Αν φωτογραφίσει κάποιος το αντιτορπιλικό «Βέλος D-16» από ψηλά, θα παρατηρήσει, έτσι καθώς είναι δεμένο κάθετα στην ευθεία γραμμή της παραλίας στη Θεσσαλονίκη, στενό και μυτερό με την πλώρη του προς την θάλασσα, πως μοιάζει έτοιμο να εκτιναχθεί από τη χορδή του και να στείλει τα μηνύματα που κουβαλάει στο εσωτερικό του…
Τέσσερις εβδομάδες τώρα, 38.000 άτομα έχουν επισκεφθεί το πλοίο-μουσείο του Αντιδικτατορικού Αγώνα, που «αφηγείται» ένα κομμάτι ελληνικής ιστορίας.
Αυτό που γράφτηκε τον Μάιο του 1973, όταν ο κυβερνήτης του, Νίκος Παππάς, κατέφυγε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, σε μια εκδήλωση αντίδρασης στη στρατιωτική δικτατορία και μαζί με τα μέλη του πληρώματος (έξι αξιωματικούς και 25 υπαξιωματικούς) παρέμειναν στο εξωτερικό ως πολιτικοί φυγάδες.
Από τους 1400 επισκέπτες που ανεβαίνουν, κατά μέσο όρο, κάθε μέρα στο αντιτορπιλικό, υπάρχει ένας που δεν … προσέχει τις παρουσιάσεις των αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.
Αυτά που οι υπεύθυνοι του πλοίου- Μουσείου περιγράφουν για εκείνη την περίοδο της δικτατορίας -το Κίνημα του Ναυτικού, την ενέργεια του αντιπλοιάρχου Παππά, τον διεθνή αντίκτυπο, το πολιτικό άσυλο και τα δημοσιεύματα της εποχής- ο αντιναύαρχος ε.α. (σήμερα) Κωστής Γκορτζής, τα έχει ζήσει, αφού ήταν ένα από τα μέλη του πληρώματος κι ένας από τους έξι αξιωματικούς που ζήτησαν πολιτικό άσυλο στην Ιταλία.
Το πλοίο κομμάτι της ζωής του
Το πλοίο αυτό είναι και η δική του ιστορία. Είναι κομμάτι της ζωής του…
«…Με το που ήρθε το “Βέλος” στην πατρίδα μου, τη Θεσσαλονίκη, οπωσδήποτε ξύπνησε τις μνήμες του παρελθόντος και είναι πολύ έντονες και συναισθηματικά φορτισμένες. Νομίζω ότι εδώ, νιώθω ένα συνεχές ηλεκτροσόκ, που ξεκινάει από τα πόδια και φτάνει στο μυαλό μου» λέει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Έχω ανέβει πολλές φορές και πολλοί φίλοι και συγγενείς μου ζητούν να τους ξεναγήσω. Το κάνω με μεγάλη χαρά, παρά τη μεγάλη συναισθηματική μου φόρτιση, για να μεταδώσω την πραγματική ιστορία και τα γεγονότα που έγιναν εκείνη την εποχή, γιατί, πολλή προπαγάνδα κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και αλλού, που προσπαθεί να μειώσει την κίνηση του αείμνηστου ναυάρχου Παππά, το 1973.
Αυτή η μαύρη προπαγάνδα που είχε ξεκινήσει από την ημέρα που ο Παππάς ζήτησε πολιτικό άσυλο και εμείς τον ακολουθήσαμε, όσοι τον ακολουθήσαμε και συνεχίζεται μέχρι σήμερα και συνοπτικά αναφέρεται ως “προδοσία, η παράδοση του πλοίου στον εχθρό, της σημαίας και των όπλων” και πολλές άλλες αισχρές συκοφαντίες…
Βεβαίως δεν παραδόθηκε κανένα πλοίο. Εδώ είναι το πλοίο και το μόνο που παραδόθηκε ήταν τα καθήκοντα του κυβερνήτη σύμφωνα με τις διατάξεις του Ναυτικού στον ύπαρχο…Το πλοίο απέπλευσε και συμμετείχε κανονικά στην άσκηση τότε και γύρισε στην Ελλάδα αμέσως» σημείωσε.
Το Βέλος το πρώτο «σημαιοφοράκι»
Ο κ. Γκορτζής είναι ένας από τους τρεις Θεσσαλονικείς που υπηρετούσαν στο αντιτορπιλικό όταν το πλοίο αποχώρησε από την διασυμμαχική άσκηση και έπλευσε προς την Ιταλία. Το Βέλος ήταν το πρώτο πλοίο στο οποίο ξεκίνησε να υπηρετεί ως «σημαιοφοράκι».
