Die Welt : Τα νεο-οθωμανικά σχέδια Ερντογάν και το ριψοκίνδυνο στοίχημα

Ριψοκίνδυνο στοίχημα χαρακτηρίζει η γερμανική εφημερίδα die Welt τις κινήσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην ανατολική Μεσόγειο, κάνοντας λόγο για απόπειρα δημιουργίας νεο-οθωμανική ζώνη επιρροής που θα περιλαμβάνει και τη Λιβύη.

Η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του προέδρου της Λιβύης, Φαγιέζ Αλ Σαράτζ, η οποία ελέγχει μια περιοχή γύρω από την Τρίπολη, θα είχε ήδη ηττηθεί το περασμένο καλοκαίρι από τις δυνάμεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ αν δεν είχε σπεύσει στο πλευρό του η Τουρκία του Ερντογάν παραβιάζοντας το διεθνές εμπάργκο όπλων.

Στο πλαίσιο αυτό, η Αγκυρα έστειλε μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, ενώ παρείχε κρίσιμες πληροφορίες για τις κινήσεις των αντιπάλων.

«Ο Ερντογάν ποντάρει στην επέκταση της δικής του ζώνης επιρροής και την μετατροπή της Τουρκίας σε μια νέα μεγάλη νεο-οθωμανική αυτοκρατορία. Τουρκικά στρατεύματα βρίσκονται ήδη στο βόρειο Ιράκ και τη βόρεια Συρία και στο εμιράτο του Κατάρ. Και τώρα ίσως πάνε και στη Λιβύη. Πρόσφατα η Τουρκία και η Λιβύη προχώρησαν στη σύναψη ενός μνημονίου, μιας συμφωνίας για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων» εξηγεί η die Welt.

Μάλιστα, η λιβυκή πλευρά παραχώρησε στο πλαίσιο της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας στις τουρκικές δυνάμεις το δικαίωμα παρουσίας και στο λιβυκό κομμάτι της Μεσογείου και η Τουρκία δεσμεύτηκε να στηρίξει την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Σαράτζ.

Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, η συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο υπέρ της Άγκυρας και εις βάρος της Ελλάδας «υπό την προϋπόθεση ότι θα καταφέρει η Τουρκία να επιβάλει το περιεχόμενό της. Αν το δει κανείς στον χάρτη, καθίσταται σαφές πόσο εκτεταμένα προσδιορίζει η Τουρκία την ΑΟΖ της».

Τα όνειρα Ερντογάν για επέκταση της τουρκικής σφαίρας επιρροής

Οπως επισημαίνει η Die Welt, η τελευταία κίνηση του Ερντογάν στη σκακιέρα με τη Λιβύη είναι χαρακτηριστική της εξωτερικής του πολιτικής: ακολουθεί μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους – μια επέκταση της τουρκικής ισχύος σ’ ολόκληρη την περιοχή, όπου, όπως ο ίδιος λέει «βρίσκονταν παλαιότερα οι πρόγονοί μας», δηλαδή σε μια περιοχή της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας, που περιλαμβάνει ολόκληρη την Εγγύς Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική καθώς και τα δυτικά Βαλκάνια.

«Έτσι, όμως, προχωρεί οπορτουνιστικά και με υψηλό ρίσκο, όπως ένας παίκτης που ποντάρει τα πάντα σ’ ένα χαρτί» λέει η γερμανική εφημερίδα, σημειώνοντας ότι η επεκτατική πολιτική του Ερντογάν έχει γνωρίσει κάποιες σημαντικές αποτυχίες, όπως όταν πόνταρε κατά την «αραβική Άνοιξη» στη Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο, που όμως έχασε την εξουσία το 2013 και έκτοτε αρνήθηκε να τα βρει με τη νέα ηγεσία της χώρας της, ή στην περίπτωση της Συρίας, που πόνταρε αρχικά στον Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά μετά την έναρξη των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων υποστήριξε τους αντιπάλους του, όταν θεωρείτο πιθανό να απομακρυνθεί ο Άσαντ, κάτι όμως που δεν συνέβη.

