EastMed : «Πέφτουν» οι υπογραφές για τον αγωγό – Πώς αλλάζει ο ενεργειακός χάρτης της περιοχής

Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για τις υπογραφές Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για τον αγωγό Φυσικού Αερίου ΕastMed.

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, υποδέχεται σε λίγες ώρες στην Αθήνα τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, με τους τρεις ηγέτες να παρίστανται σε ειδική τελετή υπογραφής στις 18:30, στο Ζάππειο, για την Διακυβερνητική Συμφωνία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ.

Ο αγωγός θα ξεκινά από το Ισραήλ και συγκεκριμένα από το κοίτασμα «Λεβιάθαν», θα περνά από την Κύπρο και με υποθαλάσσιο καλώδιο θα συνεχίζει σε Κρήτη και Ηπειρωτική Ελλάδα. Θα φτάνει κοντά στην Κέρκυρα κι από εκεί στην Ιταλία.

Τη συμφωνία θα υπογράψουν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης και οι ομόλογοί του, από το Ισραήλ, Yuval Steinitz, και από την Κύπρο, Γιώργος Λακκοτρύπης.

Μια συμφωνία που αποτελεί την πρώτη μεγάλη κίνηση της Αθήνας στη διπλωματική «σκακιέρα» για τη νέα χρονιά, και η οποία αναμένεται να αλλάξει -εφόσον τελικά φτάσει στην υλοποίησή του το έργο- τα ενεργειακά δεδομένα στην περιοχή. Εξ’ ου και ο έκδηλος εκνευρισμός της Αγκυρας.

Η σπουδαιότερη γεωπολιτική παράμετρος του εγχειρήματος, εξάλλου, αφορά την παράκαμψη της Τουρκίας στον τομέα της ενέργειας στην Ανατολική Μεσογείου, η οποία επιχειρεί να ανατρέψει τα δεδομένα και να μπει στο πρόγραμμα μέσω της παράτυπης οριοθέτησης ΑΟΖ με τη Λιβύη.

Παράλληλα, δίνει τη δυνατότητα «ανοίγματος» σε ενεργειακούς διαδρόμους για τα ελληνικά κοιτάσματα εφόσον αυτά εντοπιστούν και αφού ξεπεραστούν τα ζητήματα όσον αφορά τη χάραξη των θαλασσίων ζωνών, ενώ αναβαθμίζει ενεργειακά την Ελλάδα η οποία θα αποτελέσει το κομμάτι αυτού του μεγάλου διαμετακομιστικού κέντρου ενέργειας σε όλη την νοτιανατολική Μεσόγειο.

Κι ενώ το μεγαλύτερο ερωτηματικό σχετιζόταν με τη στάση της Ιταλίας, που είναι ο απαραίτητος κρίκος για να συνδεθεί ο νέος αγωγός με το δίκτυο της Κεντρικής Ευρώπης, χθες ο ιταλός υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης (αρμόδιος για θέματα Ενέργειας), Στέφανο Πατουανέλι, απηύθυνε επιστολή στήριξης του έργου προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη.

Συγκεκριμένα, ο κ. Πατουανέλι τονίζει πως «θα ήθελα να εκφράσω τις πιο θερμές μου ευχές για την επιτυχία της πρωτοβουλίας, την οποία η Ιταλία συνεχίζει να στηρίζει και στα πλαίσια των Ευρωπαϊκών Σχεδίων Κοινού Ενδιαφέροντος PCI (Project of Common Interest)».

Ο αγωγός EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται να λειτουργεί συμπληρωματικά με άλλα έργα της ευρύτερης περιοχής, αποτελεί σήμερα το πιο ώριμο έργο για την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη δημιουργία ενός ενεργειακού διαδρόμου που θα συνδέει τις νέες πηγές φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και τις αγορές της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ΝΑ Ευρώπης.

Τα πλεονεκτήματά του και τι συνεπάγεται

Ο αγωγός είναι η επιλογή που συγκεντρώνει τα περισσότερα οικονομικά και πολιτικά πλεονεκτήματα για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τις προκαταρκτικές μελέτες για το έργο που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της εταιρείας ΥΑΦΑ Ποσειδών που διαχειρίζεται το έργο, στην οποία συμμετέχουν με ποσοστά 50%-50% η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison.

