Μουσουλμάνοι τιμούν τους νεκρούς του Άουσβιτς

«Ήθελα να επισκεφθώ κάποια στιγμή το Άουσβιτς και το Μπίρκεναου. Πήγαμε και στα δύο, μαζί με πολλά νέα παιδιά. Οι στιγμές αυτές θα μείνουν αξέχαστες. Να βλέπεις τον Μουσταφά, ένα ψηλό παλικάρι, να κάθεται μπροστά σε έναν σωρό από παιδικά παπουτσάκια και να συγκινείται…» Με αυτά τα λόγια περιγράφει την πρώτη του επίσκεψη στον ιστορικό χώρο μνήμης του Άουσβιτς ο Ραέντ Σαλέχ, μουσουλμάνος, σοσιαλδημοκράτης, βουλευτής και επικεφαλής της Κ.Ο. του SPD στο τοπικό Κοινοβούλιο του Βερολίνου. Μαζί με τους νέους από τη συνοικία Σπάνταου του Βερολίνου ο Σαλέχ είχε επισκεφθεί, τo 2013, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Άουσβιτς και στο Μπίρκεναου, το αποκαλούμενο και «Άουσβιτς 2». Σε αυτά τα στρατόπεδα οι Γερμανοί είχαν δολοφονήσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους, κυρίως Εβραίους.

Ο 42χρονος Σαλέχ γεννήθηκε στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και ήταν μόλις πέντε χρονών όταν ήρθε στη Γερμανία. Η επίσκεψή του στο Άουσβιτς είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Ο βουλευτής από το Βερολίνο ήταν ο πιο γνωστός, μέχρι την εποχή εκείνη, μουσουλμάνος που θέλησε να βρεθεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης για να τιμήσει τη μνήμη των θυμάτων. Ελάχιστοι μουσουλμάνοι επισκέπτονται τον χώρο ιστορικής μνήμης στο Άουσβιτς. Μιλώντας στην DW o διευθυντής του, Πιοτρ Συβίνσκι, εκτιμά ότι από τα 2,3 εκατομμύρια επισκέπτες που είχαν καταγραφεί το 2019, γύρω στους 3.200 προέρχονταν από αραβικές χώρες. Φέτος, καθώς συμπληρώνονται 75 χρόνια από την απελευθέρωση του Άουσβιτς, έχει προγραμματιστεί μία ιστορική επίσκεψη: την προσεχή Πέμπτη αναμένεται στον χώρο ιστορικής μνήμης ο Μοχάμεντ Αλ Ισά, γενικός γραμματέας της World Muslim League. Πρόκειται για διεθνή οργάνωση που ιδρύθηκε το 1962 με πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας και εκπροσωπεί πάνω από ένα δισεκατομμύριο μουσουλμάνους.

«Συγκινούνται», αλλά και «συγκλονίζονται» οι επισκέπτες

Όταν ο Ραέντ Σαλέχ είχε επισκεφθεί το Άουσβιτς, είχε εντυπωσιαστεί από τις αντιδράσεις των νεαρών Βερολινέζων που τον συνόδευαν. «Αισθανόμουν μεγάλη συγκίνηση, αλλά την ίδια στιγμή παρατηρούσα προσεκτικά τα νέα παιδιά που μας συνόδευαν ή μάλλον εμείς τα συνοδεύαμε. Είχα την αίσθηση ότι άλλαζε η διάθεσή τους, επεδείκνυαν μία σοβαρότητα, άρχιζαν να διατυπώνουν απορίες, τις οποίες δεν θα εξέφραζαν υπό άλλες συνθήκες…», επισημαίνει.

Την Πέμπτη ο γενικός γραμματέας της World Muslim League θα επισκεφθεί το Άουσβιτς από κοινού με τον Ντέιβιντ Χάρις, επικεφαλής της Αμερικανικής Εβραϊκής Επιτροπής (AJC). Προ ετών ο Μοχάμεντ Αλ Ισά είχε απευθύνει επιστολή στη διευθύντρια του Μουσείου Μνήμης του Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον, εκφράζοντας τον σεβασμό του για τα θύματα του Ολοκαυτώματος που «συγκλονίζει την ανθρωπότητα» και επισημαίνοντας ότι αποτελεί «έγκλημα» η αμφισβήτηση ή αποσιώπηση του Ολοκαυτώματος και των συνεπειών του. Στη συνέχεια ο ίδιος επισκέφθηκε του μουσείο, για να διαπιστώσει ότι «δεν χρειάζεται να πάει κανείς στο μουσείο για να αντιληφθεί την τερατωδία του Ολοκαυτώματος, αλλά όποιος πάει ασφαλώς δεν μπορεί να την αγνοήσει…» Παράλληλα, ο Μοχάμεντ Αλ Ισά κάλεσε όλους τους μουσουλμάνους να γνωρίσουν τα ιστορικά γεγονότα και να επισκεφθούν τον χώρο μνήμης. Σε άρθρο του στην Washington Post, στις 25 Ιανουαρίου 2019, ο γενικός γραμματέας της World Muslim League ανέφερε ότι είχε λάβει πολλά μηνύματα υποστήριξης από μουσουλμάνους για τις απόψεις που εξέφρασε και ότι «κανένας ιερωμένος περιωπής δεν αντιτάχθηκε σε αυτές». Μέρος της αλήθειας είναι βέβαια και το ότι στο Ίντερνετ πολλοί Άραβες βρήκαν την ευκαιρία να επικρίνουν τον Μοχάμεντ Αλ Ισά. Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, ο μουσουλμάνος αξιωματούχος και ο επικεφαλής της AJC ήρθαν σε επαφή τον περασμένο Μάιο και συμφώνησαν να επισκεφθούν από κοινού τον χώρο μνήμης στο στρατόπεδο συγκέντρωσης το 2020, καθώς θα συμπληρώνονται 75 από την απελευθέρωση του Άουσβιτς.

Μία απόπειρα προσέγγισης

Ενθαρρυντικά μηνύματα από τον ραβίνο Μαρκ Σνάιερ, πρώην αντιπρόεδρο του Παγκόσμιου Εβραϊκού Κογκρέσσου, ο οποίος, σε άρθρο του στην εφημερίδα Jerusalem Post, επισημαίνει ότι «δεν ισχύει το αφήγημα πως όλοι οι μουσουλμάνοι εχθρεύονται τους Εβραίους». Από την πλευρά του ο Βερολινέζος βουλευτής Ραέντ Σαλέχ λέει ότι είναι «καλό σημάδι» να επισκέπτονται το Άουσβιτς ένας υψηλόβαθμος μουσουλμάνος αξιωματούχος. «Για σημάδι ελπίδας» κάνει λόγο ο Αϊμάν Μάζιεκ, πρόεδρος του Κεντρικού Μουσουλμανικού Συμβουλίου της Γερμανίας. Ο ίδιος έχει ήδη συνοδεύσει πολλές ομάδες νεαρών επισκεπτών- Εβραίων αλλά και μουσουλμάνων- στον χώρο μνήμης και θεωρεί ότι «μία επίσκεψη στο Άουσβιτς θέτει το ερώτημα για την ύπαρξη του Θεού, όχι μόνο για τους Εβραίους, αλλά και για τους χριστιανούς». Συμπέρασμα: «Οφείλουμε κι εμείς, ως μουσουλμάνοι, να αναλογιστούμε και να ενσωματώσουμε στη δική μας προσέγγιση το δίδαγμα του Άουσβιτς. Είναι αυτονόητο, αλλά είναι και κάτι που δεν είχε συμβεί ποτέ στο παρελθόν…»

Κρίστοφ Στρακ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου