ΣΥΡΙΖΑ : Πώς διαμορφώνεται ο παραταξιακός χάρτης ενόψει του συνεδρίου

Δεν περνάει εβδομάδα που να μην προστίθεται νέο επεισόδιο στο διαρκές σίριαλ «Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ 2020 και εσωκομματική πάλη». Δεν είναι μόνον οι μαζώξεις, κρυφές ή φανερές. Ούτε οι δηλώσεις στελεχών που ενίοτε εμπεριέχουν έμμεσα ή άμεσα πυρά κατά των αντιπάλων τους. Είναι και αυτές οι συνεχόμενες διεργασίες που ποικίλλουν σε χώρους, οι νέες συμμαχίες, οι νέες ρήξεις – σύμφωνα με μια ανάγνωση, όλα αυτά αυτονόητα για ένα κόμμα που έχασε την εξουσία και ψάχνει τον βηματισμό του. Ας δούμε τα νεότερα επεισόδια που κομίζει το ρεπορτάζ.

Κατ’ αρχάς η αντιπαράθεση εκδηλώνεται σε πολλά σημεία. Πιο πρόσφατη ήταν, για παράδειγμα, η γκρίνια για την πλημμελή λειτουργία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος. Οι πηγές λένε πως το τελευταίο διάστημα η ΚΟ συνεδρίασε πυκνά και ενόψει του προϋπολογισμού – που τελικώς ψηφίστηκε – και έτσι τα πυρά σίγησαν. Να σημειώσουμε πως το προηγούμενο διάστημα οι πληροφορίες έφεραν μέρος των βουλευτών δυσαρεστημένο, αν και εσχάτως η τάξη αποκαταστάθηκε.

Πάντως, για να σκιαγραφήσουμε τον χάρτη της ΚΟ, να πούμε πως πλέον ο συσχετισμός ανήκει στον Αλέξη Τσίπρα συντριπτικά, ενώ η τάση των 53 είναι εντελώς αποδυναμωμένη μετά τις εκλογές του Ιουλίου. Παρ’ όλα αυτά, στην ΚΟ υπάρχει πάντα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος που άτυπα ηγείται των 53 αλλά τυπικά αποτελεί τον έτερο πόλο στον Τσίπρα, στον τρόπο που προσεγγίζει την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα.

Αιφνιδιασμός

Εκανε αίσθηση λοιπόν ότι ο πρώην υπουργός Οικονομικών κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τον κρατικό προϋπολογισμό στην Ολομέλεια της Βουλής έκανε κάλεσμα για συμπόρευση προς το ΚΚΕ, το ΜέΡΑ25 και το Κίνημα Αλλαγής, ισχυριζόμενος ότι σε άλλη περίπτωση «κερδισμένο θα είναι το ρεύμα της Δεξιάς».

Οπως είπε γλαφυρά, «μπορούμε και πρέπει να δώσουμε ελπίδα στον κόσμο και να πείσουμε ότι υπάρχουν εναλλακτικές πολιτικές, να δείξουμε ότι το συμφέρον της μεσαίας και λαϊκής τάξης μπορεί να είναι οικουμενικό συμφέρον, δηλαδή συμφέρον για όλους». Για τους γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα, αιφνιδίασε το κάλεσμα ακόμη και στο ΚΙΝΑΛ από έναν πολιτικό που βλέπει με προσοχή και επιφύλαξη τη διεύρυνση του κόμματός του, ενώ οι στρατηγοί του δεν μιλούν για «παράταξη» αλλά για «κόμμα», όπως αναλυτικά έγραψαν οι 53 στο κείμενο – οδικό χάρτη της συνδιάσκεψής τους στο ξενοδοχείο Οσκαρ.

Ο παραταξιακός χάρτης

Βεβαίως ο Τσακαλώτος δεν έκανε κάλεσμα για οργανωτική ή πολιτική ένταξη στις άλλες δυνάμεις αλλά τακτικό κάλεσμα για αντιδεξιό μέτωπο. Είναι όμως μια νέα ψηφίδα – όλο αυτό ως γεγονός – στον μεταβαλλόμενο χάρτη των διεργασιών του ΣΥΡΙΖΑ. Ενας παραταξιακός χάρτης που ήδη μετράει τις παρακάτω τάσεις: προεδρικοί (δύο κομμάτια).

Τάση των 53 και νέοι της σύμμαχοι. Πασοκογενείς. Και Πρωτοβουλία Γέφυρα. Εδώ προσθέστε τη νεοπαγή τάση Αριστερό Δίκτυο. Προσθέστε δύο ιδρύματα ιδεών αλλά και δύο… ξενοδοχεία (Κάραβελ, Οσκαρ) ως τόπους αντιπαράθεσης. Καθώς και μια νέα πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Χριστόφορου Βερναρδάκη που δεν θα καταγράφεται στις τάσεις, αλλά μπαίνει δυναμικά στο παιχνίδι διαμόρφωσης χαρακτηριστικών του κόμματος και της νέας τακτικής του. Πάμε όμως να τα δούμε πιο αναλυτικά.

