Μία ημέρα για το φλαμένκο

Τα φώτα κλείνουν, το κοινό ανυπομονεί, καθισμένο στην σκοτεινή πλευρά της αίθουσας. Ένας προβολέας ξαφνικά ανάβει και μία χορεύτρια κάνει την εμφάνισή της στη σκηνή. Το σόου ξεκινά. Με το χέρι υψωμένο η ισπανίδα παρασύρει τους παρευρισκόμενους σε ένα μοναδικό παιχνίδι, μία σύμπραξη ήχου και θεάματος υπό την μουσική υπόκρουση των βιρτουόζων κιθαριστών. Τραγούδι και ήχος από τις καστανιέτες και τα τακούνια της χορεύτριας ολοκληρώνουν το σκηνικό.

Από το 2010 άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO

«Θρήνος, χαρά, τραγωδία, γαλήνη και λύπη»: με αυτές τις λέξεις περιγράφουν τα Ηνωμένα Έθνη τα συναισθήματα που προκαλεί το φλαμένκο. Το 2010 η UNESCO το συμπεριέλαβε στη λίστα της άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Από τότε η 16η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Φλαμένκο, μία ημέρα με ιδιαίτερη σημασία στη νότια Ισπανία.

Οι ρίζες του φλαμένκο βρίσκονται πιθανότατα στην παραδοσιακή μουσική της Ανδαλουσίας και την εγκατάσταση των Gitanos, των ισπανών Ρομά, κατά τον 15ο αιώνα. Για πολλά χρόνια υπέστησαν καταπίεση και διωγμούς – η κατάσταση καλυτέρεψε μόλις τον 19ο αιώνα, όταν ο βασιλιάς κάποιων Gitanos, οι οποίοι είχαν υπηρετήσει στον φλαμανδικό στρατό, εξέδωσε επιστολές για την προστασία τους. Τότε ξεκίνησε και η «χρυσή εποχή» του φλαμένκο.

Ένα χαρακτηριστικό δείγμα ισπανικής κουλτούρας

Αν και η ετυμολογία του ονόματος παραμένει αβέβαιη, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο όρος είναι πλέον συνώνυμος με τον ισπανικό τρόπο ζωής, αλλά και με τις ταυρομαχίες, το κρασί από την Ριόχα και το γκασπάτσο. Ορδές τουριστών επισκέπτονται κάθε χρόνο τους χώρους των «Tablaos Flamencos», για να δουν από κοντά τα μοναδικά σόου.

«Δίχως αμφιβολία η τέχνη του φλαμένκο είναι ένα από τα πιο γνωστά χαρακτηριστικά της ισπανικής κουλτούρας», υπογραμμίζει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Όπερας της Μαδρίτης, Μιγκέλ Χιμένεθ. Είναι όπως το τάνγκο για την Αργεντινή και το φάντο για την Πορτογαλία.

Καμία μεγάλη σκηνή δεν ξέφυγε από την γοητεία του φλαμένκο – από το Ρόγιαλ Άλμπερτ Χολ στο Λονδίνο μέχρι την Όπερα του Σίδνεϋ. Ακόμη και στο βιβλίο Γκίνες υπάρχουν ονόματα καλλιτεχνών φλαμένκο, όπως αυτό του Ίσραελ Βιβάντσος, ο οποίος το 2012 ανακηρύχθηκε «το πιο γρήγορο τακούνι του κόσμου», με 1317 χτυπήματα στο πάτωμα μέσα σε ένα μόλις λεπτό. Βέβαια και οι γυναίκες είναι άξιες συναγωνίστριες στον αγώνα των… χτυπημάτων με τακούνι: το γυναικείο παγκόσμιο ρεκόρ κατέχει από το 2009 η Ροζάριο Βαρέλα με 1274 «ταπ».

Κάρολα Φρέτζεν (dpa)

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου