Τα 90 κλείνει ο Χανς Mάγκνους Εντσενσμπέργκερ

Ο Χανς Mάγκνους Εντσενσμπέργκερ κλείνει σήμερα τα 90 του χρόνια και παραμένει μανιώδης καπνιστής. Αυτό είναι ένα κοινό στοιχείο που είχε με τον γερμανό καγκελάριο Χέλμουτ Σμιτ. Πάνω από όλα όμως ο Εντσενσμπέργκερ είναι ένας από τους σημαντικότερους διανοητές της σύγχρονης Γερμανίας. Για πάνω από 65 χρόνια έχει δώσει σε όλον τον κόσμο σπουδαία δείγματα γραφής, κυρίως ποιήματα και δοκίμια αλλά και μυθιστορήματα, όπως ο «Αναβρασμός» ή «Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας», μεταφρασμένα και στα ελληνικά, όπως και αρκετά άλλα έργα του.

Ο Χανς Mάγκνους Εντσενσμπέργκερ γεννήθηκε στο Άλγκοϊ στις 11 Νοεμβρίου του 1929 και μεγάλωσε στη Νυρεμβέργη. Ήταν ο πρωτότοκος γιος ενός εφευρετικού μηχανικού τηλεπικοινωνιών και μιας δασκάλας. Ήδη ως έφηβος έγραφε ποίηση, κάτι που έκανε πολύ πιο ευχάριστα από την αναγκαστική συμμετοχή του στις εκδηλώσεις της Χιτλερικής Νεολαίας, από την οποία πήρε αποβολή πολύ νωρίς. Σε ηλικία 15 ετών κατετάγη υποχρεωτικά στον ναζιστικό στρατό το 1944, σύντομα όμως λιποτάκτησε, λίγο πριν το τέλος του Πολέμου.

Όπως θυμάται ο ίδιος ήταν τυχερός γιατί οι γονείς του, «αν και δεν ήταν αντισταστιακοί αλλά ούτε και ναζί», του εμφύσησαν μια κριτική διάθεση για όσα συνέβαιναν στη Γερμανία, ήδη από τα πρώτα στάδια της ανόδου του ναζισμού. Το 1949 ο νεαρός Εντσενσμπέργκερ άρχισε να σπουδάζει λογοτεχνία και έλαβε το διδακτορικό του στη φιλοσοφία το 1955. Πολύ νωρίς άρχισε να εκδίδει τα πρώτα του βιβλία και έγινε μέλος της «Ομάδας 47» (Gruppe 47), ενός θρυλικού συγγραφικού κύκλου που στόχο είχε την ανανέωση της μεταπολεμικής γερμανικής λογοτεχνίας.

Η αποπνικτική μεταπολεμική Γερμανία και τα ταξίδια στον κόσμο

Η μεταπολεμική Γερμανία διαπνεόταν όμως από μια έντονα φορτισμένη ατμόσφαιρα που για τον Χανς Mάγκνους Εντσενσμπέργκερ ήταν αποπνικτική. Ήθελε να ταξιδεύει ανά τον κόσμο, όπως και έκανε. ΗΠΑ, Μεξικό, Νορβηγία ήταν μερικοί από τους προορισμούς τους την ταραχώδη δεκαετία του 1960, που τόσο πολύ επηρέασε τα έργα του. Ήταν κοσμοπολίτης, ανήσυχο πνεύμα που αναζητούσε διαρκώς το νέο.

Tην ίδια δεκαετία έγραψε και κάποια από τα εμβληματικά έργα του, που έμειναν στη γερμανική ιστορία. Η πρώτη του ποιητική συλλογή «Η υπεράσπιση των λύκων» το 1957 προκάλεσε ενθουσιασμό στο αναγνωστικό κοινό. Όπως και άλλοι μεταπολεμικοί Γερμανοί συγγραφείς έτσι και ο Εντσενσμπέργκερ ήταν έντονα πολιτικοποιημένος και θέλησε να διαφοροποιηθεί από τη σχολή του υπαρξισμού, από την οποία ήταν επηρεασμένη μέχρι τότε η γερμανική ποίηση. Η γραφή του Εντσενσμπέργκερ διακρίνεται από λεπτή ειρωνεία και κριτική διάθεση.

Το 1963 τιμήθηκε με το λογοτεχνικό Βραβείο Γκέοργκ Μπύχνερ, ενώ στην πορεία ακολούθησαν και πολλές άλλες τιμητικές διακρίσεις: Βραβείο Χάινριχ Μπελ, Βραβείο των Γερμανών Κριτικών, Βραβείο Λούντβιχ Μπέρνε και άλλα. Μέχρι σήμερα παραμένει συγγραφικά ενεργός με τελευταίο έργο του την πρόζα «Louisiana Story» (2019). Με αφορμή τα 90ά του γένεθλια η εφημερίδα Die Zeit τον χαρακτήρισε «ρεαλιστή της ουτοπίας».

Χάικε Μουντ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη