Η Σοφία Μαραθάκη μιλάει στο in.gr για τον «Λάμπρο»

Η Σοφία Μαραθάκη παρουσιάζει τον «Λάμπρο» του Διονυσίου Σολωμού στο Θέατρο του Νέου Κόσμου από τις 20 Δεκεμβρίου.

Ο Διονύσιος Σολωμός χαρακτηρίζει τον «Λάμπρο» «il poema dei Bastardelli» («το ποίημα των μικρών νόθων»). Ως κατασκευή της φαντασίας και ποιητική πράξη απασχολεί τον Σολωμό τουλάχιστον για μια δεκαετία. Η συγγραφή του ποιήματος ξεκινάει στα 1823 ή 1824. Είναι η εποχή που ο ποιητής εμπλέκεται σε μια οδυνηρή οικογενειακή διαμάχη με τον διαφιλονικούμενης πατρότητας αδερφό του Ιωάννη.

Η υπόθεση του έργου: Ο Λάμπρος αποπλανά τη δεκαπεντάχρονη Μαρία. Αποκτούν τρία αγόρια και μια κόρη, που αφήνονται στο βρεφοκομείο. Ύστερα από χρόνια, ενώ ο Λάμπρος πολεμά τον Αλή-Πασά, συναντά τυχαία την κόρη του και, δίχως να ξέρει ποια είναι, συνάπτει μαζί της ερωτική σχέση. Η αιμομιξία αποκαλύπτεται. Η Μαρία και η κόρη του αυτοκτονούν. Ο Λάμπρος ξεψυχά ολομόναχος έχοντας εφιαλτικές τύψεις. Ανέντιμος αλλά γενναίος, ένοχος αλλά και ήρωας, ο Λάμπρος είναι στην πραγματικότητα ένας  αληθινός άνθρωπος και επιπλέον μια τραγική φιγούρα-μορφή.

Η παράσταση φιλοδοξεί να φωτίσει τη διττή ανθρώπινη φύση που είναι ικανή για το μεγαλύτερο καλό και για το χειρότερο κακό. Με θεματικό άξονα τη συντριπτική δύναμη του τυχαίου που ορίζει συχνά την ανθρώπινη μοίρα και ακυρώνει ή αναδεικνύει τις ανθρώπινες επιλογές, πρόθεση είναι να φανεί η πορεία του κεντρικού ήρωα προς τη συντριβή και το θάνατο και ταυτόχρονα η εξιλέωσή του όταν αποδεχτεί τη φοβερή αλήθεια.

Μέσα σ’ έναν σκηνικό χώρο που κυριαρχεί το δίπολο: ζωή και θάνατος, η ιστορία του Λάμπρου γίνεται αντικείμενο αφήγησης, αναπαράστασης και σχολιασμού. Ο ποιητικός λόγος του Σολωμού χρησιμοποιείται ως η βασική γλώσσα της παράστασης. Το ηχητικό τοπίο και το video διαστέλλουν χρονικά τις στιγμές των αποκαλύψεων, τονίζοντας την υποταγή του ανθρώπου στην ίδια του την αντιφατική φύση.

Η Σοφία Μαραθάκη μιλάει στο in.gr για αυτή την τραγική μορφή.

Τι πραγματεύεται το έργο;

Το έργο πραγματεύεται τον έρωτα, τη μοίρα και το αναπόφευκτο. Ο Λάμπρος -που αγωνίζεται εναντίον του Αλή Πασά-  έχει κάνει 4 παιδιά εκτός γάμου με τη Μαρία και τα έχουν δώσει σε ορφανοτροφείο. 15 χρόνια μετά συναντά μια νεαρή κοπέλα με την οποία ερωτεύονται παράφορα. Αυτή η κοπέλα αποδεικνύεται ότι είναι κόρη του. Κι ακολουθεί ο καταποντισμός και των τριών.

Ποιους προβληματισμούς θίγει;

Θίγει το υπαρξιακό θέμα της τυχαιότητας, της μοίρας, του αναπόφευκτου και της άγνοιας. Της ευτυχίας που είναι εύθραυστή όταν η αλήθεια που αποκαλύπτεται είναι αμείλικτη. Το κείμενο μιλάει για την ανθρώπινη δυστυχία που πηγάζει από την ανθρώπινη κατάσταση που είναι στα χέρια της μοίρας. Το όλο ποίημα είναι πολύ κοντά στην αρχαία τραγωδία ακριβώς επειδή οι ήρωες δεν μπορούν να βρουν διέξοδο. Είναι καταδικασμένοι ν’ακολουθήσουν ένα «ριζικό».

