Οι δεινόσαυροι και οι Βρυξέλλες

Επιτέλους, σε λίγες μέρες, την 1η Δεκεμβρίου, αναλαμβάνει η νέα Κομισιόν της ΕΕ. Υστερα από μια μάλλον ασυνήθιστη καθυστέρηση, τα αίτια της οποίας, ωστόσο, κρύβουν βαθύτερα μηνύματα. Και αξίζει τον κόπο να μιλήσει κανείς με ευρωπαίους αξιωματούχους, που έχουν γνώση των ζυμώσεων στις Βρυξέλλες, για να αντιληφθεί ότι μια περίεργη αλλαγή συντελείται στον πυρήνα της Ενωσης.

Κοινή είναι πλέον η αίσθηση ότι η διάχυτη αισιοδοξία του παρελθόντος για το μέλλον της, αργά αλλά σταθερά, υποχωρεί και αντικαθίσταται από έναν προβληματισμό και μια ανησυχία για το πού ακριβώς οδηγείται το εγχείρημα. Αίσθημα που ενδεχομένως τονίζεται από το επικείμενο Brexit, που θα λειτουργήσει ως σημείο καμπής για την ευρωπαϊκή επόμενη μέρα. Ωστόσο, δεν θα είναι το μοναδικό.

Γιατί έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επίσης, να διαβάσει (και να ξαναδιαβάσει) κανείς την τελευταία συνέντευξη του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο «Economist». Εκεί θα αντιληφθεί ότι σημείο καμπής θα υπάρξει και ως προς την ασκούμενη δημοσιονομική πολιτική, πάντα σε επίπεδο Βρυξελλών. Προσέξτε: ο Μακρόν ξεκάθαρα είπε ότι «ο στόχος του 3% στα ελλείμματα είναι από άλλο αιώνα» και ότι «η ΕΕ χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη και επενδύσεις» και σε κάθε περίπτωση «δεν μπορεί η Ευρώπη να είναι η μόνη που δεν το κάνει». Εχει δίκιο. Η ΕΕ χρειάζεται επενδύσεις, ειδικά όταν έχει να ανταγωνιστεί σε όλα τα επίπεδα τόσο τις ΗΠΑ όσο και την Κίνα.

Φυσικά, μπορεί το πρόβλημα να μην είναι τόσο τα ελλείμματα αλλά οι δημόσιες δαπάνες, ωστόσο από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε. Διότι οι δημόσιες δαπάνες δεν μπορούν να είναι μόνιμα σε φάση περικοπής εις βάρος της υγείας ή της παιδείας. Σημειωτέον ότι το πρόβλημα αφορά όλους τους Ευρωπαίους και όχι κάποια ιδιαίτερη ελίτ. Αντιθέτως. Αρα, δεν είναι μόνο η αποχώρηση της Βρετανίας ή η διεύρυνση τα κρίσιμα θέματα, στη βάση τουλάχιστον που τα θέτει το Βερολίνο. Υπάρχουν κι άλλα που επείγουν το ίδιο για να καταφέρει η ΕΕ να κάνει τη ζητούμενη επανεκκίνηση.

Και, γιατί όχι, μήπως ήρθε η ώρα να ξαναδούμε τους όρους του Μάαστριχτ; Μήπως η ΕΕ θα έπρεπε να κοιτάξει περισσότερο τις ανάγκες των κοινωνιών; Στην Ελλάδα, έπειτα από δέκα χρόνια κρίσης, μετράμε απώλειες της τάξης του 25% των εισοδημάτων, με ένα μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας να ζει στα όρια της φτώχειας. Στη Γαλλία τα Κίτρινα Γιλέκα υποκρύπτουν κάτι ανάλογο, ενώ η άνοδος του λαϊκισμού χτυπάει εδώ και καιρό το καμπανάκι. Αυτό που αρχίζουν σιγά σιγά να αντιλαμβάνονται στις Βρυξέλλες είναι ότι οι δεινόσαυροι πέθαναν διότι δεν προσαρμόστηκαν. Η ΕΕ δεν θα έχει καλή συνέχεια εάν δεν αλλάξει σύντομα.