Υπέρηχοι καρδιάς: ανεκτίμητο εργαλείο σε όλο το φάσμα της καρδιολογίας

Πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια στον ευρύτερο τομέα της καρδιαγγειακής απεικόνισης και ειδικότερα στους υπερήχους καρδιάς. Καλύτερα μηχανήματα με σύγχρονο λογισμικό σε συνδυασμό με νέες μεθόδους και τεχνικές έχουν καταστήσει την υπερηχογραφική μελέτη απολύτως απαραίτητη σε κάθε ασθενή με καρδιακά προβλήματα.

Γράφει ο
Αργύρης Κρομμύδας
Καρδιολόγος, Διευθυντής Τμήματος Καρδιολογικών Υπερήχων ΜΗΤΕΡΑ

• Η τρισδιάστατη υπερηχογραφία έχει εδραιωθεί πλέον στην καθημερινή κλινική πράξη για την ακριβέστερη μέτρηση των διαστάσεων και του κλάσματος εξώθησης, δηλαδή της «δύναμης» της καρδιάς, όσο και για την ενδελεχέστερη μελέτη των βαλβίδων. Το βασικό πλεονέκτημα της μεθόδου είναι η δυνατότητα μελέτης της περιοχής ενδιαφέροντος και της ανατομικής της σχέσης με τις παρακείμενες δομές υπό οποιαδήποτε γωνία.
• Η υπερηχογραφία με χρήση παράγοντα ηχοαντίθεσης (contrast) έχει συνεισφέρει σημαντικά στη βελτίωση της απεικόνισης της καρδιάς σε ασθενείς με δύσκολα «ακουστικά παράθυρα», όπως οι παχύσαρκοι, ή αυτοί με σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Η κυριότερη ένδειξη της μεθόδου είναι η ανίχνευση θρόμβου ή μάζας στην καρδιά.
• Η δυναμική υπερηχογραφία (stress echo) είναι μία από τις πλέον σύγχρονες μεθόδους για την πρώιμη ανίχνευση της στεφανιαίας νόσου χωρίς τη χρήση ακτινοβολίας ή ραδιενέργειας. Βασίζεται στη διαδοχική λήψη και σύγκριση εικόνων σε ηρεμία και κόπωση (φυσική ή φαρμακευτική), ενώ μπορεί με ασφάλεια να αποκλείσει σημαντικές στενώσεις των στεφανιαίων αγγείων χωρίς ο ασθενής να χρειαστεί να υποβληθεί σε στεφανιογραφία.
• Η δοκιμασία φυσαλίδων (bubble study) έχει συμβάλει στην αποκάλυψη επικοινωνιών στην καρδιά που υπάρχουν από τη γέννηση, αλλά μπορεί να δημιουργήσουν συμπτώματα πολύ αργότερα. Είναι απλή μέθοδος, κατά την οποία χορηγείται αναδευμένος φυσιολογικός ορός μαζί με ελάχιστο αίμα του ασθενούς και με τη λήψη κατάλληλων εικόνων γίνεται η διάγνωση.
• Η διοισοφάγειος υπερηχογραφία παρέχει λεπτομερή απεικόνιση των καρδιακών βαλβίδων και πραγματοποιείται με τη χρήση ενός εύκαμπτου μορφομετατροπέα που διέρχεται μέσω του οισοφάγου. Η μέθοδος είναι ανώδυνη, δεδομένου ότι πραγματοποιείται με ήπια καταστολή (μέθη). Σε συνδυασμό με την τρισδιάστατη απεικόνιση, λαμβάνονται εικόνες εξαιρετικής ευκρίνειας και παρέχεται η δυνατότητα να μελετηθούν με ακρίβεια οι καρδιακές δομές σε πραγματικό χρόνο.

Μεγάλη συνεισφορά
Η χρήση νεότερων μηχανημάτων υπερήχων καρδιάς έχει ξεπεράσει τα στενά όρια του εργαστηρίου. Για παράδειγμα, με ηχοσκόπια τσέπης διαστάσεων παλάμης πραγματοποιούνται σήμερα αξιόπιστα υπερηχογραφήματα παρά την κλίνη του ασθενούς ή οπουδήποτε αλλού. Εξάλλου, κατά τη διενέργεια πολλών επεμβατικών πράξεων, όπως καρδιοχειρουργικές ή διαδερμικές επεμβάσεις επιδιόρθωσης ή αντικατάστασης βαλβίδων (ΤAVI, mitral clip), η χρήση τελευταίας τεχνολογίας μεθόδων υβριδικής τρισδιάστατης διοισοφάγειας υπερηχογραφίας σε συνδυασμό με ακτινοσκόπηση (echo navigator) υπόσχεται άριστα αποτελέσματα, ελαχιστοποιώντας τις επιπλοκές.

Τέλος, νεότερες τεχνικές που βασίζονται στον υπολογισμό παραμέτρων παραμόρφωσης του μυοκαρδίου, εφαρμόζονται στην καρδιογκολογία σε ασθενείς που υποβάλλονται ή έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για την πρώιμη ανίχνευση και έγκαιρη αντιμετώπιση ενδεχόμενης καρδιοτοξικής βλάβης.

Συμπερασματικά, η σύγχρονη υπερηχογραφία με την αλματώδη πρόοδο των τελευταίων ετών είναι μια αναίμακτη, ασφαλής και οικονομικά προσιτή μέθοδος διάγνωσης, αλλά και ανεκτίμητο εργαλείο αντιμετώπισης σχεδόν όλου του φάσματος των καρδιαγγειακών παθήσεων.