Ποιο είναι το προφίλ των ηρώων; Ποιος είναι ο ρόλος σας;

Και οι 3 ήρωες είναι βασανισμένοι, φτωχοί, ζουν στα όρια της παρανομίας, είναι σχεδόν παρίες. Αυτό τους δίνει ένα ειδικό βάρος, ζουν επικίνδυνα και συνεχώς φλερτάρουν με τον θανατο. Στην παράσταση και οι 3 ηθοποιοί είμαστε αφηγητές κι ενσαρκώνουμε αποσπασματικά έναν από τους 3 ήρωες. Η Μαρία, στην οποία καλούμαι να δώσω φωνή και σώμα, είναι η ερωμένη του Λάμπρου εδώ και πολλά χρόνια, μια γυναίκα που είναι μαζί του εκτός γάμου, που έκανε 4 παιδιά τα οποία αποχωρίστηκε, που ζει πολύ μοναχικά και πλέον η ψυχική της υγεία είναι στην κόψη…

Τι σας συγκινεί στο κείμενο;

Με συγκινεί πάρα πολύ η ίδια η γλώσσα, η ποίηση του Σολωμού, αλλά και η ιδέα ότι ο έρωτας μπορεί να είναι καταστροφικός κι αυτό δεν είναι πάντα συνειδητή επιλογή. Μου αρέσει πολύ ένα σημείο του κειμένου που λέει για τον Λάμπρο Ποτέ όμως, μέσα εις καμίαν άλλη αγκαλιά δεν είχε αισθανθεί ο Λάμπρος να ταραχθεί τόσο πολύ η συνείδησή του. Με γοητεύει το μεταφυσικό στοιχείο του ποιήματος.

Τι αναφορές έχει στο σήμερα;

Το ποίημα είναι διαχρονικό, κλασσικό, δεν ξέρω αν έχει αναφορές στο σήμερα. Έχει αναφορές στην έννοια του παντοτινού νομίζω. Όμως εκτυλίσσεται σε μία εποχή που η θέση της γυναίκας είναι ακόμα πολύ υποβαθμισμένη, την μεταχειρίζονται σα ζώο. Κι αυτό δεν έχει αλλάξει. Έχει αλλάξει η συχνότητα και η κλίμακα που συμβαίνει, αλλά ακόμα ο άγραφος νόμος της κυρίαρχης ιδεολογίας το επιτρέπει. Ζούμε σε μια εποχή που συνεχώς φτάνουν στ’αυτιά μας ειδήσεις για κρούσματα βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης και διάκρισης εις βάρος γυναικών, ανηλίκων κι άλλων ομάδων που δεν ανήκουν στον τύπο του λευκού ετεροφυλόφιλου αρσενικού που ζει στη χώρα καταγωγής του.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να έχει πάρει ο θεατής όταν δει την παράσταση;

Θα ήθελα όταν τελειώσει η παράσταση να αισθάνεται διαφορετικά από πριν. Θα ήθελα να αισθανθεί πιο αθώος και να θελήσει να φυλλομετρήσει την ποίηση του Σολωμού. Θα ήθελα να μην τον σκεφτεται πλέον ως τον εθνικό μας ποιητή αλλά ως έναν πολύπλευρο καλλιτέχνη που δεν εξωραϊζει τον έλληνα αγωνιστή της επανάστασης, που αποκαθηλώνει τη στείρα, απόμακρη και ψεύτικη εικόνα του ηρωισμού και που τον απογυμνώνει, δείχνει όλη την ανθρώπινη, ελαττωματική του φύση πάντα με τρυφερότητα και αγάπη.

Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή;

Δεν έχω αγαπημένη σκηνή. Αλλά υπάρχει μια στιγμή στην παράσταση που ο μουσικός και οι τρεις ηθοποιοί τραγουδάμε μαζί. Μου αρέσει αυτή η στιγμή.