Κόκκινη Μηλιά

Αυτό που προέχει και επείγει στην υπόθεση της οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας είναι η αποδραματοποίηση. Δεν πρέπει να υποκύψουμε στη συνήθεια να την ανακηρύξουμε «εθνικό θέμα», διότι δήθεν διακυβεύονται η εθνική κυριαρχία, η ασφάλεια ή η εδαφική ακεραιότητα της χώρας.

Οι ελληνοτουρκικές διαφορές στο Αιγαίο πράγματι έχουν να κάνουν με κυριαρχία, ακεραιότητα και ασφάλεια, διότι η μεν Άγκυρα φοβάται ότι το Αιγαίο θα γίνει «ελληνική λίμνη», η δε Αθήνα ότι «απειλούνται ελληνικά νησιά». Βεβαίως, ενίοτε η κυριαρχία και απειλή πολέμου αφορά «βράχους μερικών στρεμμάτων όπου βόσκουν γίδια», όπως έχει γράψει  ειρωνικά ο Μπιλ Κλίντον για τα Ίμια. Όσοι λοιπόν υποστηρίζουν ότι «το Καστελόριζο ανήκει στο Αιγαίο» προσπαθούν να μετατρέψουν τη διαφορά για την ΑΟΖ σε ζήτημα ασφάλειας, κυριαρχίας, ακεραιότητας από οικονομική διαφορά που (ίσως) είναι.

«Ίσως» – διότι υπάρχουν πράγματι κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, στις περιοχές που ενδιαφέρουν τις δύο χώρες; Κανείς δεν ξέρει αλλά τείνουν να γίνουν πιστευτές οι ανοησίες διαφόρων τυχάρπαστων περί αμύθητων κοιτασμάτων που θα μας κάνουν πλούσιους – και για την ώρα πλουτίζουν οι ίδιοι. Ας θυμηθούμε ότι 45 χρόνια τώρα γίνεται λόγος για τα αιγαιακά αμύθητα κοιτάσματα πετρελαίου που «θέλει να τα αρπάξει η Τουρκία», τα οποία κανείς δεν έχει εντοπίσει ούτε έχει εμφανιστεί κάποιος διατεθειμένος να τα εντοπίσει και να τα εκμεταλλευτεί. Βεβαίως, «μα ακριβώς επειδή είναι αμύθητα κανείς δεν μιλά για αυτά!», είναι η απάντηση των συνωμοσιολόγων.

Πέρα από την ακαταμάχητη συνωμοσιολογία υπάρχουν τα πραγματικά δεδομένα της αντιπαράθεσης για τις ΑΟΖ όλων των παράκτιων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, κυκλικά από την Ελλάδα ως τη Μάλτα και την Ιταλία. Ακόμη και εκεί που υπάρχουν συμφωνίες (πχ, Κύπρος-Ισραήλ-Αίγυπτος), αυτές αμφισβητούνται από γειτονικές χώρες όπως ο Λίβανος ή η Λιβύη. Πάντως ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία έχουν καταφέρει να συνεννοηθούν με έναν τουλάχιστον γείτονα τους – η χώρα μας ιδιαίτερα ούτε με την Ιταλία ή την Αλβανία δεν έχει καταφέρει να οριοθετήσει την ΑΟΖ, για τούτο πράγματι θα αποτελεί επιτυχία της τουρκικής διπλωματίας (και όχι «προκλητική ενέργεια») η τυχόν συμφωνία με τη Λιβύη.

Καλό θα είναι λοιπόν να προσπαθήσει και η Ελλάδα να συνάψει κάποιες αντίστοιχες συμφωνίες και εν τέλει να οδηγηθούν οι διαφορές σε διεθνές δικαστήριο. Όσοι αποφαίνονται ότι το «Καστελόριζο έχει ΑΟΖ ως την Αίγυπτο και τη Λιβύη» καλό θα είναι να ρωτήσουν και τις δύο χώρες· αλλιώς, είναι σαν αυτούς που κάποτε ισχυρίζονταν πως τα σύνορα της Ελλάδας βρίσκονταν στην «Κόκκινη Μηλιά».