Επιστροφή στην κανονικότητα το 2020

Η χώρα αφήνει πίσω της την κρίση και κάνει σταθερά βήματα προς την κανονικότητα που είχε χαθεί την προηγούμενη τραυματική δεκαετία. Είναι ο πρώτος χρόνος μετά την περιπέτεια των Μνημονίων που μια σειρά από πολλές θετικές εξελίξεις αναμένεται να συμβούν, επιβεβαιώνοντας ότι η ελληνική οικονομία έχει περάσει τα δύσκολα, γυρίζει σελίδα και μπορεί να βλέπει με πιο ξεκάθαρο ορίζοντα το μέλλον.

Υπάρχει πιθανότητα να συμβεί ένα ατύχημα που θα μας βάλει ξανά σε περιπέτειες; Οχι, αλλά από τις αποφάσεις που θα ληφθούν, το αμέσως διάστημα, θα κριθεί αν και πόσο γρήγορα θα επουλωθούν οι βαθιές πληγές της κρίσης. Ο δρόμος δεν είναι εύκολος. Για άλλη μια φορά η συγκυρία βρίσκει την ελληνική οικονομία να κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση από τους άλλους γύρω της. Κινείται ανοδικά την ώρα που η ευρωζώνη παρουσιάζει επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης και μεγάλες οικονομίες της φλερτάρουν με τη στασιμότητα. Χάθηκε η ευκαιρία των προηγούμενων ετών. Και αυτός είναι ένας από τους παράγοντες που λειτουργεί αρνητικά στην αναπτυξιακή δυναμική της χώρας.

Σε κάθε περίπτωση, η πολυπόθητη κανονικότητα δείχνει να επιστρέφει. Μια σειρά απο εξελίξεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο το πιστοποιούν:

• Ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους ανακοίνωσε το πρόγραμμα εκδόσεων ομολόγων το 2020 ύψους έως 8 δισ. ευρώ, χωρίς, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, να υπάρχει ανάγκη δανεισμού για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της. Η  Ελλάδα, πλέον, δεν είναι το μαύρο πρόβατο των αγορών, όπως πιστοποιούν τα πολύ χαμηλά επιτόκια δανεισμού της.
• Το 2020 θα είναι, ουσιαστικά, ο πρώτος χρόνος μείωσης των φόρων. Η υπερφορολόγηση δεν έχει εξαλειφθεί, όμως για πρώτη φορά, τα τελευταία χρόνια, η μείωσή της αποτελεί βασική κυβερνητική γραμμή η οποία αναμένεται να ενσωματωθεί και στο επίπεδο της οικονομικής πολιτικής με συγκεκριμένες μειώσεις φόρων μέσα στο επόμενο έτος.
• Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει, κινείται ανοδικά και ίσως αγγίξει τον στόχο του 2,8% αν το επιτρέψουν οι διεθνείς συνθήκες και οι αποφάσεις οικονομικής πολιτικής.
• Και οι δανειστές της χώρας είναι έτοιμοι να συζητήσουν τη μείωση από το 2021 των πρωτογενών πλεονασμάτων σε επίπεδα χαμηλότερα από το υπερβολικό και άκρως τιμωρητικό 3,5% του ΑΕΠ.

Βέβαια, όλα αυτά πιστοποιούν, απλά και μόνο μια κατάσταση κανονικότητας που φαίνεται να διαμορφώνεται ύστερα από μια δεκαετία ακραίων καταστάσεων που έζησε η χώρα. Δεν μιλάμε για μεγάλες θετικές ανατροπές. Μην ξεχνάμε ότι την ώρα που συμβαίνουν όλα αυτά πάνω από το 50% των προσλήψεων στην αγορά εργασίας είναι μερικής απασχόλησης και με μισθούς πείνας, ενώ η ανεργία παραμένει υψηλή. Η κατανάλωση και όχι η παραγωγή εξακολουθεί να κινεί τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης. Αλλά η πρώτη είνα υποθηκευμένη στα υψηλά χρέη των νοικοκυριών που συσωρεύθηκαν στην κρίση και η δεύτερη μικρή και εκτός κάποιων σημαντικών εξαιρέσεων, αναξιόπιστη. Για αυτό και η προοπτική απασχόλησης των νέων παραμένει αβέβαιη στη χώρα μας.

Αλλωστε, τίποτε στον ορίζοντα δεν φαίνεται να είναι ικανό κίνητρο για να επιστρέψει στη χώρα το νέο επιστημονικό δυναμικό που μετανάστευσε τα προηγούμενα χρόνια αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Ισως, εάν και όταν αρχίσει να συμβαίνει αυτό να μιλήσουμε για μιαν άλλη Ελλάδα.