Γιατί τα ψάρια μεταναστεύουν;

Πρόσφατη έρευνα προτείνει ότι ο τρόπος ανάπτυξης των βραγχίων των ψαριών μπορεί να εξηγήσει το γεγονός ότι τα ψάρια μεταναστεύουν προς τους δύο πόλους του πλανήτη

Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ του Πάνου Τσιμπούκη που δημοσιεύτηκε στο vima.gr το γεγονός ότι τα βράγχια των ψαριών αναπτύσσονται με δυσανάλογο τρόπο σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα τους θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί τα ψάρια εγκαταλείπουν τα θερμότερα νερά για να βρουν καταφύγιο σε ψυχρότερα τα οποία βρίσκονται πλησιέστερα στους δύο πόλους του πλανήτη. Αυτό υποδεικνύουν αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας του Ινστιτούτου Ωκεανών και Αλιείας του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας, τα οποία δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «Mediterranean Marine Science».

Η θεωρία GOLT

Η αναπνοή των ψαριών πραγματοποιείται διαμέσου των βραγχίων, δηλαδή των αναπνευστικών οργάνων των ψαριών. Τα όργανα αυτά απορροφούν το διαλυμένο οξυγόνο του νερού αποβάλλοντας ταυτόχρονα διοξείδιο του άνθρακα. Καθώς το ψάρι μεγαλώνει, οι απαιτήσεις του οργανισμού σε οξυγόνο αυξάνονται. Η ανάπτυξη των βραγχίων ωστόσο δεν αναπτύσσεται με τον ίδιο ρυθμό με τον οποίο αναπτύσσεται το υπόλοιπο σώμα του ψαριού. Έτσι, όσο πιο μεγάλο είναι το ψάρι τόσο πιο δυσανάλογο είναι το μέγεθος των βραγχίων του. Με βάση την ιδιαιτερότητα αυτή, οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει μία θεωρία η οποία χρησιμοποιείται για να εξηγήσει διάφορες συμπεριφορές των πληθυσμών των ψαριών. Η θεωρία αυτή ονομάζεται Gill-Oxygen Limitation Theory (GOLT) και σύμφωνα με την πρόσφατη επιστημονική μελέτη χρησιμεύει και στην ερμηνεία της μετανάστευσης των ψαριών από τα θερμότερα ύδατα προς τα ψυχρότερα.

Κι αυτό επειδή η θερμοκρασία της επιφάνειας των θαλάσσιων μαζών αυξάνεται τα τελευταία 100 χρόνια κατά 0.13 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία, αύξηση η οποία έχει μειώσει το επίπεδο κορεσμού των υδάτων σε οξυγόνο, δηλαδή την ποσότητα του οξυγόνου η οποία μπορεί να αποθηκευτεί στο νερό. Ως εκ τούτου, τα ψάρια αναγκάζονται είτε να προσαρμοστούν στη μεταβολή της θερμοκρασίας είτε να μεταναστεύσουν προς αναζήτηση υδάτων πιο ψυχρών και άρα πιο πλούσιων σε οξυγόνο. «Δεδομένου ότι η επιφάνεια των βραγχίων των ψαριών είναι ήδη δυσανάλογη με το μέγεθος του υπόλοιπου σώματος, το μειωμένο ποσοστό οξυγόνου το οποίο περιέχεται στα θερμά νερά καθιστά την αναπνοή τους ακόμη δυσκολότερη» σημείωσε σε σχετικές δηλώσεις του ο ερευνητής και συγγραφέας της δημοσίευσης Ντάνιελ Πόουλι, συμπληρώνοντας ότι «έτσι, υπάρχουν δύο ενδεχόμενα: είτε η ανάπτυξη του ψαριού θα ανακοπεί ώστε να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες του με το υπάρχον οξυγόνο είτε το ψάρι θα μετακινηθεί σε πιο κρύα νερά τα οποία περιέχουν επαρκή ποσότητα οξυγόνου για την κάλυψη των αναγκών του».

Σε κίνδυνο ψάρια της Μεσογείου

Η έρευνα κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα είδη Sparus aurata (κοινώς την τσιπούρα) και Dicentrarchus labrax (δηλαδή στο λαυράκι), σημειώνοντας ότι σύμφωνα με τη θεωρία GOLT είναι πολύ πιθανό η αλιεία στη Μεσόγειο να επηρεαστεί σημαντικά εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας των υδάτων. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είχαν παρουσιαστεί πριν την επίσημη δημοσίευση στο 12ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας και Αλιείας το οποίο διοργανώθηκε από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και διεξήχθη στην Κέρκυρα το 2018.