εξουσία. Εμείς που δεν τολμάμε να ζήσουμε αληθινά.

Οι Δούλες είναι οι αντι-ηρωΐδες της τραγωδίας των ημερών μας. Και η Κυρία τους είναι η φτηνή θεά που ορίζει τη μοίρα τους. Που σκηνοθετεί τη ζωή τους. Καμμία μεγαλειώδης κάθαρση σε αυτή τη σύγχρονη τραγι-κωμωδία.  Ανθρώπινες στιγμές μόνο. Σκληρές, τρυφερές, αστείες, βίαιες, συγκινητικές. Και πάνω απ΄όλα, μια βαθιά ανάγκη για «παιχνίδι» μέχρι τελικής πτώσης. Αυτή την ανάγκη που κινεί το ίδιο το θέατρο και κρατά ζωντανή την επιθυμία μας να καταφεύγουμε σε αυτό είτε ως δημιουργοί, είτε ως κοινό. Αναζητώντας αυτό το «κάτι» που η ζωή επιμένει να μας κρύβει.

Η Μαριάννα Κάλμπαρη, καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης, η οποία έχει αναλάβει την σκηνοθεσία και την μετάφραση του έργου και εμφανίζεται στη σκηνή μαζί με την Κάτια Γέρου και την Κωνσταντίνα Τάκαλου μιλάει στο in.gr για τις δικές της «Δούλες»

Πείτε μας λίγα λόγια για το επικείμενο ταξίδι της παράστασης στην Κάτω Ιταλία

Το Θέατρο Τέχνης έxει ξεκινήσει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, μακροπρόθεσμη συνεργασία με τέσσερις θεατρικούς φορείς από την Κάτω Ιταλία.
Η αρχή έγινε το 2018: στο Festival dei Miti Contemporanei της Καλαβρίας προσκλήθηκε η παράσταση της Νατάσας Τριανταφύλλη “Ιούλιος Καίσαρ” του Σαίξπηρ. Επίσης το 2018 παρουσιάσαμε δύο ιταλικά έργα στο Θέατρο Τέχνης: “Όλο σπίτι, κρεββάτι κι εκκλησία” των Ντάριο Φο-Φράνκα Ράμε (σκηνοθεσία Κ. Καπελώνη) και  “Να ντύσουμε τους γυμνούς” του Λουίτζι Πιραντέλλο (σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα).

Φέτος διοργανώσαμε σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα από τις 28 Σεπτεμβρίου έως τις 7 Οκτωβρίου,το ITALIAN FOCUS, ένα αφιέρωμα στη δραματουργία της Κάτω Ιταλίας με τέσσερα σύγχρονα ιταλικά κείμενα με μεγάλο ενδιαφέρον, που παρουσιάστηκαν στις σκηνές του Θεάτρου Τέχνης, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και στο Θέατρο Αμαλία της Θεσσαλονίκης.
Παράλληλα, οι “Δούλες” του Ζενέ, προσκλήθηκαν στις 28 Νοεμβρίου στο Festival dei Miti Contemporanei που το 2019 πραγματοποιεί αφιέρωμα στη γυναίκα και τον τρόπο με την οποία αυτή παρουσιάζεται στους σύγχρονους μύθους. Και το έργο του Ζενέ είναι ένας σύγχρονος μύθος. Με  πρωταγωνίστριες γυναίκες. Και επιπλέον μια παράσταση φτιαγμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου από γυναίκες. Να σημειωθεί επίσης  ότι ο “Ιούλιος Καίσαρ” θα ταξιδέψει στην Κατάνια στις αρχές Δεκεμβρίου 2019.

Με λίγα λόγια, το ταξίδι μας με τις “Δούλες» στην Ιταλία, εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης, ουσιαστικής συνεργασίας που έχει ξεκινήσει ανάμεσα στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν και το Sardegna Teatro(Σαρδηνία),  τη Scena Verticale (Castrovillari), τη Scena Nuda (Reggio Calabria) και το Teatro della Città (Κατάνια). Ομπρέλλα μας: η ελληνοϊταλική πλατφόρμα Tempo Forte που στηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας, την Ιταλική Πρεσβεία και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών.  Στόχος μας: να συνομιλήσουμε ουσιαστικά με το θέατρο της Κάτω Ιταλίας. Να ανταλλάξουμε μεταξύ μας παραστάσεις αλλά και να συν-δημιουργήσουμε παραστάσεις στο άμεσο μέλλον. Να μιλήσουμε για τα ζητήματα που μας απασχολούν. Να φέρουμε σε επαφή καλλιτέχνες από τις δύο χώρες που θα μελετήσουν την κοινή παράδοση των δύο χωρών, θα συνομιλήσουν και θα πειραματιστούν πάνω σε εκείνα που μας ενώνουν, μας χωρίζουν αλλά πάνω απ΄ όλα μας κινούν σήμερα.