«…Εμείς στο πλοίο δεν γνωρίζαμε για το Κίνημα του Ναυτικού. Λίγοι ήταν αυτοί που ήξεραν και φυσικά ο κυβερνήτης, που ήταν από τον πυρήνα των αξιωματικών που το σχεδίασαν και το οργάνωσαν…Εγώ μόλις είχα βγει από την Σχολή Δοκίμων …» λέει.
Σαράντα έξι χρόνια πέρασαν από τότε και γυρίζοντας πίσω το χρόνο πάνω στο κατάστρωμα του πλοίου, θυμήθηκε συγκινημένος -ενώπιον της κάμερας του ΑΠΕ-ΜΠΕ- δύο από τις πιο φορτισμένες στιγμές: «Η μία, όταν μπήκα στο δωμάτιο του κυβερνήτη και του είπα: «Δεν ξέρω γιατί δεν μας μιλάει εμάς κανένας…Ίσως επειδή είμαστε σπουδαστές στη Σχολή Δοκίμων κατά την διάρκεια της Χούντας …
Να ξέρετε, του είπα, εμείς είμαστε πλήρωμα αυτού του πλοίου και θα ακολουθήσουμε ότι κάνει ο κυβερνήτης»… Και τότε σηκώθηκε αυτό το θηρίο-γιατί περί θηρίου επρόκειτο- και κλαίγοντας μ΄ αγκάλιασε. Έτσι δέθηκε η ζωή μου μ΄ αυτή του Παππά…».
«Η δεύτερη, ήταν όταν απομακρυνόμασταν από το πλοίο μεταφερόμενοι έξω (σ.σ. στην Ιταλία), βλέποντας το «Βέλος» να απομακρύνεται μέσα στην ομίχλη, με την καμπάνα να χαιρετάει τον κυβερνήτη, την μπουρού να ηχεί και τα σφυριχτάρια τα τιμητικά για την αναχώρηση του κυβερνήτη, άκουσα ξαφνικά ένα γοερό κλάμα.
Σκέφτηκα κάποιος «έσπασε»… συναισθηματικά. Κατεβαίνω κάτω στο ιταλικό περιπολικό και ήταν ο κυβερνήτης του ιταλικού περιπολικού πλοίου που «έσπασε». Αυτός ήταν που έκλαιγε γοερά. Έβλεπε το «Βέλος» που απομακρυνόταν από το πλήρωμα, έβλεπε στα μάτια μας την συγκίνηση και δεν …άντεξε».
Όταν ο αντιναύαρχος επισκέπτεται το Βέλος, του αρέσει να κάθεται στην γέφυρα. «Γιατί εδώ διδάχτηκα το επάγγελμά μου από τον καπετάνιο μου και τους αρχαιότερους αξιωματικούς και αισθάνομαι δέος…» Και ήρωας; «Ήρωας είναι αυτός που ξεπερνάει το φόβο του για κάποιο υπέρτατο αγαθό» απαντά ο κ Γκορτζής.
Γκορτζής : «Ευχαριστώ τον Παππά για την ζωή μου, όπως τους γονείς μου»
«Εικοσιδύο χρονών δεν αισθάνεσαι φόβο για τίποτα. Πιστεύαμε ότι είχαμε δίκιο κι είπαμε ότι ακολουθούμε τον κυβερνήτη μας και στη φωτιά…».
Λένε ότι οι ναυτικοί ακούνε τις φωνές του πλοίου και ο κ. Γκορτζής τεντώνει συνεχώς τις εσωτερικές του… χορδές για να τις ακούσει και ξεχωρίζει την πιο δυνατή απ΄ όλες.
Του κυβερνήτη. Αναμεταδίδει το μήνυμα της πράξης και του λόγου του για να μην σβήσουν απ΄ τον χρόνο: «…Μας έκανε θαλασσινούς, προσθέτει. Μας έδωσε αρχές κι αξίες. Ήταν ο πρώτος επαγγελματικός πατέρας μας…
Και τον ακούω πάντα, επειδή μιλούσε επί της ουσίας και όχι στους τύπους τους στρατιωτικούς και τους γραφειοκρατικούς… Όπως ευγνωμονώ τους φυσικούς μου γονείς γι’ αυτό που μου πρόσφεραν, ευγνωμονώ και τον Παππά για τη ζωή μου».
