«Για όσο μείνουν οι πρόσφυγες και μετανάστες, οφείλουμε να τους παρέχουμε την ελληνική φιλοξενία και φροντίδα»

Ο Δήμος Τρικάλων ή Τρικκαίων, αποτελεί σημείο αναφοράς. Τυχαία δεν γίνεται τίποτα. Ο δήμαρχος της περιοχής Δημήτρης Παπαστεγίου και πρόεδρος πλέον της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, δεν αρέσκεται σε μισόλογα και εκφράζεται ανοικτά για τα αυτοδιοικητικά θέματα. Κέρδισε το δικαίωμα αυτό. Στην συνέντευξη του για το in.gr είναι και καυστικός.

Ειδικά για τον νόμο 4412 λέει: » Πρώτον να αλλάξουμε τον πολύ αργό και δύσκαμπτο 4412, τον νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις και προμήθειες. Είναι αστείες πλέον οι καταστάσεις που ζούμε με τον νόμο και τις δεκάδες διαδικασίες που απαιτούνται για να δημοπρατήσουμε ένα έργο. Ακόμη και το σύστημα των ηλεκτρονικών καταθέσεων, αντί να απλουστεύσει τις διαδικασίες, σχεδόν διπλασίασε τον χρόνο διεκπεραίωσης. Τι να πω για τις ηλεκτρονικές κληρώσεις των έργων έως τις 20.000 ευρώ. Τραγωδία… Δεν γίνεται να συνεχίσουμε έτσι».

Για την απλή αναλογική που εφαρμόστηκε στις τελευταίες εκλογές της αυτοδιοίκησης, με Δημάρχους χωρίς πλειοψηφία, ο κ. Παπαστεγίου δηλώνει: » Πώς μπορεί να διοικήσει ένας Δήμαρχος που έχει μόλις 9 στους 41 δημοτικούς συμβούλους.

Σε θέματα ακανθώδη και εύκολα για αντιπολίτευση, τα Δημοτικά Συμβούλια δεν θα μπορέσουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Θα το δείτε δυστυχώς στο αμέσως προσεχές διάστημα και στις όποιες αποφάσεις θα κληθούν να πάρουν για το προσφυγικό-μεταναστευτικό».

Ανανεώσατε πριν λίγους μήνες τη θητεία σας ως δήμαρχος Τρικκαίων. Έχετε μπροστά σας ακόμα 4 χρόνια για να παράγετε έργο στην πόλη σας. Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα στον σχεδιασμό σας;

Το περιβάλλον και η ποιότητα ζωής, μαζί με αναπτυξιακές πρωτοβουλίες είναι οι πρώτες και βασικές προτεραιότητες. Έτσι, η ανακύκλωση στην πηγή, η νέα μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων με τη μετατροπή του ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ, η δημιουργία «Πράσινων Σημείων», η αναμόρφωση του συστήματος αποκομιδής απορριμμάτων, η βελτίωση της περιβαλλοντικής δράσης των πολιτών, αποτελούν βασικές δράσεις. Η αναμόρφωση του κέντρου της πόλεις (με τη νέα λαϊκή αγορά, το Open Mall,  την αναμόρφωση του Ληθαίου ποταμού, την ανάπλαση δύο κεντρικών πλατειών), σε συνδυασμό με μέτρα για τη βιώσιμη κινητικότητα, αποτελούν το δεύτερο πακέτο έργων. Και το τρίτο, η ενίσχυση του «Σχεδίου Ασκληπιός» για φαρμακευτικά φυτά από την πατρίδα του Ασκληπιού από νέους αγρότες, μαζί με τον Ιαματικό Πόρο Ριζώματος για τον τουρισμό υγείας και ευεξίας, είναι τα επόμενα στάδια.

Ο Δήμος σας, ξακουστός πια, είναι όσο καλός παρουσιάζεται; Έχετε λύσει όλα τα προβλήματα της καθημερινότητας του πολίτη;

Αν τα είχαμε λύσει όλα, δεν θα είχα λόγο να ξανακατέβω στις εκλογές! Η καθημερινότητα, όμως, δεν τελειώνει ποτέ. Και αυτό είναι το όμορφο στην Αυτοδιοίκηση. Η σχέση με τον πολίτη δεν σταματά στη ράμπα που οφείλουμε να κατασκευάσουμε για τον συμπολίτη με αναπηρία. Αλλά συνεχίζεται στα μέτρα για βελτίωση των υπηρεσιών, για σταδιακή μείωση της γραφειοκρατίας, για πραγματική αυτοδιοίκηση.

