Ο Μάνος Βαβαδάκης μιλάει για τα βασανιστήρια που περιγράφει ο Κοροβέσης στους «Ανθρωποφύλακες»

Οι «Ανθρωποφύλακες» του Περικλή Κοροβέση επέστρεψαν στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης με τον Μάνο Βαβαδάκη να υπογράφει τη σκηνοθεσία και τους: Νέστωρ Κοψιδάς, Θεοδώρα Γεωργακοπούλου, Ελένη Ζαχοπούλου και Άρης Λάσκος στη σκηνή.

Οι Ανθρωποφύλακες αποτελούν βιβλίο ορόσημο, αφού είναι η πρώτη μαρτυρία που τυπώθηκε και κυκλοφόρησε διεθνώς κάνοντας γνωστή την πρακτική βασανισμών που ακολουθούσε το καθεστώς των συνταγματαρχών έναντι των αντιφρονούντων. Μια οργανωμένη άνωθεν πρακτική που στόχευε στον πλήρη εξευτελισμό των συλληφθέντων, σωματικά και ψυχικά. Η σκληρότητα της περιγραφής των βασανισμών στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας ισορροπεί με την λογοτεχνική αφήγηση του Κοροβέση, απόρροια της καλλιτεχνικής του ιδιότητας.

Ακριβώς πενήντα χρόνια μετά από την πρώτη έκδοση του βιβλίου η παράσταση αναμοχλεύει τις σκληρές δοκιμασίες εξευτελισμού και βίας που υπέστη μέρος του λαού, πρακτική που ακόμα και σήμερα, έστω και ως αστείο, επιδοκιμάζεται από πολιτικούς και πολίτες. Σε συνδυασμό με τη σκιαγράφηση της περιόδου της Επταετίας αναδεικνύεται πως το καθεστώς απλώθηκε σε όλους τους τομείς, στραγγαλίζοντας κάθε φωνή αντίστασης και δημιουργίας.

Ο Μάνος Βαβαδάκης μας εξηγεί τη δική του ματιά στο έργο.

Πείτε μας δύο λόγια για το έργο.

Οι Ανθρωποφύλακες είναι η καταγραφή της προσωπικής εμπειρίας του Περικλή Κοροβέση στο κολαστήριο της οδού Μπουμπουλίνας 18, όπου βρισκόταν η Γενική Ασφάλεια Αθηνών. Όλη η μέθοδος βασανισμού του, από τον περίφημο φάλαγγα μέχρι και τα πιο ευφάνταστα καψόνια κατονομάζονται, μαζί με τα ονόματα των βασανιστών του, ξεσκεπάζοντας όλον τον μηχανισμό φίμωσης συνειδήσεων. Στο βιβλίο επίσης αναδεικνύεται κι όλη η βλακεία και αφέλεια των οργάνων του καθεστώτος.

Ποιος είναι ο λόγος που θέλατε να το ανεβάσετε σήμερα;

Είναι θλιβερό το ποσοστό άγνοιας ή διαστρέβλωσης της περιόδου εκείνης στη συνείδηση των πολιτών. Η επταετία έχει ντυθεί με ένα πέπλο σιωπής, σε μια προσπάθεια συμφιλίωσης. Αγνοούμε ακόμα και βασικές παραμέτρους, επιτρέποντας σε μύθους να εγκαθίστανται και να συντηρούνται, ακόμα και από άτομα σε θέσεις ευθύνης. Στο σχολείο, αν εξαιρέσουμε τη γιορτή για το Πολυτεχνείο, η περίοδος της Χούντας δεν εξετάζεται στην ιστορία. Τα παιδιά διδάσκονται βυζαντινή ιστορία ξανά και ξανά, και τα γεγονότα που αποτελούν κομμάτι της σύγχρονης ταυτότητάς μας δεν τα ξέρουν. Οι Ανθρωποφύλακες για μένα θα ‘πρεπε να αποτελούν κομμάτι της διδακτέας ύλης. Σημαντικό είναι επίσης, ότι το ίδιο το βιβλίο ήταν μια πολιτική δράση και αποδεικνύει ό,τι και μόνο ένας μπορεί να αλλάξει μια κατάσταση. Οι Ανθρωποφύλακες ήταν βασικό υλικό για την καταδίκη της Ελλάδας στο συμβούλιο της Ευρώπης και την ήττα νομιμοποίησης του καθεστώτος των συνταγματαρχών.

Βρίσκετε ομοιότητες μεταξύ της εποχής που περιγράφεται στο έργο και της δικής μας εποχής;

Όχι. Και δεν πρέπει να μπαίνουμε σε μια τέτοια αναζήτηση. Οποιαδήποτε εποχή να συγκρίνεις με το σήμερα θα βρεθούν στοιχεία σύγκλισης. Η Επταετία δεν ομοιάζει με το σήμερα. Εγώ μπορώ να πω ότι θέλω σε αυτή τη συνέντευξη, εσείς μπορείτε να το δημοσιεύσετε και μετά να κοιμηθούμε ήσυχοι, χωρίς να μας συλλάβουν τα ξημερώματα για ανθελληνισμό, αντιπατριωτισμό κι άλλες ανοησίες.

Τι είναι κατά τη γνώμη σας το πολιτικό θέατρο;

Το θέατρο εν γένει είναι πολιτική πράξη. Από την επιλογή του έργου ή του υλικού που θα γίνει παράσταση, μέχρι την υποκριτική κατεύθυνση που θα επιλεγεί, όλα πρέπει κατ’ εμέ να έχουν σκοπό το κοινωνικό όφελος.