Κινδυνεύει πράγματι να καθαιρεθεί ο Τραμπ;

Ποιες κατηγορίες αντιμετωπίζει ο Αμερικανός πρόεδρος;  Στις 25 Ιουλίου ο Ντόναλντ Τραμπ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του ζήτησε να παρακολουθεί και να διερευνήσει επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Ουκρανία, στις οποίες επιδίδεται ο Χάντερ Μπάιντεν, γιός του υποψηφίου των Δημοκρατικών για τον Λευκό Οίκο Τζο Μπάιντεν. Συνεργάτης των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών ενημέρωσε τους αρμοδίους για το αμφιλεγόμενο τηλεφώνημα, συμπληρώνοντας μία φόρμα παραπόνων, όπως προβλεπόταν από τις εσωτερικές διαδικασίες της υπηρεσίας του.

Μετά από ακροαματική διαδικασία πολλών εβδομάδων στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, οι βουλευτές κατέληξαν σε δύο βασικά κατηγορίες κατά του Τραμπ: Πρώτον, κατάχρηση εξουσίας, καθώς μία δικαστική έρευνα εναντίον του Χάντερ Μπάιντεν θα του προσέφερε πιο ευνοϊκή αφετηρία στην κούρσα για τον Λευκό Οίκο. Δεύτερον, παρακώλυση της λειτουργίας του Κογκρέσου, καθώς ο Τραμπ δεν παρείχε επαρκή στήριξη στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων για τα πρώτα στάδια της διαδικασίας.

Ποιά ακριβώς είναι η προβλεπόμενη διαδικασία; Επικεφαλής θα είναι ο πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ (Supreme Court) Τζων Ρόμπερτς. Η νομοθεσία δεν περιγράφει παρά μόνο σε γενικές γραμμές τη διαδικασία, νομικά προηγούμενα υπάρχουν ελάχιστα. Κατά συνέπεια οι αρμόδιοι γερουσιαστές θα πρέπει να συμφωνήσουν επί της διαδικασίας, πριν αρχίσουν να διαβουλεύονται επί της ουσίας. Το σίγουρο είναι ότι, σε ένα πρώτο στάδιο, οι εκπρόσωποι της πολιτικής αγωγής, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση επτά βουλευτές των Δημοκρατικών, θα έχουν το δικαίωμα να διατυπώσουν και να θεμελιώσουν τις κατηγορίες που απευθύνουν προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ για δύο συνεχείς ημέρες, επί συνολικά 24 ώρες.

Ο ίδιος χρόνος διατίθεται στους δικηγόρους του Ντόναλντ Τραμπ, προκειμένου να αντικρούσουν τις κατηγορίες. Ένας από τους δικηγόρους του προέδρου είναι ο Κένεθ Σταρ, του οποίου νομικό υπόμνημα είχε οδηγήσει σε διαδικασία αποπομπής κατά του Μπιλ Κλίντον το 1998. Το πιο επίμαχο διαδικαστικό ερώτημα, αυτή τη στιγμή, είναι εάν μπορούν να κληθούν νέοι μάρτυρες, οι οποίοι ενδεχομένως θα παρείχαν επιβαρυντικά στοιχεία για τον Ντόναλντ Τραμπ. Το σχετικό αίτημα δεν στηρίζουν μόνο σύσσωμοι οι Δημοκρατικοί, αλλά και μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανοί, οι οποίοι δεν θέλουν να αφήνουν «σκιές» και υπονοούμενα για παρεμπόδιση της διαδικασίας.

