Σανατόριο : H ιστορία του διάσημου εγκαταλελειμμένου κτιρίου της Πάρνηθας

Στην Πάρνηθα, το ψηλότερο βουνό της Αττικής, βρίσκεται ένα «φάντασμα» του παρελθόντος. Ένα κτίριο μνημείο και ένδειξη του πόνου πολλών ανθρώπων, σημείο αναφοράς των αρχών του 20ου αιώνα. Η πρόσβαση είναι εύκολη καθώς βρίσκεται σχετικά κοντά και στο καταφύγιο «Μπάφι», ενώ το πελώριο μέγεθός του δεν το καθιστά απαρατήρητο.

Ιστορία

Το 1914, η Μονή Πετράκη δώρησε στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός μία συγκεκριμένη έκταση προκειμένου να δημιουργηθεί φθισιατρείο-σανατόριο για την φροντίδα ασθενών που έπασχαν από τη θανατηφορά φυματίωση της εποχής. Λειτούργησε για πάνω από 3 δεκαετίες.

Περίπου 100.000 άνθρωποι στην Ελλάδα υπολογίζεται πως έχασαν τη ζωή τους λόγω φυματίωσης, τη δεκαετία 1929 – 1938. Φυσικά υπήρχαν και περιπτώσεις που δεν κατάφεραν να επιζήσουν ακόμη και εντός του σανατορίου. Το εξαιρετικό κλίμα και ο καθαρός αέρας του βουνού ήταν το ιδανικό για την θεραπεία της ασθένειας αυτής. Αποτελείται από πέντε ορόφους και ένα υπερυψωμένο υπόγειο.

Η διάταξη των ορόφων είναι η τυπική, υπάρχει ένας κεντρικός μεγάλος διάδρομος και δωμάτια δεξιά και αριστερά κάνοντας έυκολη την πρόσβαση των τότε ασθενών. Στο Σανατόριο νοσηλεύτηκε και ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος από τον Οκτώβριο του 1937 ως τον Απρίλιο του 1938.

Κατά την παραμονή του εκεί έγραψε τρία έργα: «Μια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύχτα» (1937), «Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού» (1938, αφιερωμένο στον Βασίλη Ρώτα), «Εαρινή Συμφωνία» (1938). Μετά το 1950 που ανακαλύφθηκε η πενικιλίνη, οι υπηρεσίες του κτιρίου υπονομεύθηκαν, με αποτέλεσμα να κλείσει το 1960. Ακολούθησε ο ΕΟΤ 5 χρόνια αργότερα, ως ο νέος ιδιοκτήτης του σανατορίου, όπου και το λειτούργησε για λίγο καιρό ως ξενοδοχείο «Ξενία».

Ωστόσο, ο τρόπος κατασκευής του και το γεγονός πως υπήρχε κοντά το «Μον Παρνές» προξένησαν το κλείσιμό του το 1960. Το 1967 ο Οργανισμός Τουριστικής Εκπαίδευσης και κατάρτισης μεταφέρεται και εγκαθίσταται στο κτίριο της Πάρνηθας. Οι τουριστικές σχολές λειτούργησαν μέχρι το 1984 και κατόπιν μεταφέρθηκαν στην Ανάβυσσο.

Εγκατάλειψη

Κατόπιν και το κλείσιμο της σχολής, το κτίριο έμεινε ακατοίκητο και πλήρως ανεκμετάλλευτο. Πριν αρχίσουν να γίνονται επιδρομές από απερίσκεπτα άτομα που το υπονόμευαν περαιτέρω, μπορούσε να δει κανείς έπιπλα, αντικείμενα, ιστορικά αρχεία κλπ.

Απέναντι ακριβώς από το ερειπωμένο κτίριο, βρίσκεται το λεγόμενο «Πάρκο των Ψυχών». Δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2012 αφιλοκερδώς από το γλύπτη και τότε δασικό υπάλληλο του Δασαρχείου Πάρνηθας, Σ. Ντασιώτη.

Είχε σκοπό να θυμίζει τα συναισθήματα και τις μνήμες του σανατόριου. Τα σκαλιστά του έργα είχαν ως στόχο να θυμίσουν στον κόσμο τον πόνο και τα συναισθήματα που πέρασαν οι πάλαι ποτέ νοσούντες. Μετά τον σεισμό του 1999 που ως γνωστόν έγινε από το ρήγμα της Πάρνηθας, το κτίριο θεωρήθηκε ακατάλληλο προς επίσκεψη για λόγους ασφαλείας. Φυσικά οι επισκέψεις δεν έπαψαν ποτέ να γίνονται.

Ένας μεγάλος αριθμός επισκεπτών, ανήκει στη μερίδα εκείνων που πιστεύουν στο «μεταφυσικό». Λέγεται ότι τις βραδινές ώρες κυρίως, έχουν εθεαθεί διάφορες οντότητες. Αυτή η νεότερη λαογραφική τοπική κουλτούρα ότι το κτίριο έχει φαντάσματα, το έκανε ακόμη πιο ιδιαίτερο στο μυαλό των ανθρώπων. Το σίγουρο είναι πως το σανατόριο βγάζει ένα μυστήριο και ένα δέος. Ίσως να είναι η ιστορία του και η εγκατάλειψή του. Ίσως οι θρύλοι για φαντάσματα. Είναι όμως κομμάτι της ιστορίας.