Σαφώς και σας επαινούμε για τις δράσεις που έχετε κάνει για την ανάσχεση των φαινομένων φτωχοποίησης κάποιων δημοτών σας, αλλά και την υποστήριξή τους συνολικά. Αυτοί οι άνθρωποι-κατά την άποψη μας- πρέπει να έχουν και ένα όραμα για το μέλλον. Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός επανένταξής τους στην παραγωγική διαδικασία τουλάχιστον για όσους ηλικιακά υπάρχει η δυνατότητα;

Οι Δήμοι δεν μπορούν να λύσουν θέματα εργασιακά ως αυτόνομες μονάδες, μπορούν όμως να δημιουργήσουν συνθήκες ανάπτυξης και αυτό είναι ίσως εξίσου σημαντικό. Πέρα από την αυτονόητη ένταξη σε προγράμματα, όπως αυτό της Κοινωφελούς Εργασίας, οφείλουμε βασικά να δώσουμε όραμα στους πολίτες μας και να τους δείξουμε τον δρόμο προς πιθανές επαγγελματικές ευκαιρίες, όπως το σχέδιο Ασκληπιός που σας ανέφερα λίγο πριν. Επανένταξη δεν μπορεί και δεν πρέπει να σημαίνει διορισμός στο Δημόσιο, αλλά επιστροφή στα χωράφια της οικογένειας, πλέον όμως με κεντρική καθοδήγηση και στόχευση.

Μιλήστε μας τόσο για το παράρτημα εξυπηρέτησης των Ρομά όσο και την προετοιμασία του κέντρου ένταξης των μεταναστών.

Το παράρτημα κάνει τρομερή δουλειά. Μαζί ξεκινήσαμε την προσπάθεια και ήδη δημοπρατούμε έργα σχεδόν 1.5 εκατ. ευρώ για τους τρικαλινούς Ρομά, με έργα υποδομής και ουσίας. Αλλά συνεχίζουμε με προγράμματα για εμβολιασμό, εκπαίδευση, στήριξη, συνεργασία, επικοινωνία. Το παράρτημα, όπως ξέρετε, λειτουργεί μαζί με το Κέντρο Κοινότητας, που δρα για τους συμπολίτες σε ακραία φτώχεια. Στηρίζουμε, ενισχύουμε, προωθούμε προγράμματα. Όπως ακριβώς και με το Κέντρο Ένταξης Μεταναστών που ιδρύουμε. Θέλουμε να μπορούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που φιλοξενούμε στα Τρίκαλα μέσω του προγράμματος ESTIA, να έχουν έναν χώρο συνάθροισης. Ξέρουμε ότι οι περισσότεροι από τους ανθρώπους αυτούς δεν θέλουν να μείνουν εδώ. Αλλά για όσο μείνουν, οφείλουμε να τους παρέχουμε την ελληνική φιλοξενία και φροντίδα.

Κοινωνική οικονομία. «Εργαλείο» εκπαίδευσης και τοπικής ανάπτυξης. Τι έχετε κάνει εσείς;

Στηρίζουμε τις ΚΟΙΝΣΕΠ που λειτουργούν, βάσει των νόμιμων διαδικασιών. Το πράσινο της πόλης και ο καλλωπισμός του, η ανάδειξη των τουριστικών σημείων της περιοχής και η επίσκεψη σε αυτά, αποτελούν αντικείμενα στα οποία ήδη η κοινωνική οικονομία μας έδωσε λύσεις. Αλλά και το Σχέδιο Ασκληπιός, ουσιαστικά στηρίζεται σε δράσεις κοινωνικής οικονομίας από τους νέους αγρότες. Ο Δήμος μπορεί να είναι η «ομπρέλα» και ταυτόχρονα ο στρόβιλος για να ενεργοποιηθεί η πρωτοβουλία των πολιτών. Δείχνουμε τον δρόμο, όπως με το πρόγραμμα Biocanteens για σχολικά κυλικεία, με τοπικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας και βιολογικά. Λέμε «ναι» σε συμπράξεις και συνεργασίας με την αγορά, καθώς τα  μοντέλα της νέας εποχής χρειάζονται εργαλεία της νέας εποχής. Και ένα από αυτά είναι η Κοινωνική Οικονομία. Το δεύτερο, είναι οι ΣΔΙΤ.

