Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ως εκείνη που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας. Πόσοι όμως γνωρίζουμε τις πρωτιές που συνδέονται μαζί της; Καταγράφηκε με τρόπο πρωτοφανή, ένα είδος λόγου που πρώτος ο ελληνικός πολιτισμός κληροδότησε στον κόσμο: τον ιστορικό. Αποτέλεσε αφορμή για να διατυπωθεί για πρώτη φορά το όριο – όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και πολιτισμικά – μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Για να επιτύχει δε ο Θεμιστοκλής τη σπουδαία αυτή νίκη μετέτρεψε τους Αθηναίους από οπλίτες σε ναύτες και δημιούργησε το πρώτο ναυτικό κράτος στην Ιστορία, για να ακολουθήσουν αργότερα η Καρχηδόνα, η Βενετία, η Ολλανδία και η Αγγλία.

Είναι μερικές μόνο από τις επιστημονικές τοποθετήσεις των έξι καθηγητών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, οι οποίοι και έδωσαν το «παρών» στην επιστημονική ημερίδα «Θερμοπύλες και Σαλαμίνα, αποτιμώντας τη σημασία τους στον σύγχρονο κόσμο» που πραγματοποιήθηκε χθες στην αίθουσα Σταύρος Νιάρχος του Κέντρου Πολιτισμού ΙΣΝ αποτελώντας την εναρκτήρια εκδήλωση του Ιδρύματος Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη και η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο του επετειακού έτους «Θερμοπύλες – Σαλαμίνα 2020». «Θα ήταν διαφορετική η τύχη του κόσμου αν δεν ήταν η έκβαση της Ναυμαχίας όπως τη γνωρίζουμε» τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, κηρύσσοντας την έναρξη της ημερίδας, την οποία είχε θέσει υπό την αιγίδα του, επισημαίνοντας πως ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες του ευρωπαϊκού, ενώ η πρέσβειρα Kαλής Θελήσεως της UNESCO, πρόεδρος του Ιδρύματος Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη και πρόεδρος της τιμητικής κοσμητείας των επετειακών εκδηλώσεων για τα 2.500 χρόνια από τη Mάχη των Θερμοπυλών και τη Nαυμαχία της Σαλαμίνας, Μαριάννα Βαρδινογιάννη, εξήρε τη σημασία των ιστορικών γεγονότων λέγοντας ότι «πριν από 2.500 χρόνια στην αναμέτρηση μεταξύ φωτός και σκότους νίκησε το φως. Δεν μέτρησε το πλήθος, αλλά ο άνθρωπος».

Μπίτον και Καρτλέτζ

H διεθνής εκδήλωση, την οποία συντόνισε υποδειγματικά ο καθηγητής και πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής Λουκάς Τσούκαλης, άνοιξε με την τοποθέτηση του ομότιμου καθηγητή στην έδρα Κοραή του King’s College στο Λονδίνο Ρόντερικ Μπίτον, ο οποίος και σε άπταιστα ελληνικά, αφού τοποθέτησε χρονικά τη γέννηση του ιστορικού λόγου παράλληλα με τη θεμελίωση του Παρθενώνα, έθεσε τις τρεις προϋποθέσεις για τη δημιουργία του: αλφαβητική γραφή, πόλη – κράτος και πεζός λόγος.

Στο βήμα τον διαδέχτηκε ο καθηγητής Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ (και επίτιμος δημότης Σπάρτης) Πολ Αντονι Καρτλέτζ, ο οποίος ανέλυσε τη γέννηση της Δημοκρατίας μέσω της τυραννοκτονίας και απέδωσε την άριστη πολεμική επίδοση των Αθηναίων στην ισηγορία, ενώ ο καθηγητής Στρατηγικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά Αθανάσιος Πλατιάς εστίασε στη στρατηγική του Θεμιστοκλή και εξήγησε πώς δημιούργησε το πρώτο ναυτικό κράτος αλλά και πώς διαιρώντας διαρκώς τις δυνάμεις των Περσών προκάλεσε ίσως την πλέον αιματηρή ναυμαχία που έγινε ποτέ.

Με όρους γεωπολιτικής προσέγγισε τη Ναυμαχία ο ομότιμος καθηγητής Γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Πάνθεον – Σορβόννης Γιώργος Πρεβελάκης και ανέλυσε πώς μέσω διαφορετικών δικτύων όπως είναι ο Ελληνισμός της Διασποράς και η ναυτιλία θα μπορέσει η Ελλάδα να αναπτυχθεί σε μια εποχή που αμφισβητείται η εδαφικότητα. Πριν ο συντονιστής Λουκάς Τσούκαλης κλείσει τη βραδιά εκτιμώντας ότι «είμαστε άμεσοι και αμήχανοι κληρονόμοι μιας κληρονομιάς από το βάρος της οποίας σκοντάφτουμε» και ότι είναι αξιοσημείωτο πως «η Δημοκρατία μας άντεξε στην κρίση», ο καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Πρίνστον Αγγελος Χανιώτης, σε μια πιο «αιρετική» τοποθέτηση, μίλησε για τη σχέση των επετείων με την κοινωνία, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι δεν θα πρέπει να θυμηθούμε μόνο φέτος τα 2.500 από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και του χρόνου τα 200 χρόνια από την Επανάσταση, αλλά και τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή το 2023. Την εκδήλωση χαιρέτισαν επίσης η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και η πρώτη κυρία της Κύπρου και μέλος της τιμητικής κοσμητείας Αντρη Αναστασιάδη.

Headlines