Ανοιχτή επιστολή στον πρωθυπουργό για τη διάσωση της ΠΥΡΚΑΛ

Ανοιχτή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό για την διάσωση ενός ιστορικού τόπου ανεκτίμητης αξίας απευθύνουν αρχιτέκτονες και τοπικοί φορείς της Ελευσίνας. Αφορμή είναι η επανεξέταση του αιτήματος χαρακτηρισμού ως Ιστορικού Τόπου των εγκαταστάσεων της πρώην ΠΥΡΚΑΛ, ενός χώρου που αποτελεί ορόσημο για την πορεία της πολεμικής βιομηχανίας της Ελλάδας.

Το θέμα έχει απασχολήσει επί σειρά ετών την τοπική κοινωνία καθώς από την μία πλευρά, ο  ιδιοκτήτης του χώρου επιθυμούσε να κατεδαφίσει τα υπάρχοντα κτίσματα και να επεκτείνει την βιομηχανική του δραστηριότητα ενώ από την άλλη, η τοπική κοινωνία έκανε λόγο για «κατεδάφιση της ιστορικής μνήμης» και έβλεπε στην συγκεκριμένη έκταση την δυνατότητα ανάπτυξης σε όφελος του συνόλου.

Με απόφαση του τον περασμένο Ιούνιο το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, μετά από δύο συνεδριάσεις και αυτοψία στον χώρο, χαρακτήρισε την έκταση της ΠΥΡΚΑΛ Ιστορικό Τόπο και διατηρητέα μνημεία 13 από τα κτίρια της- χτισμένα την δεκαετία του ’30, συνιστούν κατά τους αρχιτέκτονες, εξαιρετικά δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Οι εμπλεκόμενοι φορείς, οργανώσεις προστασίας της αρχιτεκτονικής και βιομηχανικής κληρονομιάς με ελληνική και διεθνή παρουσία αλλά και η κοινωνία της Ελευσίνας και του Θριασίου είχαν υποδεχτεί με μεγάλη ικανοποίηση την απόφαση, άλλωστε αρκετοί είχαν νωρίτερα στηρίξει με υπομνήματα και παρεμβάσεις την κήρυξη του συγκροτήματος ως ιστορικού τόπου.

Παρ’ όλ’ αυτά, η νέα υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, αποφάσισε να ζητήσει νέα γνωμοδότηση του ΚΣΝΜ «καθώς η υπουργική απόφαση χαρακτηρισμού δεν είχε υπογραφεί από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία». Η επανεξέταση αναμένεται να γίνει σύμφωνα με πληροφορίες την ερχόμενη εβδομάδα.
Πλέον οι φορείς, οι οποίοι θεωρούν την απόφαση επιστημονικά τεκμηριωμένη, ζητούν από τον πρωθυπουργό «να αναλάβει πρωτοβουλία για να ολοκληρωθεί η διαδικασία χαρακτηρισμού της ΠΥΡΚΑΛ ως Ιστορικού Τόπου και να δημοσιευθεί η απόφαση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ώστε να διασωθεί η βιομηχανική κληρονομιά της πόλης  και να αξιοποιηθεί η έκταση ως ζώνη ασφαλείας».

Στην ΠΥΡΚΑΛ, μπορεί ακόμη και σήμερα να δει κάποιος εγκαταλελειμμένα γραφεία, χώρους παραγωγής, καταφύγια εκρήξεων, κτίρια δοκιμών, αποθήκες και ανάμεσά τους επτά, αληθινά μνημεία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, κτίρια που χρησιμοποιήθηκαν ως αντιαεροπορικά καταφύγια στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.  Στον εγκαταλελειμμένο χώρο του συγκροτήματος υπάρχουν ακόμη μηχανές και αρχεία από την περίοδο λειτουργίας του που σκιαγραφούν την πορεία που διέγραψε στον χρόνο η ελληνική αμυντική βιομηχανία. Το μεγαλύτερο τμήμα του εξοπλισμού  προέρχεται από μηχανουργεία του Βελγίου, της Γερμανίας και Γαλλίας ενώ κάποια κομμάτια φτιάχτηκαν σε ελληνικά μηχανουργεία του Πειραιά.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έκταση αποτελεί αξιόλογο μνημείο της μοναδικής πολεμικής βιομηχανίας της Ελλάδας, άμεσα συνδεδεμένο με τη νεότερη ιστορία της χώρας, την εξέλιξη της πόλης της Ελευσίνας και του θαλάσσιου μετώπου της. Οι ίδιοι επισημαίνουν ότι εν χαρακτηρισμός της ΠΥΡΚΑΛ ως Ιστορικού Τόπου δεν θα εμποδίσει τους ιδιοκτήτες να αξιοποιήσουν την περιουσία τους, «αφού είναι δυνατή η οικοδομική δραστηριότητα σε ιστορικούς τόπους μετά από γνωμοδότηση του ΚΣΝΜ και έκδοση υπουργικής απόφασης».