Ο Ηρακλής και οι άθλοι επί των κόκκινων δανείων

Η κυβέρνηση έχει ήδη αποφασίσει στα πλαίσια επανεκκίνησης της οικονομίας, να συνδράμει τις τράπεζες στον δύσκολο στόχο της μείωσης των εξυπηρετούμενων δανείων, εγκαινιάζοντας ένα πρόγραμμα τιτλοποίησης δανειών, μέσω κρατικών εγγυήσεων, γνωστό ως ιταλικό μοντέλο Asset Protection Scheme, με το κωδικό όνομα Ηρακλής.

Είναι σίγουρα θετικό, ότι έστω και με καθυστέρηση και μετά τις παλινωδίες της προηγούμενης κυβέρνησης, δημιουργείται ένα κεντροποιημένο πλαίσιο διαχείρισης, που μπορεί να αποτελέσει σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, μία επικερδή αγορά για υποψήφιους επενδυτές που θα θελήσουν να εισέλθουν.

Παρόλα αυτά υπάρχουν σημεία που δεν έχουν διευκρινιστεί για το πρόγραμμα και υπάρχουν αρκετές διαβουλεύσεις με τις τράπεζες για το τί τελικά θα ισχύσει.

Ένα βασικό σημείο που πρέπει να οριστικοποιηθεί είναι η προτεραιότητα των εγγυήσεων και σε ποιο βαθμό αυτό θα εξυπηρετείται.

Δεδομένου ότι θα λειτουργήσει ένα συνολικό ποσό 9 δις ευρώ σε κρατικές εγγυήσεις όσον αφορά τα NPLs, η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην λογική της προτεραιότητας, που σημαίνει όποια Τράπεζα ζητήσει πρώτη την ενεργοποίηση των εγγυήσεων, να μπορεί άμεσα να εξυπηρετηθεί.

Αυτό όμως από μόνο του δεν είναι βέβαιο πως θα λειτουργήσει, καθώς ενδεχομένως να εξαντληθεί το ποσό των εγγυήσεων το πολύ από δύο συστημικές τράπεζες αν γίνει χρήση, με αποτέλεσμα να μην επαρκούν για τις υπόλοιπες.

Εκτός αυτού, πρέπει να γίνει κατανοητό, ποιοι κανόνες θα ισχύουν και για τις υπόλοιπες τράπεζες που είναι μικρότερες και μη συστημικές που θα θελήσουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα. Θα έχουν την δυνατότητα εγγυήσεων από το ποσό των συστημικών ή ενδέχεται να εγκριθεί πρόσθετο ποσό σε δεύτερη φάση;

Είναι απαραίτητο, για να λειτουργήσει το καθεστώς των εγγυήσεων, να μπει ένα πλαφόν ανά ζήτηση και ανά τράπεζα, ώστε το συνολικό ποσό να επαρκεί σε κάθε περίπτωση για όλες τις τράπεζες, ανεξάρτητα από την προτεραιότητα και την πρόθεση χρήσης.

Αυτή η λογική περνά και ένα μήνυμα στους επενδυτές, ότι οι τράπεζες είναι εξασφαλισμένες μέσω του προγράμματος ανά πάσα στιγμή βρεθούν σε μία κρίσιμη στιγμή.

Επίσης ένα ακόμη θέμα που είναι κυρίως νομικό, αφορά το δίκαιο που θα ισχύσει για το πρόγραμμα. Εδώ θα πρέπει να υπάρξει διαχωρισμός, καθώς είναι διαφορετικό πράγμα η τιτλοποίηση που θα αποτελέσει και ένα διαπραγματεύσιμο προϊόν και άλλο η εγγύηση που θα δίνει το κράτος.

Για την τιτλοποίηση, θα πρέπει να ισχύσει το αγγλικό δίκαιο, ώστε να καταστούν οι τίτλοι ελκυστικότεροι σε ξένους επενδυτές και να δημιουργηθούν υπεραξίες.

Για τις εγγυήσεις όμως, θα μπορούσε να εφαρμοστεί το ελληνικό δίκαιο και όχι κάποιο ξένο, περνώντας έτσι το μήνυμα ότι η Ελλάδα πλέον μπορεί να εγγυάται για το χρέος της, δεν αθετεί τις πληρωμές της και μπορεί να προστατεύσει το τραπεζικό σύστημα μέσω του μειωμένου συστημικού κινδύνου (country risk).

Σε κάθε περίπτωση, το νέο πρόγραμμα πρόκειται σίγουρα να αποτελέσει μία σημαντική ανάσα για το τραπεζικό σύστημα με την διασφάλιση του κράτους και επιταχύνει την επάνοδο στην κανονικότητα και την χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός