Αποτρόπαια εγκλήματα

Δεν νομίζω πως υπάρχει άνθρωπος που να μη συνταράσσεται από μια παιδοκτονία. Πρόσφατα δύο γεγονότα παιδοκτονίας μάς αμαύρωσαν τις λίγες, όποιες, ευκαιρίες χαράς και εορτής σε έναν βίο πλέον ανεόρταστο. Μια νέα κοπελιά τεμάχισε το μωρό της και το πέταξε στα σκουπίδια και μια άλλη πέταξε από την ταράτσα στον ακάλυπτο το ανάπηρο παιδί της και ύστερα αυτοκτόνησε.

Χρονιάρες μέρες, θα πείτε, και ανοίγω μια σκοτεινή σελίδα της ανθρώπινης ακραίας και τερατώδους εγκληματικότητας. Είναι που, γιορτάδες μέρες, συχνότατα η πραγματικότητα αλλά και η άλλη – συχνά ουσιαστικότερη – πραγματικότητα της τέχνης, κυρίως της λογοτεχνίας και του θεάτρου, μας έχουν συνταράξει με την άλλη όψη, τη σκοτεινή, όπου οι κούνιες μετατρέπονται σε μικρά φέρετρα και η ευωχία της εορτής με τα χαρούμενα πρόσωπα των παιδιών γυρίζει σε μοιρολόι ή σε παραφροσύνη, διότι μόνο παραφροσύνη μπορεί να οδηγήσει μια μάνα να κατακρεουργήσει το νήπιό της ή να το πετάξει από την ταράτσα. Εχω τη γνώμη πως οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι που μελετούν παιδοκτονίες και προσπαθούν να διεισδύσουν στη σκοτεινή συνείδηση μιας παιδοκτόνου ή να ανατάμουν τα κίνητρα και τον ψυχισμό ενός ανθρώπου που σφαγιάζει ή παλαιότερα θυσιάζει παιδιά έχουν να λύσουν αινίγματα και να καταβυθιστούν σε λαβυρίνθους της ανθρώπινης πνευματικής και ψυχικής αβύσσου.

Οι μεγάλοι μύθοι της γλώσσας μας εκκινούν από την κτηνωδία του Κρόνου που για να εξασφαλίσει αιωνιότητα στην εξουσία της θεϊκής τάξης έτρωγε τα νήπια παιδιά του μόλις γεννιούνταν.

Ο Δίας, το μόνο παιδί που σώθηκε, είναι γιατί η μάνα του η Ρέα μόλις το γέννησε σπαργάνωσε ένα λιθάρι και αυτό κατάπιε ο Κρόνος. Ο Δίας με τη μητέρα του ευνούχισαν τον Κρόνο και πέταξαν τα γεννητικά του όργανα στη θάλασσα. Από τον αφρό των κυμάτων που προκλήθηκε γεννήθηκε η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα. Αθάνατοι ελληνικοί μύθοι!

Για να ξεκινήσει με ούριο άνεμο ο στρατός για την Τροία, ο Αγαμέμνων θυσίασε ένα παιδί, την κόρη του Ιφιγένεια. Και οι νικητές στον Τρωικό Πόλεμο αρειμάνιοι Ελληνες έσφαξαν στον τάφο του Αχιλλέα ένα παιδί, την Πολυξένη, κόρη της Εκάβης, και για να εξασφαλίσουν πως ο θρόνος της Τροίας θα μείνει χωρίς συνέχεια σκότωσαν τον γιο του Εκτορα Αστυάνακτα, μωρό, χτυπώντας τον στα τείχη και σκορπίζοντας τα μυαλουδάκια του στον αέρα.

Ο Ηρακλής μαινόμενος σκοτώνει τα παιδιά του νομίζοντας πως είναι τα παιδιά του εχθρού του.

Η παγκόσμια έκτοτε λογοτεχνία και το θέατρο μας συνταράζουν συχνά με παιδοκτονίες είτε για εκδίκηση είτε μέσα στην παραφροσύνη των γονιών είτε στην ανελέητη συμπεριφορά των εχθρών.

Από την αρχαία μυθολογία και τα φρικτά θυέστεια δείπνα, όπου ο Ατρεύς προσφέρει ως γεύμα στον Θυέστη τα τεμαχισμένα παιδιά του, έως τις φρικτές παιδοκτονίες του σαιξπηρικού έργου, είτε είναι ο πνιγμός των παιδιών του Γκλίστερ σε ένα βαρέλι κρασιού είτε το αποτρόπαιο γεύμα παιδιών που προσφέρεται στον «Τίτο Ανδρόνικο».

Στον «Βόιτσεκ» του Μπίχνερ, που παίζεται αυτόν τον καιρό στην Αθήνα, μια απελπισμένη γυναίκα – πόρνη σκοτώνει το μωρό της και στο αριστούργημα των αιώνων «Φάουστ» του Γκαίτε η έφηβη βιασμένη Μαργαρίτα, εγκαταλειμμένη από τον εραστή της, σκοτώνει το μωρό της και τρελή οδηγείται στη λαιμητόμο ως παιδοκτόνος.

Ο Ιψεν, ο Στρίντμπεργκ, ο Τσέχοφ αλλά και ο Ζολά, ο Φλομπέρ αφηγούνται παιδοκτονίες και φόνους παιδιών από εχθρούς ή προδομένους εραστές.

Η βυζαντινή ιστορία είναι γεμάτη από σφαγμένα παιδιά για να εμποδιστεί η κληρονομική τους προοπτική στην εξουσία. Πίσω απ’ όλα αυτά σαν μακάβριο επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι η σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη.

Η ελληνική λογοτεχνία είναι στοιχειωμένη από τις απανωτές παιδοκτονίες της «Φόνισσας» του Παπαδιαμάντη,  της «Κέρινης κούκλας» του Χρηστομάνου και του ανατριχιαστικού σύντομου «Πιστόματος» του Κ. Θεοτόκη. Υπάρχουν και τραγικές παιδοκτονίες από αμέλεια, όπως της ηρωίδας του Βιζυηνού στο «Αμάρτημα της μητρός μου» που πλάκωσε στον ύπνο της το νεογέννητο μωρό της άυπνη νύχτες για τη λάτρα του.

Χωρίς να εξαντλήσω το θέμα (που μου προκάλεσαν πρόσφατες τραγικές παιδοκτονίες), θα τελειώσω με το αριστουργηματικό έργο του Διαλεγμένου «Μην ακούς τη βροχή», όπου ένα ζευγάρι που απέκτησε ένα ανάπηρο μωρό οδηγείται στον φόνο του για να το απαλλάξει από μια αφόρητη ζωή.

Μια ανάλογη παιδοκτονία εξαιτίας αιμομικτικών ενοχών καταθέτει και ο Μάριος Ποντίκας στη «Γυναίκα του Λωτ» («Εστω»).