Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος : «Ο γιος», η αλληλεγγύη και το Φεστιβάλ Αθηνών

Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος δεν χρειάζεται συστάσεις. Είκοσι χρόνια τώρα μέσα από το δικό του Θέατρο του Νέου Κόσμου αλλά και σκηνοθεσίες σε δεκάδες έργα έχει δώσει το καλλιτεχνικό του στίγμα στην ελληνική θεατρική σκηνή. Αλλά ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος είναι πολλά παραπάνω από ένας πετυχημένος σκηνοθέτης. Είναι ένας χαρούμενος παππούς, είναι ένας ζωντανός άνθρωπος που βρίσκεται πάντα μέσα σε όλα, είναι ένας από τους πιο πιστούς θεατές παραγωγών σε όλο τον κόσμο, είναι πάντα ειλικρινής και προσιτός σε όλους. Είναι αυτός που επί καλλιτεχνικής του διεύθυνσης το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου απέκτησε το πιο ξεκάθαρο όραμα που είχε ποτέ, είναι αυτός που είχε ιδέες και έγιναν πράξη σε μόλις 3,5 χρόνια.

Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος αγαπάει πολύ τα παιδιά, τους ηθοποιούς και βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή όταν υπάρχει σοβαρός λόγος. Όταν πρέπει να υπερασπιστεί τη διαφορετικότητα, τους πρόσφυγες, την τέχνη.

Φέτος ανεβάζει με μεγάλη επιτυχία τον «Γιο» στο Θέατρο του Νέου Κόσμου ενώ παράλληλα παίζεται για δεύτερη χρονιά ένα από τα πιο δυνατά sold out της περσινής χρονιά, η παράσταση «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα».

Με αφορμή αυτά ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μίλησε στο in.gr

«Γιος»

Πίστευα ότι αυτό το έργο αυτό θα αφορά γονείς που τα παιδιά τους έχουν περάσει την εφηβεία, σαν και μένα, και παιδιά που είναι κοντά στην εφηβεία. Όμως πιάνει όλη την γκάμα. Όταν είναι μεγάλα τα παιδιά βλέπεις τα λάθη που έχεις κάνει, όταν είναι στην φάση της εφηβείας τι λάθη κάνεις και όταν είναι πιο μικρά τι δεν πρέπει να κάνεις. Και όταν είναι πιο μικρά σκέφτεσαι: «τα παιδάκια μου είναι καλά;»

Δεν έγινε τυχαία η επιλογή του έργου. Μου αρέσει πολύ το «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα» και δεν είναι πρώτη φορά που ασχολούμαι με το θέμα της οικογένειας. Έχω σκηνοθετήσει τα «Ορφανά», τα «Παράσιτα» και άλλα σχετικά έργα. Έτσι κι αλλιώς με αφορούν πολύ τα παιδιά. Έχω μια προσωπική σχέση με τα παιδιά, ιδιαίτερα καλή. Όταν ο γιος μου ήταν επτά χρονών και πηγαίναμε βόλτα και τύχαινε να μιλάω σε άσχετα μωρά στα καρότσια εκνευριζόταν. Μια μέρα μου λέει: «Δεν κάνει να τους μιλάς, δεν επιτρέπεται, δεν είναι σωστό».

Είναι χαρά μου να δω παιδί, μου φτιάχνει τη μέρα. Όταν φέρνουν παιδιά στην πρόβα χαίρομαι ιδιαίτερα. Οι ηθοποιοί με ενοχλούν, τα παιδιά όχι. Ακόμα και μωρά.

Ταυτόχρονα σε αυτό το έργο είδα και δικά μου θέματα. Κυρίως στην διαδικασία της πρόβας. Τα έργα εμένα μου αρέσουν όταν δεν εξαντλούνται στις πρώτες πρόβες. Αυτό το έργο είσαι σαν Τσέχωφ. Θέλεις να μπεις όλο και πιο βαθιά. Ήταν και για εμένα μια αυτοψυχανάλυση. Έβλεπα και δικά μου πράγματα, λάθη που έχω κάνει με το γιο μου σε δύσκολες στιγμές στην εφηβεία. Βλέπουμε τι μεγάλο ρόλο παίζουμε. Κάνεις κριτική στους γονείς σου και μετά κάνεις και εσύ τα ίδια. Δεν βελτιωνόμαστε εύκολα. Δύσκολα τα πράγματα.

Το έργο αν και είναι γαλλικό μοιάζει να είναι ελληνικό και να έχει γραφτεί πολύ πρόσφατα. Για να είναι πολύ ελληνικό, πρέπει να είναι πρώτα γνήσιο γαλλικό. Βασική αρχή στο τι σημαίνει καλό έργο και πως μπορεί να αφορά κατοίκους σε όλο τον κόσμο.= είναι η ειλικρίνεια με την οποία καταπιάνεται με θέματα που αφορούν την κοινωνία και την εποχή που είναι γραμμένο. Τότε είναι πιο διεθνές.

Κοινωνικό στίγμα

Το παιδί έχει βαριά κατάθλιψη. Είναι κοινωνικό στίγμα η ψυχασθένεια. Υπάρχει φόβος, ενοχή και ντροπή στους ανθρώπους. Θέλουν να το κρύψουν.

Εγώ όταν ήμουν μικρός είχαμε μια κοπέλα στην γειτονία που ήταν βαριά άρρωστη και την κρατάγανε κρυμμένη. Δεν έβγαινε στον δρόμο. Την βλέπαμε ως ένα περίεργο πλάσμα πίσω από τα κάγκελα. Στα Ιλίσια που γεννήθηκα ήταν ακόμα μονοκατοικίες και διώροφα τότε. Πριν την άνοδο της πολυκατοικίας και της αντιπαροχής. Πηγαίναμε, λοιπόν με φόβο και δέος να την δούμε. Δεν την κοροϊδεύαμε και αν κάποιος ήθελε κάτι να κοροϊδέψει δεν τον αφήναμε.

Για μένα στο έργο υπάρχει κάτι επιπλέον που του δίνει κοινωνική διάσταση. Είναι το πόσο όλα, και εδώ δεν έχει σημασία αν είναι σχέση γονιού-παιδιού- είναι θέμα επικοινωνίας. Πόσο ακούμε τον άλλο, ή πόσο έχουμε κάτι συγκεκριμένο μέσα στο μυαλό μας και δεν τον προσέχουμε. Όταν δίδασκα στην Δραματική Σχολή του
Εθνικού Θεάτρου έλεγα ότι πιο σημαντικό είναι το να ακούς από ότι το να μιλάς. Αυτό το παιδί έδωσε πολλά στοιχεία. Ήταν μια κραυγή απελπισίας. Αλλά δεν ήθελαν να το δουν. Για αυτό και όταν ο γιατρός λέει στους γονείς να πάνε να τον δουν στην ψυχιατρική κλινική παθαίνουν σοκ. Ότι συμβαίνει στη Γαλλία, συμβαίνει εδώ και σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει ένα σοκ. Οι γονείς δεν θέλουν να καταλάβουν τι έχει συμβεί.

Θέατρο αλληλεγγύης

Εδώ και 17 χρόνια κάνουμε το Θέατρο αλληλεγγύης για παιδιά. Ξεκίνησε ως θέατρο για παιδιά που βρίσκονται σε ιδρύματα και νοσοκομεία και στην κρίση επεκτάθηκε και σε άλλες κατηγορίες παιδιών. Αυτοί είναι οι καλύτεροι θεατές. Τα πιο ευφάνταστα και τα πιο συμμετοχικά παιδιά. Έχουν τρομερή πληθωρικότητα και κέφι. Το ίδιο και οι γονείς τους. Είναι πολύ μεγάλη χαρά να παίζεις σε τέτοιους χώρους. Το κάνουμε τόσα χρόνια και πάντα εθελοντικά. Είναι πολύ συγκινητικό που μας ζητάνε να παίξουμε ακόμα και όταν κάνουν αιμοκάθαρση. Κάποιες φορές είναι παιδιά με καρκίνο που δεν μπορούν να βγουν στο διάδρομο. Εκεί μπαίνουμε μέσα στο δωμάτιο, όταν όμως δεν μπορούμε να μπούμε λόγω μηχανημάτων σπρώχνουν οι γονείς τα κρεβάτια για να μας βλέπουν από το πλάι.