Στον Δήμο σας, μας έκαναν αρκετά πράγματα εντύπωση που έχουν σχέση με την κουλτούρα που φαίνεται να διαμορφώνεται στη περιοχή. Οι οδηγοί σέβονται με ευλάβεια τις διαβάσεις πεζών, η ηχορύπανση από τις κόρνες των οχημάτων περιορισμένη και η προθυμία των ανθρώπων για εξυπηρέτηση ενός επισκέπτη είναι σε υψηλό επίπεδο. Πώς επετεύχθη αυτό;

Είναι η κουλτούρα μιας κοινωνίας που θέλει να αλλάξει, μιας κοινωνίας που μπαίνει στον κόπο να κάνει την αυτοκριτική της, να βελτιωθεί, να αλλάξει. Όχι, δεν φταίνε πάντα οι άλλοι. Συνήθως δεν φταίνε καν οι άλλοι, αλλά εμείς και η δύναμη της συνήθειας. Προσπαθούμε να εκφράσουμε τις καλές πρακτικές που βλέπουμε σε εσωτερικό και εξωτερικό, δείχνουμε να αγαπάμε λίγο περισσότερο την πόλη μας, τον συνάνθρωπό μας, τον εαυτό μας εν τέλει. Κάθε μέρα πάμε ένα βήμα πιο πέρα.

Πρόσφατα εκλεγήκατε Πρόεδρος της ΚΕΔΕ. Μια θέση μεγάλης ευθύνης με δυνατότητα να παρεμβαίνετε σε θέματα αυτοδιοίκησης σε πολύ υψηλό επίπεδο. Πώς σκοπεύετε να ισχυροποιήσετε τον θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες σας;

Η αυτοδιοίκηση μπαίνει σε μία νέα περίοδο σημαντικών εξελίξεων. Τις ημέρες αυτές ξεκινά η διαδικασία συζήτησης για το νέο Κώδικα, τις αρμοδιότητες των Δήμων και σύντομα θα πρέπει να ανοίξουμε και τον φάκελο του εκλογικού νόμου.

Το ζητούμενο σε όλα τα παραπάνω δεν μπορεί παρά να είναι μία νέα, πραγματική αυτοδιοίκηση, με εξουσίες και όχι μόνο αρμοδιότητες, με αυτοτέλεια πόρων και ξεκάθαρες διαδικασίες. Το όνομα του συνδυασμού μας στις εκλογές της ΚΕΔΕ, ήταν πολύ εύστοχο. Σύγχρονοι, Ισχυροί Δήμοι. Αυτός πρέπει  να είναι ο στόχος και για αυτόν θα εργαστούμε όλοι μαζί. Έχουμε δουλειά, αλλά είμαι αισιόδοξος πως με αυτό το ΔΣ της ΚΕΔΕ, αλλά και με αυτή τη σύνθεση των πλέον κοντινών μας υπουργείων Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, είναι μονόδρομος το να αλλάξουμε τη Δημόσια Διοίκηση.

Ο εκλογικός νόμος της απλής αναλογικής έπληξε την αυτοδιοίκηση;

Ας τελειώσουμε επιτέλους με τις ιδεοληψίες. Ποιο ήταν αυτό το τεράστιο πρόβλημα που πήγαμε να λύσουμε με την απλή αναλογική; Τελικά έγινε ακριβώς αυτό για το οποίο φωνάζαμε. Η απλή αναλογική δημιούργησε πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που θεωρητικά θα έλυνε.

Δείτε για παράδειγμα το μπλοκάρισμα της λειτουργίας του 5G στην Καλαμάτα.  Πέρα από τις ιδεοληψίες που άκουσα, είναι κυρίως θέμα λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου. Πώς μπορεί να διοικήσει ένας Δήμαρχος που έχει μόλις 9 στους 41 δημοτικούς συμβούλους. Σε θέματα ακανθώδη και εύκολα για αντιπολίτευση, τα Δημοτικά Συμβούλια δεν θα μπορέσουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Θα το δείτε δυστυχώς στο αμέσως προσεχές διάστημα και στις όποιες αποφάσεις θα κληθούν να πάρουν για το προσφυγικό-μεταναστευτικό.