Οι προκαταρκτικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τους οίκους IHS, Intec SEA και C&M Engineering εξετάζουν τις εναλλακτικές επιλογές για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, καθώς και τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της κατασκευής του EastMed.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών:

• Το κόστος μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω του EastMed εκτιμάται στα 2,81 δολάρια ανά MMBtu (εκατομμύριο Btu) ή 3,50 δολάρια ανά MMBtu, ανάλογα με την μεταφορική ικανότητα του αγωγού που θα επιλεγεί (20 ή 10 δισ. κυβικά μέτρα αερίου το χρόνο).
  Το κόστος εξαγωγής του φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή (δηλαδή μεταφορά στην Αίγυπτο και υγροποίηση στα εργοστάσια που βρίσκονται εκεί) κυμαίνεται από 3,65 δολάρια ανά MMBtu έως 4,50 δολάρια ανά MMBtu, ενώ το κόστος μεταφοράς μέσω αγωγού προς την Τουρκία (περίπτωση κατά την οποία η τουρκική κυβέρνηση όπως επισημαίνεται στη μελέτη θα είχε αποφασιστική επιρροή) είναι δολάρια 0,97 ανά MMBtu.

Τονίζεται, ακόμη, ότι η κατασκευή αγωγού μέσω Τουρκίας προϋποθέτει πιθανώς την λύση του Κυπριακού προβλήματος.

• Αντίθετα, η επιλογή του EastMed ξεχωρίζει ως η μόνη εναλλακτική που δεν εξαρτάται από τρίτα μέρη εκτός ΕΕ. Λόγω της άμεσης πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει το πλεονέκτημα της χαμηλής παρεμβολής πολιτικών κινδύνων και μιας μεγάλης διαφοροποιημένης αγοράς με πολλούς πιθανούς αγοραστές στην απελευθερωμένη και συνδεδεμένη αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ.

Ο αγωγός θα πρέπει να συμμορφώνεται με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ και του τρίτου ενεργειακού πακέτου, που συνεπάγεται είτε ρυθμιζόμενους όρους πρόσβασης τρίτων είτε εξαιρέσεις από τους όρους αυτούς.

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου

Σε τεχνικό επίπεδο, η μελέτη Intec / C&M αναλύει το έργο σε 11 επιμέρους τμήματα:

1. Υποθαλάσσιος αγωγός από Μονάδα Πλωτής Αποθήκευσης και Εκφόρτωσης στη λεκάνη της Λεβαντίνης σε θαλάσσιο βάθος περίπου 1.800m νερού προς τη βιομηχανική περιοχή του Βασιλικού στην Κύπρο

2.Συμπιεστής και μετρητικός σταθμός στην Κύπρο.

3. Υποθαλάσσιος αγωγός από την Κύπρο προς την ανατολική Κρήτη (Αθερινόλακκος, στην περιοχή όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ). Ο αγωγός έχει μήκος 734 χλμ. και διέρχεται από μέγιστα θαλάσσια βάθη έως 2.960 μέτρα στην περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης.

4. Συμπιεστής και μετρητικός σταθμός στην Ανατολική Κρήτη. Ο σχεδιασμός του σταθμού επιτρέπει την περαιτέρω παροχή φυσικού αερίου από την Κρήτη (6 δισ. κυβικά μέτρα/ έτος) που μπορεί να είναι διαθέσιμο στο μέλλον.

5. Υποθαλάσσιος αγωγός από την Κρήτη προς τη Νότια Πελοπόννησο (περιοχή Αγίου Φωκά), μήκους 422 χιλιομέτρων. Τα μέγιστα βάθη νερού στην περιοχή είναι 1.370 μέτρα.

6. Χερσαίος αγωγός από τη Νότια Πελοπόννησο έως τον νομό Αχαΐας. Ο αγωγός διασχίζει την Πελοπόννησο από τη νοτιοανατολική προς τη βορειοδυτική κατεύθυνση σε μήκος περίπου 290 χλμ. και καταλήγει στην περιοχή της Λακκόπετρας.

7. Υποθαλάσσιος αγωγός που διασχίζει τον Κόλπο της Πάτρας, μήκους 18 χλμ. σε θαλάσσια βάθη έως 110 μ.

8. Χερσαίος αγωγός μήκους περίπου 245 χλμ. από την περιοχή Ακαρνανίας προς τον συμπιεστή και τον μετρητικό σταθμό στη Θεσπρωτία (περιοχή Φλωροβούνι).

9. Σταθμός συμπίεσης στο Ευηνοχώρι.

10. Κέντρο εποπτείας / διαχείρισης του αγωγού στην Πελοπόννησο.

11. Σύστημα τηλεπικοινωνιών και τηλε – ελέγχου.

Ανάλογα με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του αγωγού που θα επιλεγούν, το κόστος κατασκευής εκτιμάται από 5,2 έως 5.9 δισ. ευρώ.

Τα επόμενα βήματα μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας είναι η ολοκλήρωση της μελέτης σκοπιμότητας ύψους περίπου 70 εκατ. ευρώ, και η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης.

Ο EastMed περιλαμβάνεται στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Common Interest) καθώς συμβάλλει στην αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας με τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, ενώ αναδεικνύει το γεωστρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακής γέφυρας της ΕΕ.