Περί λογοδοσίας

Περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις προκύπτουν από την ανακοίνωση του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας μετά τις καταγγελίες για αστυνομική αυθαιρεσία κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων της 6ης Δεκεμβρίου, ορισμένες εκ των οποίων συμπληρώνονται από φωτογραφίες, βίντεο και μαρτυρίες επαγγελματιών φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφων. Στην ανακοίνωση αυτή, η ΕΛ.ΑΣ. καλεί τους πολίτες να υποβάλουν τις καταγγελίες τους στον Συνήγορο του Πολίτη, ενώ, από τη μεριά της, αναθέτει τη διερεύνηση στον μηχανισμό διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας της ίδιας υπηρεσίας.

Με απλά λόγια, ο αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. εξισώνει εαυτόν (ως αρχή) με τον απλό πολίτη παραδίδοντας σε άλλο μηχανισμό. Στην πράξη, όμως, η ΕΛ.ΑΣ. δίνει εντολές στους υπαλλήλους της και έχει τα στοιχεία, τα εργαλεία και την αρμοδιότητα να ελέγχει και να τιμωρεί τις παραβάσεις αυτών, όποια προβλήματα κι αν έχει η εσωτερική αυτή διαδικασία, που προκαλούν δικαιολογημένη δυσπιστία. Δεν μπορεί λοιπόν έτσι απλά να παραιτείται από την υποχρέωσή της, όσο σεβασμό κι αν έχουμε στο κύρος του ΣτΠ.

Εξάλλου, όποιος κι αν κάνει την κρίση θα πρέπει να την κάνει στην ίδια ακριβώς βάση, αυτή της νομοθεσίας, κι αν η εκχώρηση αυτή μεταφράζεται σε κάποιου είδους αδυναμία ή έμμεση αποδοχή της έλλειψης εμπιστοσύνης, τότε το κράτος έχει χρέος να θεραπεύσει αυτό ακριβώς, όχι να κάνει outsourcing. Αν ο πολίτης βέβαια θέλει να απευθυνθεί σε μια ανεξάρτητη Αρχή μπορεί, όπως μπορεί να απευθυνθεί και στη Δικαιοσύνη, ειδικά αν πρόκειται για πολίτη που καταγγέλλει πως έχει ο ίδιος υποστεί αυθαιρεσία και μπορεί να καταθέσει έγκληση.

Εξάλλου, ο μηχανισμός διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας είναι ένα «πρόσθετο μέσο» που διασφαλίζει «ακόμη περισσότερο την πλήρη διερεύνηση» και «δεν υποκαθιστά τον δικαστικό και πειθαρχικό έλεγχο περιστατικών της αρμοδιότητάς του αλλά λειτουργεί παράλληλα και συμπληρωματικά», όπως σαφώς ορίζει ο Νόμος 4443/16. Σε γενική ανάγνωση πάντως προκύπτει ένα ερώτημα εξόχως πολιτικό.

Ποιος ακριβώς ορίζει την κρατική ευθύνη σε κάθε τομέα άσκησής της και πώς διαμοιράζεται η εξουσία σε παράλληλους φορείς. Δεδομένου ότι η λογοδοσία ορίζεται σαφώς από τους νόμους και το Σύνταγμα, καμία ανεξάρτητη Αρχή δεν απαλλάσσει την εξουσία από τις αντικειμενικές ευθύνες της, που περιλαμβάνουν τον εσωτερικό έλεγχο και την αποτελεσματική άσκησή της χωρίς να θίγονται τα δικαιώματα των πολιτών.