Λιβύη : Ο γεωστρατηγικός χάρτης του εμφυλίου – Ποιος στηρίζει ποιον

Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στη Λιβύη, καθώς λίγες ώρες μετά το αίτημα του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για κατάπαυση του πυρός, ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) του Χαλίφα Χαφτάρ το απέρριψε, συνεχίζοντας την προέλασή του.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι διεργασίες σε διπλωματικό επίπεδο να βρίσκονται στο «κόκκινο» προκειμένου να υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης στο εμφύλιο πόλεμο. Ειδικότερα, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Βρετανία καταδικάζουν την αποστολή τουρκικού στρατού στην Λιβύη, ενώ οι Βρυξέλλες επιχειρούν να μην τεθούν στο περιθώριο από τις εξελίξεις στην Λιβύη και πιέζουν για κατάπαυση πυρός.

Στο αντίποδα, Ρωσία και Τουρκία ζήτησαν από τις αντιμαχόμενες πλευρές στη Λιβύη να κηρύξουν κατάπαυση πυρός από τα μεσάνυχτα της 12ης Ιανουαρίου.

Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποκτά, σύμφωνα με ανάλυση του Aljazeera, μια «ματιά» στα στρατόπεδα που έχουν δημιουργηθεί στον εμφύλιο της Λιβύης.

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Αποτελούν έναν από τους πλέον στενούς υποστηρικτές του Χαφτάρ, αφού προμηθεύουν -κατά παράβαση του εμπάργκο που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ- εξαιρετικά προηγμένα οπλικά συστήματα, όπως το ρωσικής κατασκευής σύστημα Pantsir S-1 για την αεράμυνα που τοποθετήθηκε στην στρατιωτική βάση αλ Τζούφρα κοντά στην πόλη Γκαριάν.

Σε έκθεση του ΟΗΕ το 2017 αναφέρεται ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχτισαν μία αεροπορική βάση στο αλ Καντίμ της ανατολικής Λιβύης και έδωσαν στον στρατηγό Χαφτάρ αεροσκάφη και στρατιωτικά οχήματα.

Τα ΗΑΕ θεωρούν τον Χαφτάρ αξιόπιστο εταίρο, ικανό να περιορίσει την εξάπλωση του πολιτικού Ισλάμ, κυρίως της Μουσουλμανικής Αδελφότητας.

Αίγυπτος

Η αντιπαλότητα του Καΐρου με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, η οποία βρίσκεται υπό διωγμό στη χώρα, σημαίνει ότι ο αιγύπτιος πρόεδρος προτιμά τη συμμαχία με τον στρατηγό Χαφτάρ.

Η μεγάλη συνοριακή γραμμή Λιβύης – Αιγύπτου βοηθάει το Κάιρο να στέλνει συχνά όπλα και υλικοτεχνική υποστήριξη στον στρατό του Χαφτάρ, ο οποίος κατά το παρελθόν εκπαιδεύτηκε στρατιωτικά και στην Αίγυπτο.

Γαλλία

Επισήμως, ο Εμανουέλ Μακρόν έχει ταχθεί υπέρ ειρηνικής επίλυσης της σύγκρουσης στη Λιβύη. Στο παρασκήνιο, όμως, η γαλλική διπλωματία στηρίζει δυναμικά τον Χαφτάρ.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Παρίσι να μπλοκάρει κοινή δήλωση των ευρωπαίων ηγετών που ζητούσαν από τον στρατηγό να σταματήσει την επίθεση κατά της λιβυκής πρωτεύουσας. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Γαλλία στηρίζει στρατιωτικά τον Χαφτάρ μετά την σύλληψη 13 Γάλλων στα σύνορα με την Τυνησία και την ανακάλυψη αμερικανών πυραύλων Javelin, οι οποίοι ανήκαν στο Παρίσι, σε βάση του Χαφτάρ.

Ρωσία

Οπως και το Παρίσι, η Μόσχα επίσημα στηρίζει την προσπάθεια της διαμεσολάβησης του ΟΗΕ και ζητά την κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, τον περασμένο Απρίλιο η Ρωσία μπλόκαρε ανακοίνωση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ η οποία θα καλούσε τον Χαφτάρ να σταματήσει την προέλαση στην Τρίπολη.

