Άγγελος Συρίγος : Η γειτονιά μας έχει μπει σε μια φάση πρωτοφανούς γεωπολιτικής ρευστότητας

Τη σημασία που έχει η κοινή εθνική στρατηγική στην υλοποίηση του ενεργειακού αγωγού East Med, μετά και την υπογραφή της συμφωνίας στο Ζάππειο από τον έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, τον ισραηλινό ομόλογό του, Μπένιαμιν Νετανιάχου, και τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, τονίζει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου και βουλευτής της ΝΔ Άγγελος Συρίγος.

Θεωρώντας «εσωτερικό μήνυμα» την υλοποίηση του έργου από «διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις», όπως επισημαίνει, ο κ. Συρίγος εξηγεί ότι η υπογραφή της συμφωνίας περνά πολιτικά ένα μήνυμα, ότι τα κράτη της περιοχής συνεργάζονται, αλλά και πως η Τουρκία με τη στάση της «επιλέγει ακόμη μια φορά να απομονωθεί».

Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής θεωρεί επίσης πολύ πιθανό ο East Med να σηματοδοτήσει και την απαρχή μιας πιο στενής συνεργασίας μεταξύ των τριών κρατών, Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, και σε άλλους τομείς.

Αντίθετα, δεν κρύβει την ανησυχία του για τα όσα συνέβησαν στο Ιράκ και οδήγησαν στο θάνατο του ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, το γεγονός αυτό μπορεί να πυροδοτήσει εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, θεωρώντας ότι «η γειτονιά μας έχει μπει σε μια φάση πρωτοφανούς γεωπολιτικής ρευστότητας».

Ωστόσο, σημειώνοντας το ρόλο της Ελλάδας, προτάσσει πως η χώρα μας καλείται να παραμείνει στη ζώνη της ειρήνης και να αναδειχθεί σε άξονα σταθερότητας, κάνοντας μάλιστα, ειδική μνεία στα τριμερή σχήματα ασφαλείας που έχει συγκροτήσει με το Τελ Αβίβ και το Κάιρο.

Νέο κεφάλαιο στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσόγειου ανοίγει o East Μed

Η συμφωνία του Ζαππείου «πολιτικά περνάει ένα μήνυμα ότι τα κράτη της περιοχής συνεργάζονται και ότι η Τουρκία επιλέγει για ακόμη μία φορά να απομονωθεί» δηλώνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο κ. Συρίγος, συμπληρώνοντας: «Από εκεί και πέρα, χρειάζεται πολλή δουλειά σε βάθος χρόνου για να μπορέσει να υλοποιηθεί ο East Med. Κρατάω και ένα εσωτερικό μήνυμα, ότι ο East Med είναι κάτι που υλοποιήθηκε από διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι έχουμε εθνική στρατηγική σε αυτό το θέμα».

Σε σχέση με το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης ο καθηγητής είναι σαφής: «Ο East Med εμμέσως στρέφεται κατά της λογικής αυτού του μνημονίου. Το θεωρεί ανύπαρκτο και τα κράτη συμφωνούν ως προς τη διαδρομή που θα ακολουθήσει. Το ότι είναι παράνομο δεν σημαίνει ότι δεν θα το βρούμε μπροστά μας. Η Τουρκία θα το επικαλείται σε κάθε βήμα της» λέει, εξηγώντας ωστόσο πως η υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό μπορεί να σηματοδοτήσει την απαρχή μιας πιο στενής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ και σε άλλους τομείς.

Σε ό,τι αφορά τις αντιδράσεις της Τουρκίας για την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό, με δεδομένη τη στάση της ότι κανένα σχέδιο δεν μπορεί να έχει επιτυχία όταν την αγνοεί, ο κ. Συρίγος σημειώνει: «Είναι ένας παραλογισμός που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τα όριά του. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή από την Τουρκία έρχονται 4 αγωγοί, ένας από το Αζερμπαϊτζάν, ένας από το Ιράν και δύο από τη Ρωσία. Κανένας δεν είπε ότι αυτό το πράγμα δημιουργεί προβλήματα στη σταθερότητα της περιοχής. Αντιθέτως, το ότι η Τουρκία αντιδρά και θεωρεί πως η δημιουργία ενός νέου αγωγού που θα γίνει σε μερικά χρόνια και θα μεταφέρει μόνον ένα μικρό τμήμα του αερίου που αυτή τη στιγμή διέρχεται από την Τουρκία είναι ευθέως ανταγωνιστικό και επιθετική κίνηση, δείχνει μια άλλη αντίληψη, η οποία δεν σχετίζεται με την πραγματικότητα».

