28η Οκτωβρίου 1940 : Τα fake news της εποχής που χρησιμοποίησαν οι Ιταλοί

Η ιταλική επίθεση στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του ’40 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ηδη από τον Μάιο του ίδιου έτους, ιταλικές αεροπορικές και ναυτικές μονάδες πραγματοποιούσαν επιθετικές ενέργειες στο Αιγαίο, με κορύφωση τον τορπιλισμό της «Ελλης» στις 15 Αυγούστου στην Τήνο.

Οταν ο ιταλός πρέσβης στην Αθήνα έφτασε τα χαράματα της 28ης στο σπίτι του Μεταξά στην Κηφισιά, εκείνος γνώριζε από πριν τι θα ακούσει και είχε προετοιμάσει την ελληνική αντίδραση – άλλωστε, τα οχυρωματικά έργα στα βόρεια ελληνικά σύνορα είχαν ξεκινήσει χρόνια νωρίτερα, στην καρδιά του Μεσοπολέμου. Επιπλέον, τις αμέσως προηγούμενες ημέρες της επίθεσης οι Ιταλοί οργάνωσαν μια συστηματική εκτεταμένη επιχείρηση διασποράς ψευδών ειδήσεων εις βάρος της Ελλάδας, με σκοπό τη «νομιμοποίηση» της εισβολής, επικαλούμενοι δήθεν συνοριακά επεισόδια στην ελληνοαλβανική μεθόριο, με ευθύνη, υποτίθεται, της Ελλάδας.

Ο στόχος της ιταλικής επιχείρησης προπαγάνδας ήταν τριπλός: να δημιουργήσουν κλίμα επίθεσης στην ίδια την Ιταλία, αντίστοιχα, κλίμα φόβου στην Ελλάδα και, φυσικά, να «κοροϊδέψουν» τη διεθνή κοινότητα. Απέτυχαν και στα τρία.

Πάντως, για την ελληνική κυβέρνηση και για τα επιτελεία ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι η τελική φάση της αντίστροφης μέτρησης είχε πλέον ξεκινήσει. Την προηγουμένη της ιταλικής επίθεσης, τα «Αθηναϊκά Νέα» δημοσίευσαν μια σειρά από ιταλικά ειδησεογραφικά τηλεγραφήματα με τα ιταλικά fake news που το έδειχναν ξεκάθαρα, όπως και τις απαντήσεις που έλαβαν από την ελληνική πλευρά και τα οποία αναδημοσιεύονται εδώ.

Είναι βέβαιο ότι, εκτός από την κυβέρνηση και τα επιτελεία, και οι αναγνώστες της εφημερίδας μπορούσαν πλέον ξεκάθαρα να αντιληφθούν ότι ο ερχομός του πολέμου ήταν πια απλώς θέμα ελάχιστου χρόνου. Η πολιτική των fake news διατηρήθηκε πάντως συστηματικά από ιταλικής πλευράς και μετά την έναρξη του πολέμου, σε όλο το διάστημα των συγκρούσεων. Και πάλι, χωρίς αποτέλεσμα.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η, 2 7 Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι ΟΥ 1 9 4 0

ΤΑ ΠΕΡΙ ΜΕΘΟΡΙΑΚΩΝ ΕΠΕΙΣΟΔΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΚΡΙΒΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΤΟΥ ΑΘΗΝ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟΥ

Ρώμη, 26 Οκτωβρίου (Αθ. Πρ.). – Το πρακτορείον Στέφανι μεταδίδει το ακόλουθον εκ Τιράνων τηλεγράφημα «Ενοπλος ελληνική συμμορία επετέθη σήμερον την πρωίαν διά πυροβολισμών και χειροβομβίδων εναντίον αλβανικών φυλακίων, πλησίον της Κορυτσάς, νοτίως της διαβάσεως Καπέστιτσα. Η άμεσος αντίδρασις αλβανικής περιπόλου και η επακολουθήσασα επέμβασις άλλων αποσπασμάτων επέτρεψαν την άμεσον απόκρουσιν της εχθρικής ομάδος, ήτις είχεν εισχωρήση εντός του αλβανικού εδάφους. Εξ εκ των επιτιθέντων Ελλήνων συνελήφθησαν. Αι απώλειαι των Αλβανών ανέρχονται εις δύο στρατιώτας νεκρούς και τρεις τραυματίας».

Ρώμη, 26 Οκτωβρίου. (Αθ. Πρ.). – Το πρακτορείον Στέφανι μεταδίδει εκ Τιράνων το ακόλουθον τηλεγράφημα: «Χθες την εσπέραν τρεις βόμβαι εξερράγησαν πλησίον της έδρας του γραφείου του Ιταλού λιμενάρχου του λιμένος Εντα (Αγίων Σαράντα). Υπάρχουν δύο ελαφρώς τραυματισμέναι. Καταζητούνται δραστηρίως οι Ελληνες ή Βρεττανοί πράκτορες εις τους οποίους οφείλεται η απόπειρα αύτη».

ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΨΕΥΔΗ

Το Αθηναϊκόν Πρακτορείον, εις απάντησιν των ανωτέρω τηλεγραφημάτων του πρακτορείου Στέφανι, απέστειλεν εις όλα τα τηλεγραφικά πρακτορεία του εξωτερικού την κάτωθι ανακοίνωσιν: «Τα εκ Τιράνων τηλεγραφήματα, τα διαβιβασθέντα εκ Ρώμης διά του πρακτορείου Στέφανι και κατά τα οποία μία ελληνική συμμορία εισήλθε δήθεν εις το αλβανικόν έδαφος και προσέβαλεν αλβανικά φυλάκια πλησίον της Κορυτσάς, πλησίον της διαβάσεως Καπέστιτσα, είναι απολύτως ψευδή. Ουδεμία ελληνική συμμορία διήλθε τα αλβανικά σύνορα εις οιονδήποτε αυτών σημείον. Είναι γνωστόν ότι ουδεμία συμμορία ούτε εσχηματίσθη, ούτε είναι δυνατόν να σχηματισθεί εντός του ελληνικού εδάφους, δεδομένου ότι αι ελληνικαί στρατιωτικαί και πολιτικαί αρχαί εξασφαλίζουν αδιατάρακτον την τάξιν». Επί του Ιταλικού τηλεγραφήματος περί εκρήξεως βομβών εις Αγίους Σαράντα εδόθη άλλη ανακοίνωσις του Αθηναϊκού Πρακτορείου έχουσα ως εξής: «Το αναγγελθέν εκ Ρώμης υπό του πρακτορείου Στέφανι ότι κατ’ ειδήσεις εκ Τιράνων εξερράγη βόμβα εις το ιταλικόν λιμεναρχείον του λιμένος Εντα (Αγίων Σαράντα) και ότι ενέργειαι τοιαύτης φύσεως δύνανται ν’ αποδοθούν εις Ελληνας, δήθεν όργανα ελληνικών αρχών, θεωρείται ενταύθα ως προσπάθεια αυτόχρημα παιδαριώδης. Αγνοείται εάν συνέβη τι εις τους Αγίους Σαράντα, αλλά πάντως ουδεμία ελληνική ανάμειξις είναι δυνατή εις τοιαύτης φύσεως υποθέσεις».

ΝΕΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ

Το Αθηναϊκόν Πρακτορείον εν συνεχεία των προηγουμένων τηλεγραφημάτων του απέστειλε προς όλα τα ξένα τηλεγραφικά πρακτορεία το κάτωθι τηλεγράφημα: «Εν συνεχεία των σημερινών μας ανακοινώσεων εν σχέσει προς τα επεισόδια εν Αλβανία τα τηλεγραφηθέντα υπό του Πρακτορείου Στέφανι, είμεθα εις θέσιν να προσθέσομεν τας κάτωθι λεπτομερείας παρασχεθείσας αρμοδίως αργά την νύκτα: Οι πυροβολισμοί οι ακουσθέντες υπό των ελληνικών φυλακίων προήρχοντο εκ του χωρίου Βέρμικ επί αλβανικού εδάφους απέχοντος 5 χιλιόμετρα εκ της Βιγλίτσης και 4 χιλιόμετρα εκ των ελληνικών συνόρων. Ο Ελλην αξιωματικός διοικητής τού απέναντι ελληνικού φυλακίου, ο ακούσας τους πυροβολισμούς, ειδοποίησε τον απέναντί του Ιταλόν αξιωματικόν περί των πυροβολισμών, τους οποίους ήκουσεν επί αλβανικού εδάφους και συμφώνως προς τους στρατιωτικούς κανονισμούς διά τα σύνορα, εζήτησε συνάντησιν μετ’ αυτού όπως πληροφορηθεί περί των συμβαινόντων και συνεννοηθεί σχετικώς μετ’ αυτού. Ο Ελλην αξιωματικός δεν έλαβε μέχρι της στιγμής ταύτης απάντησιν».

ΩΡΑ 1.15 Μ.Μ.

ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

ΤΗΝ 4 Μ.Μ. ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΟΥΝ ΕΙΣ ΕΛΛΗΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΜΕΤΑ ΙΤΑΛΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ

Το Αθηναϊκόν Πρακτορείον απέστειλε προς όλα τα ξένα τηλεγραφικά Πρακτορεία την 1ην μεταμεσημβρινήν της σήμερον Κυριακής το ακόλουθον τηλεγράφημα: «Εν συνεχεία της πρωινής ανακοινώσεως ημών, αφορώσης τα εν Αλβανία επεισόδια, καθ’ ην Ελλην αξιωματικός εζήτησε συνάντησιν μετά Ιταλού αξιωματικού των συνόρων, πληροφορούμεθα ότι η συνάντησις αύτη θέλει λάβει χώραν σήμερον το απόγευμα περί την 16ην – δεκάτην έκτην – ώραν».