Αντιμετωπίζω αυτά τα έργα, όπως οποιοδήποτε έργο. Με την ίδια σοβαρότητα και επιπλέον το βρίσκω ευφάνταστο θεατρικά. Το πρώτο έργο ήταν σκηνοθετημένο όλο γύρω από ένα τραπέζι καφενείου. Μετά χαμήλωσε και προστέθηκε πάνω μια τεράστια αχιβάδα. Το έργο αφορούσε έναν αστερία που του έλειπε ένα κομμάτι. Ήταν πολύ αισιόδοξο γιατί ο αστερίας τα κατάφερε να ταξιδέψει από τον ουρανό στο βυθό. Το φινάλε ήταν στον βυθό της θάλασσας. Άνοιγε η αχιβάδα και τα παιδιά τρελαινόντουσαν.

Το πιο ωραίο δώρο που μου έχουν κάνει είναι στην Κύπρο που είχαμε πάει για να παίξουμε σε διάφορα νοσοκομεία. Ένα από αυτά ήταν με παιδιά με σύνδρομο Down μου έκαναν δώρο μια κάρτα στην οποία έλεγαν στην δασκάλα και έγραφε διάφορες φρασούλες.

Σχέση με τους ηθοποιούς

Αγαπώ πολύ τους ηθοποιούς. Από τους 300 που έχω δουλέψει δεν είναι πάνω από δύο τρεις περιπτώσεις που να μην είχα καλές σχέσεις με ηθοποιούς και κυρίως όταν αυτοί είναι κακότρποι. Ο σκηνοθέτης όπως και ο δάσκαλος πρέπει να είναι δίπλα στον ηθοποιό όταν αυτός αναπτύσσεται από μόνος του. Στη σκηνοθεσία η διαφορά με τη διδασκαλία είναι ότι δεν πρέπει να του λες πώς να παίξει. Πρέπει ο ρόλος να βασίζεται στην προσωπικότητά του.

Εγώ το πρώτο 20ήμερο καραδοκώ στη γωνία και ψάχνω ένα σημείο να πιαστώ. Κάτι που βρίσκει ο ηθοποιός από μόνος του, κάτι που είναι στο χαρακτήρα του κάτι που βγαίνει τυχαία αλλά ταιριάζει απόλυτα με αυτό που έχω στο μυαλό μου. Μπορεί να είναι ένας ήχος, ένα βλέμμα, μια φράση. Μόλις το βρω ξεκινάω από εκεί και λέω στον ηθοποιό ότι αυτός είναι ο ρόλος. Από εκεί να πιαστεί.

Λειτουργώ έτσι χρόνια και έχω υπολογίσει ότι μου παίρνει δύο με τρεις εβδομάδες για να το βρω. Μετά την έχω πατήσει και ψάχνω να βρω τι δεν έκανα καλά.

Τι έχει μείνει από το Φεστιβάλ Αθηνών

Είχα πάρει την απόφασή ότι δεν θέλω να συνεχίσω αρκετό καιρό πριν γιατί οι τελευταίοι εννιά μήνες ήταν πολύ δύσκολοι για μένα. Δεν είχα καμία συνεννόηση με την τότε υπουργό Πολιτισμού. Αυτό μου ρούφαγε πολύ την ενέργεια.

Δεν υπήρχε σε όλους η βασική μου αρχή. Ότι όλοι έχουμε ένα σκοπό. Την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου. Αυτό μας ενώνει. Αυτό στο Φεστιβάλ τον τελευταίο χρόνο χάθηκε.

Δεν υπάρχει όμως καθόλου πικρή γεύση. Ειδικά τα δύο τελευταία καλοκαίρια έκανα αυτό που πραγματικά μπορούσα να κάνω. Δεν λέω οραματιζόμουνα γιατί τα πράγματα επειδή θέλουν το χρόνο τους για να το μάθεις, για να το χειριστείς όταν δεν είσαι επαγγελματίες φεστιβαλιστής.

Κρατάω μόνο τα πολύ καλά και χαίρομαι που φάνηκε η ταυτότητα του κάθε χώρου που ήταν για μένα πολύ βασικός στόχος.

Μέσα σε αυτή τη διαδρομή δεν έχασα το ενδιαφέρον για τα κοινά. Αυτό φάνηκε και στις προσωπικές μου επιλογές και στις θεματικές που έδινα.

Η έλευση του ξένου, το μεταναστευτικό είναι πολύ μεγάλο θέμα για να μην ασχολείται το θέατρο στην Ελλάδα. Η έννοια της διαφορετικότητας. Δεν σημαίνει μόνο παραγωγή παραστάσεων αλλά και συμμετοχή σε δράσεις και διαδικασίες που έχουν σημασία για την κοινωνία.