Ο διεθνής Τύπος βρίθει δημοσιευμάτων ότι στο λιβυκό έδαφος βρίσκονται και μάχονται στο πλευρό των δυνάμεων του Χαφτάρ ρώσοι μισθοφόροι ιδιωτικής εταιρείας, η οποία ανήκει σε στενό φίλο του Βλαντίμιρ Πούτιν.

ΗΠΑ

Η Ουάσινγκτον αρχικά είχε στηρίξει τη δημιουργία της κυβέρνησης της Τρίπολης, ωστόσο ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι δεν βλέπει «ρόλο» για τις ΗΠΑ στη Λιβύη. Μέχρι σήμερα η Ουάσινγκτον στέλνει διφορούμενα μηνύματα για την στάση της στην διαμάχη.

Σε τηλεφωνική συνομιλία στις 19 Απριλίου με τον Χάφταρ, ο οποίος είναι επίσης αμερικανός πολίτης, ο Τραμπ αναγνώρισε το σημαντικό ρόλο του στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Σαουδική Αραβία

Το Ριάντ αποστρέφεται έντονα το πολιτικό Ισλάμ, τον κύριο εκπρόσωπο του, την Μουσουλμανική Αδελφότητα και κατ’ επέκταση την κυβέρνηση της Τρίπολης.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, η Σαουδική Αραβία έχει ξοδέψει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια για την χρηματοδότηση της επίθεσης του Χαφτάρ στην Τρίπολη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, τα σαουδαραβικά χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγορά της αφοσίωσης ντόπιων φυλάρχων και την στρατολόγηση και πληρωμή μαχητών.

Σουδάν

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, το Σουδάν έχει στείλει 1.000 στρατιώτες στην Λιβύη, ενώ σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian οι Σουδανοί στρατιώτες που μάχονται στο πλευρό του Χαφτάρ ανέρχονται σε 3.000.

Τουρκία

Η Τουρκία θεωρείται από τους πιο ισχυρούς και σταθερούς συμμάχους της κυβέρνησης της Τρίπολης. Η Άγκυρα παραβίασε το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη χώρα και απέστειλε στρατιωτικά οχήματα και το υπερσύγχρονο σύστημα μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2.

Στον διεθνή Τύπο διακινούνται πληροφορίες ότι βρίσκονται στη Λιβύη τούρκοι στρατιώτες της ιδιωτικής εταιρείας SADAT, η οποία ανήκει σε ταξίαρχο και στενό συνεργάτη του Ταγίπ Ερντογάν.

Κατάρ

Η διαμάχη του Κατάρ με τις γειτονικές της χώρες στον Περσικό Κόλπο φαίνεται έντονα στη Λιβύη, καθώς η Ντόχα στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης.

Το Κατάρ έπαιξε ένα ρόλο-κλειδί στην οικονομική και στρατιωτική βοήθεια για την εκδίωξη του Μουαμάρ Καντάφι το 2011. Ωστόσο, πλέον έχει περιορίσει τον ενεργό ρόλο του στη χώρα και στηρίζει σχεδόν αποκλειστικά διπλωματικά την κυβέρνηση του Φαγιέζ αλ Σαράτζ.

Ιταλία

Η Ρώμη επιχειρεί να διατηρεί ουδέτερο και διαμεσολαβητικό ρόλο. Επίσημα στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης, αν και ο πρωθυπουργός, Φαγιέζ αλ Σαράτζ κατηγορεί την Ιταλία ότι τον εγκατέλειψε, καθώς κρατά ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον Χαφτάρ.

Οι αναλυτές υποστηρίζουν πάντως ότι η Ρώμη ανησυχεί πως η Γαλλία επιχειρεί να περιορίσει τη δραστηριότητα του ιταλικού πετρελαϊκού κολοσσού ΕΝΙ στα πετρέλαια της Λιβύης.