Οι προεδρικοί είναι οι πολλοί

Είναι η στενή ομάδα του Αλέξη Τσίπρα που δεν δείχνει να αμφισβητείται από κανέναν. Εδώ πάντα υπάρχει το στενό του επιτελείο, όπως ο Μιχάλης Καλογήρου αλλά και ο μετακινήσας από τους 53 και φιλόδοξος Αλέξης Χαρίτσης. Πάντα κοντά στον Τσίπρα είναι η Εφη Αχτσιόγλου. Ενώ και μια σειρά συνεργατών του καταγράφονται δυναμικά, όπως ο έμπειρος διπλωμάτης Βαγγέλης Καλπαδάκης. Σε καθημερινή συνομιλία μαζί του είναι ο Αλέκος Φλαμπουράρης.

Πιο αυτόνομα κινείται ο Νίκος Παππάς που πάντως κρατά σταθερά σχέση με τον Τσίπρα. Κοντά στον πρόεδρο είναι σταθερά και ο Δημήτρης Τζανακόπουλος. Ο τελευταίος, βέβαια, φέρεται να πρωτοστατεί σε μια νέα τάση: το Αριστερό Δίκτυο. Πλάι του φέρεται ότι είναι ο έτερος πολιτικός φίλος του Νίκου Παππά και πρώην υφυπουργός Κώστας Μπάρκας, ενώ η νέα τάση έχει ήδη κάνει κάποιες άτυπες μαζώξεις και όλα δείχνουν πως θα υπάρξει κείμενο ενόψει συνεδρίου.

Η δημιουργία του Αριστερού Δικτύου από τον κατεξοχήν προεδρικό Τζανακόπουλο από πολλούς έχει να κάνει με την εσωκομματική του ενδυνάμωση ενόψει συνεδρίου. Πάντως στην ίδια τάση είναι η ομάδα του Δημήτρη Βίτσα (Πουλάκης, Καλαμαρά και άλλοι) που εσχάτως συνομιλεί με τους 53 και έχει παραβρεθεί σε εκδηλώσεις τους – συχνά και με πυρά κατά πλευρών της διακυβέρνησης Τσίπρα, όπως το πεδίο των τηλεοπτικών αδειών και οι τότε χειρισμοί.

Οι ανένταχτοι κομματικά

Στη γεωγραφία των νέων διεργασιών θέση έχουν και οι ανένταχτοι κομματικά, όπως οι πρώην υπουργοί Γιώργος Κατρούγκαλος (φιλοπροεδρικός θα λέγαμε), Νίκος Γ. Ξυδάκης, Γιάννης Μουζάλας που συνομιλούν με όλες τις τάσεις, αν και δεν έχουν ενεργό ανάμειξη στις εκατέρωθεν «πολεμικές ασκήσεις». Εδώ κινητικότητα δείχνει εσχάτως ο πρώην υπουργός Χριστόφορος Βερναρδάκης που έχει αναλάβει, σύμφωνα με πληροφορίες, δύο πρωτοβουλίες.

Η πρώτη έχει να κάνει με ένα κείμενο για τη συγκρότηση εκπαιδευτικού μετώπου, όπου βλέπει ως βαθύτερη στρατηγική της σημερινής κυβέρνησης την ανάσχεση της κοινωνικής κινητικότητας και τον νέο αποκλεισμό των αδύναμων στρωμάτων από την ταξική ανέλιξη. Ταυτόχρονα είναι στα σκαριά – με δική του πρόθεση – η διαμόρφωση ενός δικτύου προσώπων που θα εργαστεί με κείμενα πάνω στον εκδημοκρατισμό του κράτους.

Εδώ θα συσπειρώνονται κομματικοί και μη κομματικοί εμπειρογνώμονες και άνθρωποι που έχουν ασκήσει κρατική διοίκηση. Ο Βερναρδάκης, αρκετά αποστασιοποιημένος από την εσωτερική μάχη, βλέπει περισσότερο την αναμέτρηση με τη Νέα Δημοκρατία ως ένα στοίχημα ηγεμονίας και ιδεολογικών τομών, παρά ως μια μάχη τάσεων.

Τα ιδρύματα

Στην παραπάνω γεωγραφία προσθέστε την έντονη κινητικότητα δύο ιδρυμάτων: του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς (με νέο πρόεδρο εδώ τον καθηγητή Κώστα Δουζίνα) και του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ που έχει ως ιθύνοντα νου τον Γιάννη Δραγασάκη. Εχει σημασία να πούμε πως και οι δύο δεξαμενές ιδεών έχουν διαύλους με την τάση των 53, ενώ το επόμενο διάστημα θα μπουν πιο δυναμικά στην πολιτική αναμέτρηση, έστω και υπό τον μανδύα των ιδεολογικών ημερίδων – εκδηλώσεων κ.τ.λ.

Οσον αφορά την τρέχουσα επικαιρότητα, ένα ακόμη πεδίο εσωτερικής αναμέτρησης θα είναι τα ελληνοτουρκικά.

Εδώ καταγράφεται μια συμμαχία στελεχών της Γέφυρας και των 53 – με μια πιο κοσμοπολίτικη και αντεθνικιστική ρητορική (βλέπε Λιάκο, Χριστόπουλο) και μια πιο ευρεία και «εθνοσυναινετική πατριωτική τάση» που ακουμπάει και στην πιο παραδοσιακή πασοκογενή δεξαμενή. Ετσι κι αλλιώς, όπως λέει έμπειρος παράγοντας του χώρου, «η αντιπαράθεση εντός ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του ’90 έχει μεταφερθεί στον ΣΥΡΙΖΑ». Και αυτό θα γίνεται όλο και πιο διακριτό στον δρόμο για το τρίτο συνέδριο.