Η ιστορία του 78χρονου «Βέλους»
Το αντιτορπιλικό «Βέλος», εκτός από την ιστορία του Νίκου Παππά κι αυτών που τον ακολούθησαν στην αυτοεξορία, προκαλώντας σημαντικό πλήγμα στην Δικτατορία, έχει τη δική του ξεχωριστή ιστορία ως πλοίο. Είναι ένα από τα τέσσερα τύπου Fletcher, που υπάρχουν σ όλο τον κόσμο.
Τη μέρα που παροπλίστηκε είχε διανύσει συνολικά 362.662 ναυτικά μίλια. Πρόλαβε να πολεμήσει τρία χρόνια στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με την ονομασία USS Charrette DD 581.
Είναι ηλικίας 78 χρονών, οι μηχανές του δεν λειτουργούν, αλλά οι Θεσσαλονικείς κάθε μέρα γεμίζουν το κατάστρωμα, το μηχανοστάσιο, κυκλοφορούν κάτω από τα διπλά πυροβόλα, τις στενές σκάλες,την αίθουσα ασυρμάτου, το μηχανοστάσιο, τους διαδρόμους και το μουσείο του.
«…Εντυπωσιάζονται περισσότερο» λέει ο κ. Γκορτζής «από την ιστορία του. Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τη δράση του ως Αμερικανικού πολεμικού πλοίου στον Ειρηνικό Ωκεανό κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ούτε την ιστορία του στα 32 χρόνια που υπηρέτησε στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. «Γενιές και γενιές στρατευμένων πέρασαν από εδώ οι οποίοι έρχονται και δακρύζουν ανεβαίνοντας στο πλοίο.
Με τον θαλασσινό πολιτισμό, το «Βέλος», όπως και τα υπόλοιπα πλοία, παραδίδουν στην κοινωνία καλούς πολίτες οι οποίοι εκτελούν τις υποχρεώσεις τους και απαιτούν τα δικαιώματά τους…».
Όπως ένας μικρός επισκέπτης του «Βέλους» που έμεινε ώρες μετά την περιήγηση στην αίθουσα των αξιωματικών γαντζωμένος από το χέρι του σημερινού κυβερνήτη Σωτήρη Χαραλαμπόπουλου. Λίγο πριν κατέβει από το πλοίο συγκίνησε με την παιδική του αφέλεια ρωτώντας: «Μπορώ να μείνω εδώ στο πλοίο μαζί σας;».
«Αυτή η αποδοχή από τον κόσμο και κυρίως από τις μικρές ηλικίες είναι πολύ μεγάλη» λέει ο κ Χαραλαμπόπουλος.
«Άλλοι ξέρουν την ιστορία. Άλλοι έρχονται να δουν ένα πλοίο του Π.Ν. Φαίνεται πως το ΠΝ λείπει από τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα και είναι ευκαιρία με το “Βέλος» να φέρουμε το Π.Ν. κοντά στον κόσμο.
Το ζήσαμε με το Αβέρωφ πριν δύο χρόνια και τώρα ζούμε κάτι αντίστοιχο. Ο κόσμος έχει στο DNA του τη ναυτοσύνη. Θέλει τη θάλασσα, αυτό που του δίνει σιγουριά, το Πολεμικό Ναυτικό».
Αυτόματες κάμερες στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου στη Βραζιλία, αποκαλύπτουν - για πρώτο φορά - στιγμιότυπα από την κοινότητα των Massaco, η οποία ακμάζει παρά τις περιβαλλοντικές απειλές.
Ο Ζέλσον Μαρτίνς σκόραρε κόντρα στη Λαμία και έδωσε το τρίποντο αλλά μέχρι τότε ήταν ο Τζολάκης που κράτησε τον Ολυμπιακό στο παιχνίδι, συνεχίζοντας το σπουδαίο φετινό σερί.
Οι Γλύξμπουργκ επέλεξαν για επίθετο το «De Grece», το οποίο παραπέμπει σε αξίωμα και δείχνει την εμμονή τους με τον τίτλο, τον οποίο ο ελληνικός λαός τους αφαίρεσε με το δημοψήφισμα του 1974.
Ζούμε σε μια εποχή με γρήγορους και έντονους ρυθμούς, που πολλά πράγματα μπορούν να φέρουν την καθημερινότητά μας άνω κάτω. Για αυτό ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός.
