Έκτακτη Σύνοδος ΥΠΕΞ της ΕΕ – Πρωτοβουλίες για αποκλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή

Η Ευρώπη θα αναζητήσει σήμερα τρόπους αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης ανάμεσα τις ΗΠΑ και το Ιράν, γνωρίζοντας ότι ένας λάθος υπολογισμός από οποιαδήποτε πλευρά θα μπορούσε φέρει την Ευρωπαϊκή Ενωση αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο μίας ανοικτής πολεμικής σύρραξης και μίας σοβαρής κρίσης πυρηνικής διασποράς στο κατώφλι της.

Η έκτακτη σύνοδος των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης το απόγευμα στις Βρυξέλλες, στην οποία θα συμμετάσχει και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, πραγματοποιείται καθώς Ουάσινγκτον και Τεχεράνη έχουν κάνει ένα βήμα πίσω για να αμβλύνουν την ένταση που ακολούθησε την δολοφονία του ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί και την ιρανική πυραυλική επίθεση κατά ιρακινών βάσεων που φιλοξενούν αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις.

«Με την επιθυμία του Ιράν να προλάβει την κλιμάκωση της κρίσης κερδίσαμε χρόνο, το αποτέλεσμα είναι κάποια χαλάρωση της έντασης», δήλωσε στο Reuters ευρωπαίος ανώτατος διπλωματικός αξιωματούχος.

Ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν-Ιβ Λεντριάν προειδοποίησε εν όψει της απογευματινής συνεδρίασης ότι το Ιράν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικό όπλο σε διάστημα ενός έως δύο ετών, εάν η Τεχεράνη αποδεσμευθεί πλήρως από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει βάσει της διεθνούς συμφωνίας για τον περιορισμό του πυρηνικού της προγράμματος.

«Εάν συνεχίσουν με την αποξήλωση της συμφωνίας της Βιένης, τότε ναι, σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, ανάμεσα στο ένα και τα δύο χρόνια, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πυρηνικό όπλο, επιλογή που αποκλείεται», δήλωσε ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών στο ραδιοφωνικό δίκτυο RTL.

Το Ιράν εγκαταλείπει σταδιακά τους περιορισμούς της συμφωνίας της Βιένης ως προς τον εμπλουτισμό ουρανίου για την παραγωγή πυρηνικού καυσίμου από όταν ο Ντόναλντ Τραμπ αποχώρησε από την συμφωνία το 2018, ζητώντας την επιβολή σκληρότερων περιοριστικών όρων κατά της Τεχεράνης.

Το Ιράν έχει τονίσει ότι τα βήματα αποδέσμευσής του από την συμφωνία είναι αναστρέψιμα, εάν η Ουάσινγκτον επιστρέψει σε αυτήν και άρει τις κυρώσεις που έχουν πλήξει το ζωτικής σημασίας για την ιρανική οικονομία εμπόριο πετρελαίου.

Εν μέσω της έντασης, η Ευρώπη πασχίζει να διαδραματίσει έναν ρόλο μεσολαβητή, με την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Γερμανία να προσπαθούν να πείσουν την Τεχεράνη να παραμείνει στο πλαίσιο της συμφωνίας της Βιένης.

Οι Ευρωπαίοι θέλουν επίσης να απαντήσουν στον Τραμπ, ο οποίος τους ζήτησε να τον μιμηθούν αποχωρώντας από την συμφωνία της Βιένης, ότι δεν θα αφεθούν να εξαπατηθούν από την Τεχεράνη.

Αργά χθες το βράδυ, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο.

«Πρέπει να συντονισθούμε και να μεγιστοποιήσουμε την αποκλιμάκωση από την πλευρά των Ιρανών, αλλά το ίδιο ισχύει και για την πλευρά των Αμερικανών. Το πιο ανησυχητικό είναι ένας λάθος υπολογισμός», δήλωσε γαλλική διπλωματική πηγή.

Η απόφαση της Τεχεράνης να αποδεσμευθεί από κάθε περιορισμό στην διαδικασία εμπλουτισμού του ουρανίου έφερε σε δύσκολη θέση τους Ευρωπαίους.

Το Ιράν έχει επανειλημμένως αρνηθεί ότι οι στόχοι του πυρηνικού του προγράμματος είναι στρατιωτικοί. Ομως έχει ήδη παραβιάσει πολλούς από τους περιορισμούς της συμφωνίας της Βιένης που στόχο είχαν να αυξήσουν τον χρόνο που θα χρειαζόταν η Τεχεράνη για να παραγάγει αρκετό σχάσιμο υλικό για την κατασκευή ατομικής βόμβας από δύο έως τρεις μήνες στον έναν χρόνο περίπου.

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Τεχεράνης μπορούν να μειώσουν αυτόν τον χρόνο και οι τρεις ευρωπαϊκές δυνάμεις – μαζί με την Ρωσία και την Κίνα που προσπάθησαν να διασώσουν την πυρηνική συμφωνία μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ- θα ήθελαν να στείλουν ένα αυστηρό μήνυμα στην Τεχεράνη ότι οι παραβιάσεις δεν θα γίνουν αποδεκτές.

Εχουν συμφωνήσει να ξεκινήσουν μία διαδικασία επίλυσης διαφορών που προβλέπεται από την συμφωνία της Βιένης και η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες κυρώσεις του ΟΗΕ κατά της Τεχεράνης, αλλά διστάζουν ως προς την χρονική συγκυρία φοβούμενες σφοδρή αντίδραση του Ιράν, δεδομένης και της σύγκρουσης με την Ουάσινγκτον.

Το Ιράν έχει ωστόσο δηλώσει ότι η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας μπορεί να συνεχίσει να εποπτεύει τους πυρηνικούς του σταθμούς, αφήνοντας έτσι κάποιο περιθώριο για την διπλωματία.

«Το Ιράν δεν έχει θέσει στόχους ή προθεσμίες ως προς τον εμπλουτισμό του ουρανίου και με αυτό κερδίζουμε χρόνο», δήλωσε ευρωπαίος διπλωμάτης, ενώ άλλος διπλωμάτης δήλωσε ότι η απόφαση για την εκκίνηση της διαδικασία επίλυσης διαφορών έχει ληφθεί, αλλά δεν είναι πιθανόν αυτό να γίνει σήμερα.

«Υπάρχει ο φόβος ότι θα πυροδοτήσει ιρανική κλιμάκωση», δήλωσε ο ευρωπαίος διπλωμάτης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