Τέλος, το ενδεχόμενο να προστεθούν στο μέλλον και άλλες χώρες στο συγκεκριμένο εγχείρημα, επηρεάζεται κατά τον κ. Συρίγο από άλλους παράγοντες: «Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η γειτονιά μας μπαίνει σε μια νέα φάση» λέει. «Είναι δύσκολο να κρατηθεί η περιοχή. Υπάρχει μια ζώνη του πολέμου και μια ζώνη της ειρήνης. Η γειτονιά μας ανατολικά έχει περάσει πλέον στη ζώνη του πολέμου» λέει και εξηγεί ότι αναφέρεται και στην απόφαση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης για την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη και για την κατάσταση στη Συρία και σε αυτά που θα γίνουν πλέον στο Λίβανο και στο Ισραήλ από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου. «Γιατί η Χεζμπολάχ του Λιβάνου ελέγχεται πλήρως από το Ιράν, που είναι επίσημος στόχος του Ισραήλ».

Η κρίση στη Μέση Ανατολή

Στις εξελίξεις που μπορεί να προκαλέσει ο θάνατος του ιρανού στρατηγού από τη στοχευμένη επίθεση στη Βαγδάτη, ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής δεν κρύβει την ανησυχία του για το νέο τοπίο που διαμορφώνεται στην ευρύτερη περιοχή.

Όπως λέει, μεταξύ άλλων, φοβάται πολύ πως η περιοχή μας περνά σε μια νέα φάση, κατά την οποία η σύγκρουση μεταξύ ιρανικών αφενός και αμερικανικών και ισραηλινών συμφερόντων αφετέρου θα είναι διαρκής, ενώ απάντησε καταφατικά στην ερώτηση αν ανησυχεί ότι μπορεί να προκληθεί ανάφλεξη στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Επιπλέον, εκτιμά πως είναι δύσκολο να υποχωρήσει το Ιράν μετά τα γεγονότα. «Δεν βλέπω αποκλιμάκωση σε αυτή τη φάση. Εάν παρέμβει η Ευρώπη ως διαμεσολαβητής, ίσως, αλλά είναι πολύ δύσκολο να δεχθεί το Ιράν κάτι σε αυτή τη φάση πριν απαντήσει με κάποιο τρόπο» σημείωσε περαιτέρω.

Σε ό,τι αφορά τα ενδεχόμενα ιρανικά αντίποινα, μεταξύ άλλων, ο κ. Συρίγος εντοπίζει τον κίνδυνο σε αμερικανικούς στόχους που γειτνιάζουν με το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και το Λίβανο.

«Οι Ιρανοί αυτή τη στιγμή έχουν δυνάμεις στο Ιράν, στο Ιράκ, στη Συρία και στον Λίβανο. Αμερικανικοί στόχοι που γειτνιάζουν με αυτές τις περιοχές θα βρεθούν σε κίνδυνο. Ακόμη και το γεγονός ότι τα Στενά του Ορμούζ ελέγχονται κατά το ήμισυ από το Ιράν έχει μεγάλη σημασία, δεδομένου ότι το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ. Επομένως, έχουμε περάσει τη φάση εκείνη όπου τα αντίποινα ήταν στη λογική κυρώσεων εις βάρους του Ιράν, τώρα έχουμε πολεμικές ενέργειες» λέει.

Για το αν οι εξελίξεις επηρεάζουν την Ελλάδα και την ΕΕ, ο κ. Συρίγος είναι κατηγορηματικός: «Πρέπει να αντιληφθούμε πλέον ότι η γειτονιά μας έχει μπει σε μια φάση πρωτοφανούς γεωπολιτικής ρευστότητας. Εμείς καλούμαστε να παραμείνουμε στη ζώνη της ειρήνης και να αναδειχθούμε σε άξονα σταθερότητας. Δηλαδή, τη σταθερότητα που έχουμε να την κρατήσουμε και αν μπορούμε να βοηθήσουμε την περιοχή να μπει σε σχήματα σταθερότητας, στα οποία θα είμαστε κι εμείς μέσα. Αναφέρομαι κυρίως στα τριμερή σχήματα ασφαλείας που έχουμε φτιάξει στο παρελθόν, με Τελ Αβίβ και Κάιρο» καταλήγει.