Ποιοί μάρτυρες θα μπορούσαν να κληθούν; Οι Δημοκρατικοί έχουν συγκεντρώσει τα ονόματα τεσσάρων μαρτύρων, τους οποίους θα ήθελαν να καλέσουν. Ένας από αυτούς είναι ο μέχρι πρότινος σύμβουλος ασφαλείας του Τραμπ, Τζον Μπόλτον, ο οποίος δηλώνει πρόθυμος να καταθέσει. Στην ίδια λίστα περιλαμβάνεται ο πρώην διευθυντής του γραφείου του Τραμπ, Μικ Μουλβάνι. Από την πλευρά τους, οι Ρεπουμπλικανοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να καλέσουν τον Χάντερ Μπάιντεν. Θεωρούν ότι η κατάθεσή του θα μπορούσε να αποσπάσει την προσοχή της κοινής γνώμης από τις κατηγορίες που βαρύνουν τον Τραμπ, εάν έρθουν στο φως επιβαρυντικά στοιχεία για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του υιού Μπάιντεν στην Ουκρανία.

Θα κληθεί να καταθέσει ο ίδιος ο Τραμπ; Ο ίδιος έχει επισημάνει, μέσω Twitter, ότι «σκέφτεται σοβαρά» να καταθέσει τη δική του εκδοχή, είτε δίνοντας το παρών στη Γερουσία, είτε μέσω γραπτού υπομνήματος. Θεωρείται βέβαιο ότι η σχετική απόφαση θα ληφθεί από κοινού με τους δικηγόρους του. Σε παλαιότερη έρευνα για πιθανή ανάμειξη της Ρωσίας στις εκλογές του 2016, στην οποία είχε καταθέσει και ο πρώην ειδικός εισαγγελέας Ρόμπερτ Μιούλερ, οι δικηγόροι του Τραμπ τον έπεισαν τελικά να περιοριστεί σε γραπτή κατάθεση, η οποία περιείχε προσεγμένες διατυπώσεις. Πάντως, εάν τυχόν ο Τραμπ παρουσιαστεί αυτοπροσώπως στη Γερουσία, θα πρόκειται για μία απόφαση χωρίς προηγούμενο. Οι δύο Αμερικανοί πρόεδροι που έχουν αντιμετωπίσει μέχρι στιγμής διαδικασία αποπομπής, δηλαδή ο Άντριου Τζόνσον το 1868 και ο Μπιλ Κλίντον το 1998, δεν εμφανίστηκαν.

Ποιος εγκαθίσταται στον Λευκό Οίκο, εάν απομακρυνθεί ο Τραμπ; Σε περίπτωση που η Γερουσία αποφάσιζε την αποπομπή του σημερινού προέδρου, ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, ως «εκτελών χρέη προέδρου» (acting president), θα αναλάμβανε καθήκοντα. Γι αυτό άλλωστε η διαδικασία προβλέπει ότι ο Πενς απέχει από την τελική ψηφοφορία, προκειμένου να να αποφευχθεί μία- έμμεση έστω- σύγκρουση συμφερόντων. Τυπικά πάντως, η διαδικασία αποπομπής δεν εμποδίζει τον Ντόναλντ Τραμπ να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του 2020.

Πόσο πιθανή είναι τελικά η καθαίρεση του Ντόνανλτ Τραμπ; Οι γερουσιαστές δεσμεύονται να επιδείξουν αντικειμενικότητα, αψηφώντας τα κομματικά συμφέροντα. Παρά ταύτα, η αποπομπή είναι μία πολιτική και όχι απλώς νομική διαδικασία. Οι δύο προηγούμενες απόπειρες αποπομπής με στόχο τους Τζόνσον και Κλίντον κατέληξαν σε αθωωτικές αποφάσεις. Το ίδιο ελπίζει και ο Τραμπ, καθώς οι Ρεπουμπλικανοί έχουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο με 53 έδρες επί συνόλου 100. Σύμφωνα μάλιστα με τα ισχύοντα, για την αποπομπή του προέδρου απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία δύο τρίτων, δηλαδή η σύμφωνη γνώμη 67 γερουσιαστών. Θεωρείται μάλλον απίθανο να στηρίξουν τόσοι πολλοί Ρεπουμπλικανοί το αίτημα των Δημοκρατικών.

Ντέιβιντ Ελ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου