Είναι λύση τα σφραγισμένα σύνορα;

Οι ανακοινώσεις για την αναβάθμιση των μέτρων φύλαξης στον Εβρο δεν απέχουν από την πεπατημένη που έχουν ακολουθήσει και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν ενισχύσει τη φύλαξη και την επιτήρηση των συνόρων τους για την αποτροπή της άφιξης προσφύγων και μεταναστών, προσθέτοντας τεχνητά εμπόδια στα φυσικά που δημιουργεί κυρίως η Μεσόγειος. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ευρωπαϊκό: τα τείχη και οι φράχτες σε σύνορα έχουν πολλαπλασιαστεί παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες, με πιο εμβληματικό αυτόν στα σύνορα ΗΠΑ και Μεξικού.

Βέβαια, την ίδια στιγμή οι μεταναστευτικές και οι προσφυγικές ροές δεν σταματούν. Και αυτό γιατί όχι μόνο δεν έχουν εξαλειφθεί τα αίτια που τις προκαλούν, από την τεράστια ανισότητα, τους πολέμους και τις εμφύλιες συρράξεις μέχρι εσχάτως την κλιματική αλλαγή, αλλά και γίνονται όλο και πιο έντονα. Θα συνεχίσουν επομένως να υπάρχουν άνθρωποι που θα αναγκάζονται να μεταναστεύσουν ή θα ελπίζουν ότι αυτός είναι ο μόνος δρόμος για ένα καλύτερο αύριο.

Ομως, η εμπειρία έχει δείξει ότι η φύλαξη και επιτήρηση ποτέ δεν ανακόπτουν πλήρως τις αφίξεις. Απλώς τις κάνουν πολύ πιο επικίνδυνες: από τη Μεσόγειο και τον Εβρο μέχρι την έρημο της Αριζόνα χιλιάδες νεκροί μετανάστες και πρόσφυγες το θυμίζουν. Την ίδια ώρα, οι ριζικοί περιορισμοί στη δυνατότητα νόμιμης μετανάστευσης και ο περιορισμός του δικαιώματος στο άσυλο αναπαράγουν τον φαύλο κύκλο που ξεκινά με τους διακινητές και την «παράνομη άφιξη» και ολοκληρώνεται με την υπερεκμετάλλευση (και βάναυση μεταχείριση) του μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού «χωρίς χαρτιά».

Η λογική του «σφραγίσματος» των συνόρων έχει κυριαρχήσει.

Αυτό δείχνει η αυξανόμενη χρήση του λεξιλογίου της «ασφάλειας» για τη μετανάστευση και τις προσφυγικές ροές, που αντιμετωπίζει ως απειλή και κίνδυνο ανθρώπους που μετακινούνται γιατί απειλούνται και κινδυνεύουν. Ομως, είναι μια λογική που συντηρεί την ανισότητα στο διεθνές τοπίο και αναπαράγει μια βαναυσότητα που θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμη και νεοαποικιακή.