Tι μπορεί να κάνει η Ελλάδα στη Μεσόγειο

Η κριτική που ασκείται στον δημόσιο λόγο την επαύριο της συμφωνίας Τουρκίας – Λιβύης είναι μεν χρήσιμη αλλά δεν δίνει λύση στο υπάρχον πρόβλημα. Η Ελλάδα καλείται άμεσα να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο στις μεσογειακές υποθέσεις. Καθώς η Γερμανία ήδη ετοιμάζει ειδική διάσκεψη για να συζητηθεί η κατάσταση στη Λιβύη στις αρχές του 2020, χρειάζεται να ξεκαθαριστεί η εθνική θέση στο ζήτημα του εμφυλίου πολέμου και να σφυρηλατηθεί διπλωματική συνεργασία με τη γερμανική πλευρά για την προώθησή της. Αντίστοιχες διασκέψεις πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν στο Παρίσι και το Παλέρμο.

Εκτός από τη Γερμανία, η Ελλάδα μπορεί να επενδύσει στις εξαιρετικές σχέσεις της με την Ιταλία. Η Ιταλία είναι ίσως η ευρωπαϊκή χώρα που γνωρίζει όσο καμία άλλη το εσωτερικό τοπίο στη Λιβύη. Μόλις πριν από λίγες μέρες ο υπουργός Εξωτερικών της Λουίτζι ντι Μάιο συνάντησε τον λίβυο ομόλογό του Μοχάμεντ Ταχέρ Σιάλα και συζήτησαν, μεταξύ άλλων, για την πρόσφατη συμφωνίας Τρίπολης – Αγκυρας, η οποία δημιουργεί ανησυχία στη Ρώμη.

Επίσης, η Ελλάδα πρέπει σταδιακά να εμπλουτίσει το πεδίο των δραστηριοτήτων στη Μεσόγειο. Τα τριμερή σχήματα, ιδίως αυτά με τη συμμετοχή του Ισραήλ και της Αιγύπτου, είναι πολύτιμα αλλά δεν αρκούν.

Η ολιστική προσέγγιση ίσως αποδειχθεί χρησιμότερη της τμηματικής. Εργαλεία όπως ο Μεσογειακός Διάλογος του ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας έναντι χωρών της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής θα βοηθήσουν, εφόσον υπάρξει σχετική προετοιμασία και κυρίως κατανόηση των θέσεων των άλλων ευρωπαϊκών χωρών της Μεσογείου που συμμετέχουν. Mία από αυτές είναι η Ισπανία.

Τέλος, η Ελλάδα δεν μπορεί να ελπίζει σε αναβάθμιση της παρουσίας της στη Μεσόγειο χωρίς αρμονική συνεργασία με τη Γαλλία. Ο πρόεδρος Μακρόν είναι φιλόδοξος και πιθανώς ενδιαφέρεται να αναθερμάνει την ιδέα του Σαρκοζί για μία Ενωση για τη Μεσόγειο. Τώρα είναι η κατάλληλη ευκαιρία, με την Ελλάδα ενεργά στο πλευρό του.

Ο δρ. Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι ερευνητής στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies (Ισραήλ) και στο ΕΛΙΑΜΕΠ και διδάσκει Διεθνείς Σχέσεις στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης