Η Κούβα γιορτάζει και επιμένει

Πυροτεχνήματα στον ουρανό της Αβάνας, μουσικοί και καλλιτέχνες του δρόμου έχουν την τιμητική τους, ομοιόμορφα ντυμένοι μαθητές σχηματίζουν ομάδες. Η πρωτεύουσα της Κούβας γιορτάζει 500 χρόνια ιστορίας, επιβίωσης, αγώνων, αναταραχών. Ιδρύθηκε με την ονομασία Βίλα ντε Σαν Κριστόμπαλ νε λα Αβάνα και είναι μία από τις παλαιότερες πόλεις στον αποκαλούμενο Νέο Κόσμο.

Έχουν περάσει τέσσερις αιώνες ισπανικής κυριαρχίας, πενήντα χρόνια φιλοαμερικανικών κυβερνήσεων ή καθεστώτων και στη συνέχεια άλλα 60 χρόνια από τη μέρα που οι κομμουνιστές αντάρτες, με επικεφαλής τον Τσε Γκεβάρα, μπήκαν θριαμβευτές στην Αβάνα και εγκαθίδρυσαν το δικό τους καθεστώς. Μετά από δεκαετίες παντοδυναμίας, ο Φιντέλ Κάστρο παρέδωσε την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ. Απολογισμός για τα 500 χρόνια της κουβανικής πρωτεύουσας από τον πρύτανη του Πανεπιστημίου Σαν Τζερόνιμο, Φέλιξ Χούλιο Αλόνσο, σε υπάιθρια ομιλία: «Η Αβάνα μεγαλώνει, ζει, τραγουδάει, χορεύει, ονειρεύεται. Ούτε οι απειλές ούτε οι αποκλεισμοί μπορούν να τιθασεύσουν τον ενθουσιασμό και την θέληση των ανθρώπων που πανηγυρίζουν τη νίκη της επανάστασης».

«Πάμε για άλλα 500 χρόνια»

Είναι ο αμερικανικός αποκλεισμός η πραγματική αιτία για την τεράστια φτώχεια στην Αβάνα; Το καθεστώς κάνει ό,τι μπορεί για να διατηρήσει μια εικόνα γιορτής και επαναστατικής επαγρύπνησης. Στους δρόμους δεν γίνονται πολιτικές αναλύσεις, αλλά όλοι δηλώνουν χαρούμενοι για την επέτειο. «Καταφέραμε να επιβιώσουμε κι ελπίζουμε να επιβιώσουμε άλλα 500 χρόνια», λέει ένας καλλιτέχνης του δρόμου στο πρακτορείο AP. «Επιζήσαμε για 500 χρόνια, αν δεν προσέξουμε τον έλεγχο θα τα χάσουμε όλα…» προειδοποιεί μία πωλήτρια.

Ανάμεσα στους προσκεκλημένους για τις εορταστικές εκδηλώσεις ξεχωρίζει ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ, που ήρθε στην Κούβα να τιμήσει τα θύματα της έκρηξης στο γαλλικό σκάφος La Coubre το 1960. Το σκάφος ήταν φορτωμένο με όπλα και πυρομαχικά για τον Φιντέλ Κάστρο, αλλά ανατινάχθηκε υπό μυστηριώδεις συνθήκες στο λιμάνι της Αβάνας με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους εκατό Κουβανοί και έξι Γάλλοι. Το καθεστώς κατηγόρησε τους Αμερικανούς για την έκρηξη. Στην κηδεία των θυμάτων ο Φιντέλ Κάστρο εκφώνησε για πρώτη φορά το σύνθημα «Σοσιαλισμός ή θάνατος» (Socialismo o muerte) που έκτοτε έγινε συνώνυμο του καθεστώτος. Τί λέει σήμερα ο Φρανσουά Ολάντ; «60 χρόνια μετά, Γάλλοι και Κουβανοί πρέπει να διατηρήσουν τις αναμνήσεις τους. Τα θύματα δεν είχαν επιλογή. Τους κρατάμε στην καρδιά μας, τόσο οι Γάλλοι όσο και οι Κουβανοί».

«Για όλα υπάρχουν λύσεις…»

Ρίζες ακόμη πιο γερές από τον σοσιαλισμό έχει στην Κούβα η σαντερία. Πρόκειται για μία θρησκεία που βασίζεται σε παραδοσιακές δοξασίες της Αφρικής- ιδιαίτερα εκείνες της φυλής των Γιορούμπα στη Νιγηρία- αλλά υιοθετεί και στοιχεία από τον Καθολικισμό. Η Χουάνα Λα Κουμπάνα, ιέρεια της σαντερίας και μανιώδης καπνίστρια πούρων στα 87 της χρόνια, δίνει τη δική της συμβουλή για την επέτειο των 500 ετών στην Αβάνα: «Απευθύνω έκκληση για ευτυχία, αγάπη, ειρήνη και πίστη. Για όλα υπάρχουν λύσεις, εκτός από τον θάνατο…»

Γιάννης Παπαδημητρίου, AP