Η χαμηλή απορροφητικότητα των χρηματοδοτικών εργαλείων από τους Δήμους μπορεί να αντιμετωπιστεί και με ποιον τρόπο; Επίσης, θα διεκδικήσετε περισσότερους πόρους για την αυτοδιοίκηση κ. Παπαστεργίου;

Φυσικά και μπορεί. Αρκεί να το πάρουμε απόφαση και να κάνουμε δύο πολύ απλά πράγματα.

Πρώτον να αλλάξουμε τον πολύ αργό και δύσκαμπτο 4412, τον νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις και προμήθειες. Είναι αστείες πλέον οι καταστάσεις που ζούμε με τον νόμο και τις δεκάδες διαδικασίες που απαιτούνται για να δημοπρατήσουμε ένα έργο. Ακόμη και το σύστημα των ηλεκτρονικών καταθέσεων, αντί να απλουστεύσει τις διαδικασίες, σχεδόν διπλασίασε τον χρόνο διεκπεραίωσης. Τι να πω για τις ηλεκτρονικές κληρώσεις των έργων έως τις 20.000 ευρώ. Τραγωδία… Δεν γίνεται να συνεχίσουμε έτσι.

Και δεύτερον να δώσουμε επιτέλους χώρο στους Δήμους να διαχειριστούν απευθείας χρήματα από το ΕΣΠΑ. Δεν είναι δυνατόν και στη νέα προγραμματική περίοδο να αποφασίζουν άλλοι για εμάς. Συνεπώς, πέρα από το νέο πρόγραμμα – συνέχεια του Φιλόδημου, πρέπει να τεθεί σοβαρά στο τραπέζι η δημιουργία ενός συγκεκριμένου πακέτου που θα διοχετευτεί απευθείας στον Α’ βαθμό, για πιο στοχευμένες επεμβάσεις και πιο γρήγορες διαδικασίες.

Διαχείριση απορριμμάτων. Για άλλες χώρες είναι ευκαιρία και για εμάς πρόβλημα. Ποιες είναι οι ενδεδειγμένες λύσεις κατά τη γνώμη σας;

Είναι πρόβλημα γιατί σε κάποιες περιοχές της χώρας δεν πάρθηκαν γενναίες αποφάσεις όταν έπρεπε.

Αν και δεν είναι όλες οι λύσεις κατάλληλες για όλες τις περιοχές της χώρας, η γενική κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη και έχει περιγραφεί στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, με τις τροποποιήσεις που θα χρειαστεί στο αμέσως προσεχές διάστημα.

Όμως πρέπει να τρέξουμε γιατί, και εδώ, χάθηκε χρόνος. Οι μονάδες επεξεργασίας που έπρεπε εδώ και χρόνια να έχουν ολοκληρωθεί, είναι ακόμη σε φάση σχεδιασμού ή δημοπράτησης, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων.

Το ίδιο συνέβη και με τα «πράσινα σημεία, όπου οι συνεχείς αλλαγές και τροποποιήσεις του νομικού πλαισίου, καθυστέρησαν τους διαγωνισμούς.

Συνεπώς πριν βιαστούμε να κατηγορήσουμε τους Δήμους, ας δούμε τις παθογένειες του συστήματος.

Και αμέσως μετά φυσικά, να περάσουμε τα σωστά μηνύματα στην κοινωνία και κυρίως στα παιδιά, που θα αποτελέσουν τους άμεσους συνεργάτες μας στην αλλαγή της νοοτροπίας, που τόσο πολύ είναι αναγκαία.

Πολλοί από τους 332 δήμους της χώρας είναι ξεχασμένοι. Ειδικά ορεινοί και νησιώτικοι περιφερειακοί δήμοι κινδυνεύουν να μείνουν με το όνομα αφού έχουν σχεδόν ερημώσει. Συμφωνείτε πως πρέπει τόσο η ΚΕΔΕ όσο και η Πολιτεία να βρει τις κατάλληλες λύσεις ώστε να μην είναι αποκομμένοι και παράλληλα να τεθούν οι βάσεις να αναπτυχθούν;

Αποτελεί μία από τις βασικές μας επιδιώξεις. Και χρειάζονται στήριξη σε πολλά επίπεδα.

Πρώτα σε επίπεδο στελέχωσης. Ειδικά η πρόσφατη, προ ενός έτους, νομοθετική ρύθμιση που έδωσε τη δυνατότητα κινητικότητας σε Δημοτικούς Υπαλλήλους χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του αρχικού φορέα, έκανε ακόμη πιο έντονο το πρόβλημα υποστελέχωσης των μικρών, ορεινών και νησιωτικών Δήμων,

Παράλληλα θα πρέπει να γίνει μία γενναία μεταρρύθμιση στο θέμα των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων. Δεν μπορεί το πληθυσμιακό να είναι το βασικό κριτήριο κατανομής των πόρων αυτών. Στην εξίσωση πρέπει να μπουν σημαντικοί συντελεστές βαρύτητας και παράμετροι, όπως η έκταση, η αγροτική οδοποιία, η ορεινότητα και νησιωτικότητα, οι χώροι πρασίνου κ.α. Τα όποια πλεονάσματα προκύψουν στον κρατικό προϋπολογισμό και οδηγηθούν στους ΚΑΠ, θα πρέπει να καλύψουν αυτά τα κενά.

Μιλάμε για κλιματική αλλαγή. Η αλλαγή δεν πάντα ένα αρνητικό γεγονός, οπότε επιτρέψτε μας να τη χαρακτηρίσουμε κλιματική απορρύθμιση. Πρέπει να μας απασχολεί και σε ποιο βαθμό;

Για να μη συζητήσουμε τις διάφορες θεωρίες για αυτήν την αλλαγή, ας μείνουμε στο απλό: τι έχουμε κάνει μέχρι τώρα; Σχεδόν τίποτε. Επομένως, ας ξεκινήσουμε από αυτό. Θέλουμε να δούμε περιβάλλον που θα αναπνέει ή περιβάλλον που θα θυμόμαστε μέσα από τις «πειραγμένες» φωτογραφίες στο κινητό μας; Αν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, θα εφαρμόσουμε και τις λύσεις που ήδη ξέρουμε. Εμείς, η ΚΕΔΕ, οι Δήμοι, θα είμαστε εκεί.

Συμφωνείτε με τη δυνατότητα να αναθέτετε σε ιδιωτικές εταιρίες την αποκομιδή σκουπιδιών; Γενικά πιστεύετε πως το Δημόσιο χωρίς την ιδιωτική παρέμβαση μπορεί να υπηρετήσει με συνέπεια τον ρόλο του;

Δεν υπάρχουν «πρέπει» στο θέμα αυτό. Το μόνο «πρέπει» που ισχύει είναι ότι πρέπει να γίνει ό,τι συμφέρει περισσότερο τον Δήμο και τους Δημότες, ανάλογα με τις δυνατότητες, το προσωπικό και τον εξοπλισμό του κάθε Δήμου. Αν η ανάθεση τμήματος ή του συνόλου μιας υπηρεσίας ενός Δήμου σε ιδιώτες συμφέρει τον Δήμο προσφέροντας πιο αξιόπιστες, φθηνές και γρήγορες υπηρεσίες, ναι, πρέπει να γίνει. Και θα σας μεταφέρω το παράδειγμα του Δήμου μου, που εδώ και δύο χρόνια επανεξετάσαμε το σύνολο του εξοπλισμού, αξιολογήσαμε το αξιόμαχο αυτού και αναθέσαμε την αποκομιδή των απορριμμάτων των Δημοτικών Ενοτήτων σε ιδιώτες, κρατώντας για εμάς, το κέντρο της όλης. Αυτό συνέφερε, αυτό πράξαμε, χωρίς ιδεοληψίες.

Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων μπορεί να σημάνει πραγματική ανάπτυξη; Η οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ μπορεί να συντελεστεί;

Σίγουρα το αντίθετο, δηλαδή η μη αποκέντρωση και ο συγκεντρωτισμός, οδηγεί στην κρίση και τη δημιουργία ενός αργού και δυσλειτουργικού κράτους. Αν δεν το καταλάβαμε ακόμη, δεν υπάρχει σωτηρία!

Ας δούμε λοιπόν και την άλλη όψη των πραγμάτων, αυτή που ήδη έχουν ανακαλύψει σε όλο τον υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο. Μικρότερες διοικητικές μονάδες, με αυτοτέλεια στην πράξη, πόρους και πραγματικό αυτοδιοίκητο.

Αν το πιστέψουμε και το αποφασίσουμε, τότε προφανώς θα βρούμε τους τρόπους να οδηγήσουμε και αυτοτελείς πόρους στους Δήμους. Και τότε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, θα μιλήσουμε για πραγματική αυτοδιοίκηση!