Θεσσαλονίκη: «Όχι» από τους πολίτες για την απόσπαση των αρχαίων στη Βενιζέλου

Δεκάδες πολίτες συγκεντρώθηκαν το απόγευμα της Τρίτης στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης, για να διαμαρτυρηθούν κατά της απόσπασης των αρχαίων στον εν λόγω σταθμό.

Οι διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ με συνθήματα υπέρ της παραμονής των αρχαιοτήτων, όπως το «Τα αρχαία της πόλης θα μείνουν εδώ», ενώ «διακόσμησαν» τον το εργοτάξιο γράφοντας «όχι στο κομμάτιασμα των αρχαίων, ναι στο μετρό».

Το θέμα της μάχης για τον σταθμό του μετρό έρχεται αύριο στην Αθήνα όπου θα πραγματοποιηθεί η κρίσιμη έκτακτη συνεδρίαση του ΚΑΣ, η οποία και θα κρίνει την τύχη και το μέλλον του σταθμού.

Σύμφωνα με τη μελέτη της «Αττικό Μετρό», περίπου 15 εκατ. ευρώ προβλέπεται το κόστος απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων.

Η ίδια μελέτη εκτιμά ότι αν ο σταθμός κατασκευαστεί με τη διατήρηση των αρχαιοτήτων in situ, όπως ισχύει σήμερα, αυτό θα σημαίνει παράδοση του έργου το 2026 και πολλαπλασιασμό του κόστους στα 55 εκατ. ευρώ.

Το χρονικό της «διαμάχης»

Το 2012 «πάγωσαν» όλες οι αρχαιολογικές εργασίες του Σταθμού Βενιζέλου.

Το 2014 εκδίδεται Υπουργική Απόφαση του ΥΠΠΟ που προβλέπει απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων μετά την κατασκευή του σταθμού.

το 2015 εκδόθηκε η απόφαση, σύμφωνα με την οποία οι αρχαιότητες που βρέθηκαν σε βάθος περίπου 6μ, θα διατηρηθούν κατά χώρα.

Με βάσει αυτή την απόφαση, το 2017 τα εμπλεκόμενα μέρη κατέληξαν σε μία μελέτη κατασκευής.

Τον Ιούνιο του 2017 η Αττικό Μετρό Α.Ε. ανέθεσε στον Ανάδοχο την εκπόνηση των Οριστικών Μελετών Επιπέδου 1 για την κατασκευή του Σταθμού Βενιζέλου.

Τον Απρίλιο 2019 η Αττικό Μετρό Α.Ε. έδωσε εντολή στον Ανάδοχο να εκπονήσει τις Οριστικές Μελέτες Επιπέδου 2.

Πολιτικοί Μηχανικοί ΑΠΘ: Να μη φύγουν τα αρχαία από τον σταθμό Βενιζέλου

Σε ανακοίνωσή του το τμήμα μηχανικών του ΑΠΘ, εξηγούσε ότι είναι «απολύτως εφικτή η παραμονή των αρχαίων στο σταθμό Βενιζέλου».

Η ανακοίνωση είχε ως εξής:

«Με αφορμή τη συζήτηση που τον τελευταίο καιρό ξεκίνησε και πάλι στη Θεσσαλονίκη σχετικά με την κατά χώρα (in situ) παραμονή ή την προσωρινή απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων που ανακαλύφθηκαν στη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του μετρό στο σταθμό Βενιζέλου, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ συζήτησε το θέμα σε ειδική ανοιχτή συζήτηση που διοργάνωσε για όλα τα μέλη του ( μέλη ΔΕΠ, ΕΕΠ, ΕΔιΠ, ΕΤΕΠ). Τα συμπεράσματα της συζήτησης συνοψίζονται ως εξής:

Α) Τα αρχαιολογικά ευρήματα στον υπό κατασκευή σταθμό του μετρό στη Βενιζέλου αποτελούν μια νέα, λαμπρή προσθήκη, στον ιστορικό-πολιτιστικό πλούτο της πόλης. Αποτελούν ένα μοναδικής και σπάνιας αξίας μνημειακό σύνολο μεγάλων διαστάσεων, που αναδεικνύει το μακραίωνο ιστορικό παρελθόν της πόλης, ζωντανεύει την ιστορική μνήμη, τεκμηριώνει τη συνέχεια της ιστορικής της εξέλιξης με τρόπο μοναδικό και αποτελεί σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Κάθε απόσπαση, μόνιμη ή προσωρινή, από τη σημερινή τους θέση αφαιρεί το στοιχείο της αυθεντικότητας, που διαμορφώνει το ενιαίο ιστορικό τοπίο, και τα μετατρέπει σε ψυχρά μουσειακά εκθέματα ενός θεατρικού σκηνικού.

Β) Τα ευρήματα όχι μόνο δεν αποτελούν τροχοπέδη στην υλοποίηση των αναγκαίων υποδομών και στο δρόμο της ανάπτυξης της πόλης, αλλά με την παραμονή στη θέση τους και την ανάδειξή τους θα αποτελέσουν σημαντικό πόλο έλξης της διεθνούς κοινότητας..

Γ) H τεχνική λύση που επιτρέπει την κατασκευή του σταθμού του μετρό, χωρίς τη μετακίνηση των ευρημάτων και χωρίς την καταστροφή του φυσικού τους περιβάλλοντος, και η οποία ήδη είχε αρχίσει να εφαρμόζεται, είναι λύση απολύτως εφικτή και κανένας ουσιαστικός λόγος που να συντρέχει για την ανάκλησή της δεν έχει παρουσιαστεί.

Δ) Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών διαθέτοντας το εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό και με σημαντική παρουσία στη ζωή της πόλης είχε συμβάλει με ομάδα εργασίας και τεχνικούς συμβούλους στην εξεύρεση λύσης με παραμονή των αρχαίων στη θέση τους , όταν πριν από 5 περίπου χρόνια είχε τεθεί το δίλημμα ή διατήρηση των αρχαίων ή οριστική απόσπαση και μεταφορά τους σε μελλοντικό μουσείο».

BBC: «Βυζαντινή Πομπηία»

Σε αφιέρωμά του το 2013, το BBC έκανε λόγο για ανακάλυψη μιας «Βυζαντινής Πομπηίας» κάτω ακριβώς από την καρδιά της Θεσσαλονίκης.

Το BBC κάνει λόγο για αρχαιολογικά ευρήματα που ξεπερνούν τα πιο τρελά όνειρα των επιστημόνων καθώς «έξι μέτρα κάτω από το σύγχρονο εμπορικό κέντρο, απλώνεται η εμπορική καρδιά της αρχαίας πόλης».

Την ίδια στιγμή, το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κάνοντας έκκληση προς όλους τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να συνεχιστούν και να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες ενέργειες ώστε να διατηρηθεί αμετακίνητο το εύρημα ανέφερε:

Στη συμβολή της Εγνατίας οδού με τη Βενιζέλου αποκαλύφθηκε, σε κατάσταση εξαιρετικής διατήρησης, η μέση οδός (decumanus maximus ) της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στον 6ο αιώνα, καθώς και η διασταύρωσή της με τον κεντρικό κάθετο άξονα (cardo) που οδηγούσε στο βυζαντινό λιμάνι της πόλης. Τα ερείπια ενός μνημειακού τετραπύλου στη συμβολή των δύο δρόμων και τα εντυπωσιακής διατήρησης κτήρια που πλαισιώνουν το ιστορικό σταυροδρόμι αφηγούνται την ιστορία της πόλης από τον 6ο έως τον 9ο αιώνα. Συνεπώς, δεδομένου ότι δεν έχουν σωθεί αντίστοιχης σημασίας κατάλοιπα βυζαντινών πόλεων, το εύρημα έχει απαράμιλλη ιστορική αξία όχι μόνο για την Θεσσαλονίκη αλλά και για την ιστορία του Βυζαντίου, των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου γενικότερα.

Αντιδράσεις από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων

Σε ανακοίνωση του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) καλεί τις επιστημονική κοινότητα και τους πολίτες «σε εγρήγορση προκειμένου να αποτραπεί η απόπειρα ακύρωσης των έως τώρα αποφάσεων, η οποία θα στραφεί ενάντια στην τύχη των αρχαιοτήτων».

Όπως αναφέρει ο ΣΕΑ, αύριο, Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου «η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ, πρόκειται να συγκαλέσει συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) προκειμένου να εξετάσει τεχνική μελέτη για την απόσπαση των εξαιρετικής σπουδαιότητας αρχαιοτήτων που έχουν βρεθεί στο Σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης».

«Υπενθυμίζουμε ότι μέχρι σήμερα 24 αρμόδιοι επιστημονικοί φορείς, όχι μόνον της αρχαιολογικής κοινότητας αλλά και του τεχνικού κόσμου, έχουν υποστηρίξει με δημόσιες τεκμηριωμένες τοποθετήσεις τους τόσο την εξαιρετική σημασία του ανασκαφικού ευρήματος όσο και τη δυνατότητα υλοποίησης των ισχυουσών αποφάσεων και τεχνικών μελετών για την κατά χώραν διατήρησή του» τονίζει ο ΣΕΑ.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, αταλάντευτα προσανατολισμένος στην προστασία, ανάδειξη και απόδοση στην κοινωνία των αρχαιοτήτων:

– καλεί την επιστημονική κοινότητα και τους πολίτες σε εγρήγορση προκειμένου να αποτραπεί η απόπειρα ακύρωσης των έως τώρα αποφάσεων, η οποία θα στραφεί ενάντια στην τύχη των αρχαιοτήτων.

– απαιτεί από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ και την Αττικό Μετρό να εγκαταλείψουν την προσπάθεια πραξικοπηματικής επιβολής τετελεσμένων και να επιτρέψουν την υλοποίηση της ισχύουσας μελέτης.

– απαιτεί από την πολιτική ηγεσία την τήρηση των διοικητικών ενεργειών που προβλέπονται, ώστε να νομιμοποιηθεί η όποια υπουργική απόφαση, και τη συνεργασία με τα διοικητικά όργανα (από την αρμόδια Εφορεία έως την ίδια την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων) που έχουν την σχετική από τον Νόμο υποχρέωση και αρμοδιότητα.

– καλεί τα μέλη του ΚΑΣ να ζυγίσουν τις προταθείσες επιλογές (συνενοχή στην πολιτική μεθόδευση που οδηγεί στην καταστροφή αυτού του μνημείου και την τήρηση της νομιμότητας που εξασφαλίζει τη διατήρηση των αρχαιοτήτων), έχοντας κατά νου ότι τυχόν ψήφιση μίας μελέτης-προϊόντος μεθόδευσης αποτελεί στίγμα στην Ελληνική Αρχαιολογική Κοινότητα, όπως αυτή έχει ανοικτά και σε συλλογικό επίπεδο εκφραστεί με σειρά ψηφισμάτων!