Ο Τραμπ, η Φον ντερ Λάιεν και η Λαγκάρντ

Ενώ στο εσωτερικό της χώρας τα πράγματα οδεύουν σταθερά προς την ομαλότητα προκαλώντας μια συγκρατημένη αισιοδοξία, στο εξωτερικό οι κίνδυνοι μεγαλώνουν και η αβεβαιότητα εντείνεται. Ενα ατύχημα στην παγκόσμια οικονομία το 2020 δεν μπορεί να αποκλεισθεί, ικανό να βυθίσει σε ύφεση μεγάλους παίκτες της οικονομικής δραστηριότητας του πλανήτη. Φυσικά, στην περίπτωση αυτή οι αδύναμες οικονομίες θα πληγούν περισσότερο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την Ελλάδα που προσπαθεί να πιάσει αναπτυξιακό ρυθμό μετά την προηγούμενη καταστροφική δεκαετία.

Ο πρώτος και μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από τις ΗΠΑ και τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική Τραμπ. Οπως εξηγούν έγκυροι παρατηρητές των εξελίξεων, τα αμερικανικά χρηματιστήρια σημειώνουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, με αποτέλεσμα οι μετοχές στις ΗΠΑ να είναι υπερτιμημένες, όσο ποτέ στην ιστορία τους, με βάση αξιόπιστους οικονομικούς δείκτες. Αυτό, από μόνο του, ισοδυναμεί με μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας, αφού αυτή η υπερτίμηση των μετοχών συνοδεύεται από πτώση του ρυθμού αύξησης στην κερδοφορία των αμερικανικών επιχειρήσεων. Τόσο η πολιτική φθηνού χρήματος από τη Fed, για την οποία ασκεί έντονες πιέσεις ο πρόεδρος των ΗΠΑ, όσο και οι δικές του παρεμβάσεις προς τις επιχειρήσεις για στήριξη των μετοχών τους στο χρηματιστήριο έχουν οδηγήσει στο φαινόμενο αυτό, που συνοδεύεται και από επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης στις ΗΠΑ. Αν για οποιονδήποτε λόγο σκάσει η  βόμβα των μετοχών, οι συνέπειες θα είναι μεγάλες για όλο τον κόσμο.

Δεν είναι τυχαίο ότι για πρώτη φορά οι διευθύνοντες σύμβουλοι των αμερικανικών επιχειρήσεων βάζουν τον κίνδυνο της ύφεσης πρώτο στη λίστα με τους φόβους τους για το 2020, σύμφωνα με έγκυρες έρευνες που δημοσιεύτηκαν στον αμερικανικό Τύπο. Τέταρτος φόβος στον κατάλογο του «τρόμου» για τους αμερικανούς τοπ μάνατζερ είναι οι εξελίξεις στο παγκόσμιο εμπόριο και η γεωπολιτική αβεβαιότητα. Και εδώ ο Τραμπ έχει βάλει τη σφραγίδα του με τις αποφάσεις του για τον ρόλο και τη στάση των ΗΠΑ σε «φλεγόμενες» περιοχές του πλανήτη αλλά και τον εμπορικό πόλεμο που έχει κηρύξει προς την Κίνα καθώς και την Ευρώπη.

Ωστόσο και ο ευρωπαϊκός κίνδυνος είναι ισχυρός. Η Γερμανία, η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, το τρίτο τρίμηνο του 2019 μόλις που γλίτωσε την ύφεση, ενώ φλερτάρει πλέον έντονα με τη στασιμότητα προκαλώντας «ρίγη» στους εταίρους της.

Αν ο ρόλος του Τραμπ είναι η πηγή της πρωτοφανούς αβεβαιότητας που επικρατεί παγκοσμίως, κρίσιμος θα είναι ο ρόλος της καγκελαρίου Μέρκελ για τον δρόμο που θα πάρει η Ευρώπη από δω και πέρα. Εγκυροι οικονομικοί κύκλοι και γνώστες των καταστάσεων σε υψηλό ευρωπαϊκό επίπεδο προειδοποιούν ότι η γερμανική εμμονή στη λιτότητα οδηγεί την Ευρώπη σε χειρότερες ημέρες. Και εκφράζουν την έντονη επιφυλακτικότητά τους απέναντι στις προθέσεις και τους στόχους της νέας γερμανίδας προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Βλέπουν σε αυτήν τη διάθεση να εφαρμόσει αυστηρά μια γερμανική πολιτική στην Ευρώπη, εγκαταλείποντας την ατζέντα της ΟΝΕ.

Ισως, απέναντι σε όλα αυτά, μια ισχυρή Λαγκάρντ – στα βήματα του προκατόχου της Μάριο Ντράγκι – να αποτελεί σανίδα σωτηρίας για την Ευρώπη και τη χώρα μας. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και δεν δικαιολογούν κανέναν εφησυχασμό.