Στη Λιβύη ο Ερντογάν, θυμίζει η γερμανική εφημερίδα, είχε ποντάρει στον Μουαμάρ Καντάφι, που όμως έχασε την εξουσία και την ζωή του. «Τώρα αναλαμβάνει άλλο ένα υψηλό ρίσκο: αν καταφέρει ο Σαράτζ να επικρατήσει στη Λιβύη με τουρκική βοήθεια, τότε ο Ερντογάν θα έχει πετύχει ένα πραγματικό κατόρθωμα. Αλλά τον αντίπαλο του Σαράτζ, τον στρατηγό Χαφτάρ στηρίζουν η Ρωσία, η Γαλλία και η Αίγυπτος. Και όπως και στην περίπτωση της Συρίας ο Ερντογάν βρίσκεται απέναντι στη Ρωσία. Αν στραβώσουν τα πράγματα θα χάσει ξανά ολόκληρη τη Λιβύη. Αν νικήσει ο Σαράτζ, τότε η Λιβύη θα γίνει κράτος-βασάλος (υποτελής) της Τουρκίας».

Οι ανησυχίες της Αθήνας

Στην ανάλυσή της η γερμανική εφημερίδα σημειώνει τις ανησυχίες που έχουν προκαλέσει οι κινήσεις του Ερντογάν στην Αθήνα, αλλά και τη στάση της ΕΕ έναντι της Τουρκίας τόσο για τη συμφωνία με τη Λιβύη όσο και για τις κινήσεις της στην ανατολική Μεσόγειο.

Όπως εξηγεί, όμως, διαφορετικά τα λογαριάζει ο Ερντογάν, που υπολογίζει σε μια μακροπρόθεσμη υποβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή λόγω των «μεταβλητών της εξουσίας, δηλαδή το χρήμα, τον πληθυσμό, τις πηγές και τη στρατιωτική ισχύ».

Παράλληλα, ο Ερντογάν φαίνεται να ποντάρει και στον μειωμένο ρόλο των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ στην περιοχή, αλλά και στο γεγονός ότι η ΕΕ δεν έχει δικό της στρατό, είναι μονίμως διαιρεμένη και δεν μπορεί να χάσει την Τουρκία ως εταίρο από άποψη οικονομική και πολιτικής ασφάλειας.

Το μεταναστευτικό ως μοχλός πίεσης

Εξάλλου, συνεχίζει η Welt, ο Ερντογάν έχει στα χέρια ένα σημαντικό μοχλό πίεσης έναντι των Ευρωπαίων, τα τριάμισι εκατ. προσφύγων από τη Συρία, που βρίσκονται στην Τουρκία. Ο Ερντογάν έχει απειλήσει πολλάκις να ανοίξει τις πύλες προς τη Δύση. Όπως ο ίδιος υπολογίζει, μόνον η Τουρκία μπορεί μακροπρόθεσμα να ενισχυθεί στην περιοχή, ποντάροντας και στους ιστορικούς δεσμούς της από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

«Ο Ερντογάν δεν θέλει να αυξήσει την επιρροή του μόνον στην Εγγύς Ανατολή και τη βόρεια Αφρική. Στην Άγκυρα παρακολουθούν με αυξημένο ενδιαφέρον το νέο ρήγμα μεταξύ της ΕΕ, της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας και του Κοσόβου, μετά το γαλλικό βέτο, για τη διεύρυνση της Ένωσης στα δυτικά Βαλκάνια. Σ’ όλες αυτές τις χώρες ζουν μουσουλμάνοι Αλβανοί και η Τουρκία εμφανίζεται ως προστάτης των δικαιωμάτων τους έναντι των “αναξιόπιστων” Ευρωπαίων. Και οι λαούς της περιοχής αρχίζουν να πιστεύουν ότι οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να τους προσφέρουν μια αξιόπιστη ενταξιακή προοπτική και αρχίζουν να αναζητούν εναλλακτικές προς όφελος του Ερντογάν» καταλήγει το δημοσίευμα.