MAD

Το καλοκαίρι που μας πέρασε έκλεισε ένα από τα μακροβιότερα σατιρικά αμερικανικά περιοδικά με διεθνή απήχηση, καθώς και θυγατρικές εκδόσεις ανά τον κόσμο, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη επιτυχία (έκανε κι ένα διπλό πέρασμα από την Ελλάδα, τις περιόδους 1979-1984 και 1996-1998, χωρίς ιδιαίτερο σουξέ): το MAD (1952-2019).

Ο «Τρελός» με τη χαρακτηριστική σκανταλιάρικη φατσούλα άντεξε επί 67 συναπτά έτη στις ΗΠΑ πριν πέσει ηρωικά μαχόμενος, στον άνισο αγώνα των έντυπων έναντι των ηλεκτρονικών μέσων. Τουλάχιστον αυτή ήταν η προφανής αιτία. Μια λιγότερο προφανής – όχι όμως και λιγότερο ουσιαστική – ήταν η σταδιακή υποχώρηση των ριζοσπαστικών ιδεών (έτι μάλλον: του ριζοσπαστικού τρόπου ζωής) μέσα στο εν λόγω χρονικό διάστημα. Με άλλα λόγια: αποψιλώθηκε το target group στο οποίο απευθυνόταν. Επί παραδείγματι, μια από τις κλασικές πλέον «μικρές αγγελίες» του, ήδη από την ψυχροπολεμική δεκαετία του 1970, ανακοίνωνε στους αναγνώστες: «Γραφτείτε στη CIA. Ταξιδέψτε σε εξωτικές χώρες. Γνωρίστε συναρπαστικούς ανθρώπους. Και… σκοτώστε τους». Οχι. Το μικρονοϊκό εκλογικό κύμα που έφερε τον Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία δεν γελάει πλέον με τέτοιου είδους radical  αστειάκια.

Διόλου συμπτωματικά, την εποχή που μεσουρανούσε το MAD Magazine -στα sixties και στα seventies – βρισκόταν σε πλήρη ισχύ και το αποτρεπτικό πυρηνικό δόγμα με το ακριβώς ίδιο βιτριολικό ακρωνύμιο MAD, ένα ακρωνύμιο που προέκυπτε από τα αρχικά των λέξεων Mutually Assured Destruction (Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή). Βλέπετε, οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ενωση, οι Μεγάλες Δυνάμεις εκείνων των ημερών, ήταν απολύτως πεπεισμένες ότι η Ισορροπία του Τρόμου δεν άφηνε περιθώρια για να επιφέρει η μία στην άλλη κάποιο συντριπτικό πλήγμα δίχως να αναμένει μια εξίσου συντριπτική ανταπόδοση (το σπαραχτικό «SOS Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ πάνω στο Δόγμα MAD βασίζεται).

Από την άλλη, υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία – και σε αυτήν εδώ τη σελίδα ασχοληθήκαμε διεξοδικά με δύο από τους πιο αποκαλυπτικούς σχετικούς τίτλους, τον «Ψυχρό Πόλεμο» του Τζον Λιούις Γκάντις (Παπαδόπουλος, 2018) και «Ο Κατάσκοπος και ο Προδότης» του Μπεν Μακιντάιρ (Κλειδάριθμος, 2019) – που φέρνει στο φως αδιάσειστα ιστορικά τεκμήρια για το… αδιανόητο: ακόμη και τότε, στο χείλος της πυρηνικής αβύσσου, οι Μεγάλες Δυνάμεις έμπαιναν συχνά στον πειρασμό να πατήσουν το «κουμπί», όποτε ένιωθαν ότι αποκτούσαν ελαφρύ εξοπλιστικό προβάδισμα ή τις έπειθαν οι πράκτορές τους (μέσω ενός αξεδιάλυτου κουβαριού πληροφόρησης και παραπληροφόρησης) ότι ο αντίπαλος ετοιμάζεται να χτυπήσει πρώτος. Mην αμφιβάλλετε. Ο παρανοϊκός Τζακ Ρίπερ του Κιούμπρικ ήταν οδυνηρά υπαρκτό πρόσωπο και στις δύο ιδεολογικές όχθες.

Η στρατιωτική τεχνολογία της τελευταίας δεκαετίας – ιδίως τα drones, οι ιπτάμενοι ρομποτικοί φονιάδες – προσέδωσαν στον πειρασμό να παρακάμψει ένας ηγέτης το Δόγμα MAD νέες, απεριόριστες διαστάσεις.

Τέρμα πια οι σκοτούρες για το ανθρώπινο κόστος (της δικής σου πλευράς), οι χρονοβόρες και χρηματοβόρες αποστολές με σκληροτράχηλους καταδρομείς, η εκτίμηση σε παράπλευρα φέρετρα, η άδεια του Κογκρέσου και όλες οι υπόλοιπες εκνευριστικές αιτίες για αναστολή ή και ματαίωση της άμεσης ανάληψης δράσης. Να, εδώ, με τον μακρινό τεχνολογικό επίγονο ενός αθώου playstation, μπορείς να στείλεις στον άλλο κόσμο το Νούμερο Δύο του ιρανικού καθεστώτος – γιατί όχι και το Νούμερο Ενα; -, να αλλάξεις αυθημερόν μια εις βάρος σου δυσάρεστη πολιτική ατζέντα (μιλάει κανένας σήμερα για την παραπομπή σου;), να πουλήσεις τσάμπα τσαμπουκά στο εκλογικό σου ακροατήριο και να το διαβεβαιώσεις ότι έτσι διασφάλισες αναρίθμητες αμερικανικές ζωές (ενώ – το ξέρεις, έτσι; – έπραξες το ανάποδο). Ρίσκο; Μηδενικό. Δεν κινδυνεύεις να σε διασύρει καν το MAD στο εξώφυλλό του. Το MAD δεν υπάρχει.