Που αποδίδετε την επιτυχία της παράστασης, καθώς ανεβαίνει για τρίτη συνεχή σεζόν στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης;

“Οι Δούλες” του Ζενέ -που ανεβαίνουν πολύ συχνά τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλο τον κόσμο- είναι καταρχάς ένα έργο αγαπητό στο κοινό. Ένα έργο που θεωρείται πλέον “κλασικό”.
Ένα μεγάλο κείμενο. Και τα μεγάλα κείμενα πάντοτε μας αφορούν.

Όσο για την ίδια την παράσταση: φτιάχτηκε με “όρους» Θεάτρου Τέχνης. Τι σημαίνει αυτό;  Συλλογικότητα, πάθος, βαθιά ανάγκη να μιλήσουμε για κάτι ουσιαστικό.
Ήταν μια ευτυχής στιγμή για όλους μας όχι γιατί “περάσαμε καλά στις πρόβες”, αλλά γιατί καταφέραμε να συνδεθούμε μεταξύ μας και να δημιουργήσουμε μέσα από αυτό το
σπουδαίο κείμενο, έναν κόσμο που μας εκφράζει συνολικά.

Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο- και πιστέψτε με, δυστυχώς δε συμβαίνει πολύ συχνά όσο και αν κάθε φορά αυτό επιδιώκουμε στο θέατρο- συνήθως το κοινό δε μένει αδιάφορο.

Πόσο σημαντικό είναι για το κοινό η επαφή με αυτά τα κείμενα; Τι κερδίσατε η ίδια από την ενασχόλησή σας σε αυτό;

Τα μεγάλα κείμενα είναι η βάση του πολιτισμού μας. Και τι σημαίνει “μεγάλο κείμενο”; Ένα κείμενο που μιλά για τον πυρήνα της ύπαρξης μας. Που θίγει βαθιά, πρωταρχικά ζητήματα, συναισθήματα, έννοιες. Που καταφέρνει να υπερνικήσει το χρόνο. Γιατί ένα μεγάλο κείμενο είναι πάντα διαχρονικό. Ένα μεγάλο κείμενο θέτει ουσιαστικά ερωτήματα, χωρίς ποτέ να δίνει απαντήσεις. Την απάντηση μπορούμε να τη δώσουμε μόνο  εμείς. Μέσα από τον τρόπο που θα συνεχίσουμε να ζούμε.

Με ρωτάνε αρκετά συχνά αν πιστεύω ότι  “το θέατρο έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο”. Ίσως. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ο κόσμος όλος να έρχεται στο θέατρο!
Και να έρχεται σε επαφή με σημαντικά κείμενα που ανοίγουν δρόμους στο μυαλό και την ψυχή μας. Με παραστάσεις που μας κάνει να νιώθουμε λιγότερο μόνοι, λιγότερο αδύναμοι
και λιγότερο άοπλοι απέναντι στο άγριο παιχνίδι της ζωής.

Γιατί μας αφορά αυτό το έργο σήμερα κατά τη γνώμη σας;

Γιατί σήμερα είμαστε πιό “Δούλες» από ποτέ. Δούλες και δούλοι ενός τρόπου ζωής που μας επιβάλλεται με βιαιότητα και που απαιτεί  να τον υπηρετήσουμε με αυταπάρνηση,
θυσίες, κόπο και πόνο. Ποιός είναι αλήθεια ελεύθερος σήμερα να ζήσει όπως επιθυμεί;  Ποιός μπορεί να μείνει αλώβητος από τη δικτατορία ενός συστήματος που μας χρησιμοποιεί αντί να μας εξυπηρετεί;  Οι “Δούλες” του Ζενέ είναι έργο που σου θέτει το ερώτημα: Πώς θέλεις να ζεις;  Και κυρίως:  Έχεις τα κότσια να ζήσεις όπως θέλεις;